Freyr - 01.04.1904, Síða 13

FREYR.
37

Þessi breyting mun meðal annars og að
miklu leyti stafa frá því, hve útigangan hefur
á síðari tímum verið stranglega og nærgætn-
islaust vítt sem harðýðgisleg meðferð á skepn-
unuru; og á þessum siðustu (og verstu) tímum
hefir horfellisfarganið langt úr hófi gengið.
Eyrir þetta er nú alt of víða hætt að nota
vetrarbeit fyrir sauðíé eins og mætti og ætti
að vera. Fjársjóður sá , (kapital), er í vetrar-
högunum liggur, er nú lítt eða ekki notaður;
og jafnframt er rýrt verðmæti þess kapítals
er í sauðfjárstofninuin liggur, með því inni-
staða og gjöf fjárins eykur framleiðslukostn-
aðinn og gjörir það língerðara og kvilla gjarn-
ara en útigöngufé eða beitarfé. Þess má þó
geta, að beitarfé virðist jafn-móttækilegt fyrir
lungnaormasýkina sem gjafafé.
Eyrir 7-—9 árum síðan tók eg að breyta
til um meðferð kinda minna: draga úr iuni-
gjöfinni og auka útibeitina. I fyrstu beitti eg
að eins roskna fénu, en gat lömbum inni sem
fyr. Þetta reyndist ekki vel; féð var misjafnt
mjög að vorinn og sumt rýrt. Unga féð dugði
lakar en hið eldra, en stóð sig eftir því betur
sem lengur reyndi. Bæði þá og síðan hefir
mér reynst svo, að gjafafé nær sér ekki að
þola þrautbeitni fyr en á 3. vetri.
Eyrir 6 árum hætti eg við fráfærur, og
tók jafnframt að beita lömbum næstum eins
og fullorðnu fé. Síðan hefir veturgamla féð
dugað betur en elztu ærnar, og dilklömbin
næstum eins og hið fullorðna.
Nú er svo komið að eg þarf ekki að gefa
fé minu þegar jörð er svo að það getur fengið
fylli sína; það heldur sig að högum þótt ná-
grönnunuw þyki ekki viðlit að opna fjárhúsin
nema til að gefa í þau.
Nokkur síðastliðin ár hefi eg alls ekki
byrgt hús hjá fé mínu; og mér hefir reynst
svo, að það liggur inni þegar að ilt er veður
engu að síður. Innfenni þarf ekki að óttast
sé þess gætt, að hafa enga smugu opna aðra
en dyrnar.
Eg læt féð njóta sjálfræðis sem mest má
verða. Lömbum kenni eg átið fyrst er að
harðnar á vetrinum, og læt þau svo ganga með
eldra fénu sem oftast, til að læra af því að
leita sér bjargar og skýlis.
Með þessu lagi hefir fé mitt gengið allt
jafnt og vel fram, og verið mjög fóðurlétt. t
fyrra þótti vetur hér á Suðurlahdi vera í
þyngra lagi og gjaffeldur. í>á var enginn
innistöðudagur fyrir mitt fé. Heyeyðsla um
60 pd. á kind að meðaltali yfir veturinn, þar
með reiknað samtals 5 vikna innistaða fyrir
lömbin.
Þess skal getið, að hér í Gröf er talið
fremur hagsælt, og veðursælt i þvernyrðiugi,
og að eg hefi sjálfur litið eftir fénu að vetrin-
um. Það er meiri vaudi að þrautbeita, og þó
ekki um of, en að fóðra inni, þó nóg sé til að
gefa — og „sjálfs er höndin hollust'á
Til að nota vetrarbeit til fulls, þarf eftir-
lit með nákvæmni, hús rúmgóð, helzt með
rimlagólfi, til að forðast bleytu, er féð kemur
inn alfent, og að sjálfsögðu, sé fjörubeit.
Þau ættu helzt að vera þar sett í högunum,
er bezt er beitarvon á sem flesta vegu. Ekki
mæli eg með þvi, að setja fé einungis „á
gaddinn11, né að „gefa á gadd“. Húsin eiga
að vera útbúin til að gefa í þeim, • er þarf, og
fóður tiJ; en með beitinni á að spara það sem
mest má til hagsmuna verða.
Vita þykist eg, að í þeim héruðum lands-
ins, þar sem menn eru eða þykjast fullkomn-
ari i fjárhirðingu, muni brosa að þessu sem
barnaskrafi. En það er ritað einungis fyrir
þá, er eitthvað kunna að finna í því sér til
athugunar eða eftirbreytni, — mína líka.
Mánaðaskrá,
til minnis um helztu garðyrkjustörf.
Eftir Einar Helgason.
Mai.
Hafi ekki verið hægt, veðurs vegna, að
sá því sem átti í apríl, þá er það gjört nú.
Auk þess er sáð á bersvæði öðrum matjurtum
sem hér geta vaxið, gulrófum, hnúðkáli, græn-
káli, toppkáli, blöðrukáli, salati, lauk, karse.
í byrjun mánaðarins má láta kartöflur spíra,