Freyr - 01.05.1906, Blaðsíða 6

66
FREYR.
Allur styrkurinn til búnaðarins er þá
118,600 kr. á ári eða 2,70 ki\ á hvern maun,
er lifir af landbúnaði miðað við manntalið 1901.
Til fiskiveiðanna er veitt á nefndum fjár-
lögum:
1. Til stýrimannaskólans . . . kr. 12,000
2. Laun fiskimatsmanna .... — 4,000
3. Styrkur til skipakvíar í Odd-
eyrarbót........................— 15,000
4. Styrkur til vátryggingar mót-
órbáta..........................— 10,000
5. Til skipstjórafálagsins „Öldunnar“ — 2,500
6. Styrkur til að koma upp íshúsi
í Þorgeirsfirði.................— 1,000
Samtals veiður þetta 44,500 kr. eða 22,250
kr. á ári. Hér við bætast árstekjur Fiskiveiða-
sjóðsins 10,000 kr., sem öllum má verja ár-
lega í þarfir fiskiveiðanna. Það verður sam-
lagt 32,250' kr. á ári eða 1,88 kr. á hvern
mann, er lifir á fiskiveiðum, miðað við áður-
nefnt manntal. Landssjóðsstyrkurinn til fiski-
veiða er þannið 0,82 kr. lægri á mann en til
landbúnaðarins, þurfti að vera 14 þús. kr.
hærri en hann er, til þess að ná 2,70 kr. á
mann. Aftur á móti ætla fjárlögin fiskiveið-
unum 100 þús. kr. lán, úr viðlagasjóði, en
landbúnaðinum ekki nema 35 þús. kr.
Þessi lán eru veitt með mjög vægum kjör-
um, og því meiri hlunnindi en talsverður
beinn styrkur.
Því næst vil ég athuga lítið eitt tekjur
landssjóðs af þessnm tveimur aðalatvinnuveg-
um landbúnaði og fiskiveiðum.
Tekjur landsins eru mest óbeinar, tollar,
og engar skýrslur eða skilríki eru til, sem
sýnir hvaða stéttir brúki mest af tollskyldum
vörum. Sjálfsagt fer það aðallega eftir fólks-
fjölda hverrar stéttar.
Beinir skattar til landssjóðs, erálandbún-
aðinum hvíla, er skattur af ábúð og afnotum
jarða, tæp 18 þús. kr. á ári, og lausafjárskatt-
urinn, frekar 26 þús. kr. á ári. A sjómanna-
stéttinni hvílir enginn samsvarandi skattur, en
þar á móti kemur útflutningsgjöld á fiski, lýsi
o. m. fl., og nam það tæpum 84 þús. kr. árið
1903 (Landshagsskýrslur 1904 bls. 268). Af
þessu gjaldi greiddu hvalveiðamenn frekan
helming, rúm 42 þús. kr. Útflutningsgjaldið af
slld var 8,5 þús kr., og munu Norðmenn hafa
greitt fullan helming af því. Þá nam útflutn-
ingsgjald af lýsi (öðru en hvallýsi), hrognum
og suudmaga frekum 3 þús. kr. — Otalið er
þá útflutningsgjald af fiski 30,5 þús. kr. Þetta
gjald er 32 aur. á skippund, og þar sem verð-
ið á saltfiski hefir verið frá 60—70 kr. skpd.
seinustu árin, virðist. liggja nærri að álykta, að
kaupmenn eigi erfitt með að taka tillit til þess,
þegar þeir ákveða fiskverðið. Eg hefi minst
á þetta við all-marga fiskikaupmenn, þar á
meðal einn stærsta fiskikaupmann landsins,
sem verzlað hefir mjög mikið með saltfisk
mörg undanfariu ár. Þeim hefir komið saman
um, að þeir tæku ekkert tillit til útflutningsgjalds-
ins þegar þeir ákvæðu fiskverðið. Óhætt mun
því að fullyrða, að megnið af útflutningsgjaldi
af fiski, ef ekki alt gjaldið, beri að skoða sein
gjald á verzlunum, sem allir viðskiftamenn
þeirra borga að réttri tiltölu, miðað við verzl-
unarmagn þeirra hvers um sig.
Eg vona að það, sem hér er sagt, nægi til
að sýna, að ekki er hægt að segja með sanni,
að löggjafarvaldið hlynni stórkostlega að land-
búnaðinum en vanræki sjávarútveginn eða
beiti sjómannastéttina rangindum. Allar stað-
hæfingar um það hljóta að vera sprotnar af
misskilningi eða vanþekkingu.
Eg hefi hér að framan leitast við að gefa
yfirlit yfir atvinnuvegi vora, og jafnframt skýrt
frá hvernig þeir horfa við framtíðinni frá min-
um sjónarhól. Einnig hefi ég minst lauslega
á afskifti löggjafarvaldsins af landbúnaði og
fiskiveiðum.
En áður en ég lýk máli mínu vil ég fara
nokkrum orðum um innbyrðis viðskifti land-
búnaðarins og fiskiveiðanna, þessara tveggja
aðalatvinnuvega vorra. Báðir atvinnuvegirnir
styðja hvor annan stórkostlega. Sjómannastétt-
in fær mikið af sínum helztu lífsnauðsynjum
hjá sveitamönnum: mjólk, smjör, kjöt, tólg,
skinn, fatnað, garðávexti o. s. frv., og sveitamenn
fá frá sjónum allskonar fiskmeti, sem er holt
oggottog tiltölulega ódýrt viðurværi. Hvorstétt-
in um sig fær þannig markað hjá hinni, og gjöri
ég ráð fyrir að þau viðskifti jafni sig nokk-