Ljósmæðrablaðið - 01.04.1965, Blaðsíða 5

LJÓSMÆÐRABLiAÐIÐ
29
til eggjahvítu, sykurs, fitu, þungra málma o. fl. og þess
linnast dæmi, að öllum þessum efnaskiftasjúkdómum
fylgi andlegur vanþroski. Ný og fullkomnari rannsóknar-
tækni mun á næstu árum leiða í ljós enn fleiri skýringar
á andlegum vanþroska. Margir sjúkdómar sprottnir af
orsökum, sem enn eru ókunnar, virðast hliðstæðar þess-
um.
Algengasta og þekktasta myndin er Föllingssjúkdómur
eða fenylketonurea, sem Norðmaðurinn Asbjörn Fölling,
prófessor í Oslo, lýsti fyrstur árið 1934. Hann er röskun
á eðlilegum eggjahvítuefnaskiftum. Hægt er að greina
sjúkdóminn með því að láta ferrikloridupplausn í þvagið
og kemur þá fram græn litasvörun. Sjúkdómurinn olli allt-
af mikilli andlegri vöntun, oft samfara flogaveiki. Föll-
ingssjúkdómur erfist víkjandi.
Talið er að um 1% af Svíum beri þennan erfðaeigin-
leika, um íslendinga veit ég ekki. Nálega eitt barn af
hverjum 20,000 nýfæddum í Svíþjóð er með sjúkdóminn.
Þau lifa ekki skemur en önnur börn. Þegar orsakir sjúk-
dóma skýrast, finnast oftast læknisráð. Ef til vill ætti í
þessu sambandi frekar að tala um að girða fyrir en lækna.
Hafi heilaskemmdir náð að myndast, er hvorki hægt að
lækna þær né bæta. Ef sjúkdómurinn finnst mjög fljótt
eða á þremur fyrstu mánuðum ungbamsins, þannig að
hægt sé að koma við réttu mataræði og halda því áfram
í langan tíma, eru góðar horfur á, að barnið nái eðlilegum
andlegum þroska.
Föllingssjúkdómur er oft tekinn sem dæmi um þessa
efnaskiftasjúkdóma, enda er hann algengastur af þekktum
sjúkdómum hliðstæðum.
Til eru efnaskiftatruflanir í sambandi við sykurefna-
skiftin, hin svonefndu galaktoshæmi, sem þó er miklu
sjaldgæfari, en auðveldari meðferðar vegna þess, að hæg-
ara er að útiloka sykur úr fæðunni en eggjahvítu.
Nú þegar eru nokkrir slíkir efnaskiftasjúkdómar kunn-