Freyr - 01.05.1906, Blaðsíða 10

70
FREYR
fram úr því, sem hér er gjört ráð fyrir, duga
þessar byggingar og landinu þar með sparaður
stórkostlegur kostnaður; reynist aðsóknin meiri,
stendur sjálfsagt ekki á því að stækka skólana.
Hvað launalækkun skólastjórans snertir, þá
var nefndinni í efri deild hún ekkert kappsmál,
en hún hjóst við, að ekki myndi líða á löngu,
að laun þessi yrðu hækkuð, hvort sem byrjað
væri með 1500 eða 1800 krónum. Ahinnbóg-
inn verður að telja 1500 kr. ásamt leigulaus-
um bústað ail-viðunanleg laun í sveit fyrir 6
mánaða starfstíma.
Það sem einkum vakti fyrir mér persónu-
lega í þessu máli, var það, að koma þessari
bændaskóla-hugmynd í framkvæmd sem fyrst;
þess vegna var mér ant um að málið næði fram
að ganga í höfuðatriðunum; það sem áfátt kynni
að verða við lögin, mátti síðar laga i hendi sér.
Eg vona að heiðraðir meðnefndarmenn mín-
ir í máli þessu saki mig ekki um fjölmæli, þótt,
ég segi vini mínum „Erey“ það að endingu, að
þessum breytingum hafi það verið að þakka,
að málið varð afgreitt frá þinginu, og vonandi
kemur það út af fyrir sig ekki þver-öfugt við
hugsjónir okkar í þessu máli.
Vigur 15. marz 1906.
Sigurður Stefánsson.
Þrátt íyrir ofanrituð andmæli hr. alþm.
séra Sigurðar Stefánssonar, sér Ereyr sér ekki
fært að taka neitt aftur af því, er hann hefir
sagt um bændaskólamálið í efri deild, enda
munu margir álíta að málsstaður efri deildar
sé ekki góður, þar sem séra S. St. tekst ekki
betur að verja hann, en raun er á orðin.
Höf. átelur að vér skyldum ekki skýra
betur en vér gjörðum í Erey HI. 2., í hverju
„skaðsemi-1 breytinga þeirra lægi, er efri deild
gjörði við bændaskólafrumvarpið á seinasta
þingi, Vér álítum það hinsvegar ekki nauðsyn-
legt, bæði af því að flestar eða allar breyting-
arnar eru þess eðlis, að hverjum óhlutdrægum
tnanni hlýtur að vera augljóst, að þær eru til
skaða fyrir bændaskólana, og svo höfum vér
ritað all-rækilega um málið í Frey II. 4., og
furðar oss nokkuð á, að framsögumanni búnað-
arskólanefndarinnar í efri deild skuli vera það
ókunnugt.
Þá skulum vér fyrst athuga skólasetrin.
Þegar bændaskólafrumvarpið fór frá neðri
deild, var ekki ákveðið hvar sunnlenzki bænda-
skólinn skyldi standa, en rétt er það, að flestir
munu hafa talið sjálfsagt, að hann yrði fyrst
um sinn settur á Hvanneyri. Ollum, sera kunn-
ugir eru, mun þó koma saman um, að bænda-
skóli, fyrir suður og vesturland sé mikið betur
settur í nánd við Reykjavík, t. d. á Kjalarnesi.
Mikill meiri hluti pilta, er gjört er ráð fyrir að
þann skóla sæki, þurfa að eyða miklum tíma
og peningum fyrir það, að skólinn var settur á
Hvanneyri, en ekki í nánd við Reykjavík, og
allar líkur eru til að það dragi verulega úr að-
sókn til skólans. Þá blandast oss eigi hugur um, að
landstjórnin á mikið auðveldara með að líta
eftir skóla í nánd við Reykjavik en á Hvann-
eyri, og er slíkt óneitanlega all-þýðingarmikið.
Loks virðist oss auðsætt, að mikill kostur sé
fyrir bændaskólana, að vera þannig settir, að
auðvelt sé fyrir þá að ná til fyrirlesara og auka-
kennara, ef aðalkennararnir veikjast eða for-
fallast á annan hátt, sem oft og einatt kemur
fyrir, og allir sjá að skólar í nánd við Reykja-
vik og Akureyri eru ólíkt betur settir, að því
er það snertir, en á Hvanneyri og Hólum.
Höf. játar að það sé efri deildar verk að
setja norðlenzka bændaskólann á Hólum, en
fullyrðir að meiri hluti þingsins hafi verið þvi
fylgjandi. Þetta er þó efasamt, en hitt er víst
að neðri deild beygði sig í þessu sem fleiru
fyrir efri deild.
Vér höfum lesið umræðurnar á þingi um
bændaskólamálið all-rækilega, en því fer fjarri
að vér finnum þar gild rök fyrir því, að bænda-
skóli fyrir Norður- og Austurland sé eins vel,
hvað þá betur, settur á Hólum en á góðri jörð
i nánd við Akureyri. En það, sem vér sjáum
á umræðunum er, að 1. þingm. Skagfirðinga
hefir, eins og skiljanlegt er, beizt mjög ötullega
fyrir því að skólinn yrði áfram á Hólum, og
að þeir, sem vildu halda í Eiðaskólann fylgdu
honum að málum, og loks að aðalhugsjón efri
deildar, sparsemin, réði úrslitum málsins. Þrens-
konar alveg óskyld öfl hafa þannig lagt saman