Freyr - 01.10.1910, Blaðsíða 7

FREYR.
117
en ekki á hinni ræstu. £>að þarf varla að taka
það fram, að tölur þessar eru valdar af katida-
liófi, því menn þekkja ekkert verulega til þess
livernig stendur á mismunandi þoli plantnanna
eftir því hversu vatnsríkar þær eru, né um
hitalækkunina, sem af áðurnefndri ástæðu get-
ur orsakast af framræslunni.
Auk vatnsmagnsins eru ennfremur tvær or-
sakir, sem geta haft þýðingu, þegar ræða er um
frostskaða á ræktuðum mýrum, en þær hafa
ekki nánar verið rannsakaðar í Svíþjóð. Eins
og alþekt er, þola rýrðar-plöntur frostið ver en
þær, sem eru þroskavænlegar. JÞetta hefir
Lidjorss skýrt með því, að vanþrifa-plöntur vanti
sykur, en eins og áður er sagt ver hann plöntum
frostskaða. Lidforss hefir líka drepið á það, að of
mikill köfnunarefnisáburður auki að vísu vöxtinn,
en dragi um leið úr frostþoli plantnanna og stafi
það af því, að vegna hins mikla köfnunarefnis,
þurfi svo mikið af kolvetnum til að mynda hold-
gjafasambönd í plöntunum, að við það verði
þurð á sykri. Þeir sem rækta sykurrófur
þekkja það líka, að sykurinn verður minni ef
of mikið er borið á af köfnunarefni. Mýrajörð-
in er venjulega auðug af köfnunarefni, og þykir
mér trúlegt, að það geti haft nokkur áhrif á
frostþol plantna, sem þar eru ræktaðar. Sé
svo, er framræslan varla til gagns að þessu
leytinu til, heldur væri það fremur áburður
beggja hinna áburðartegundanna, kalí og fos-
fórsýru, til þess að halda jafnvæginu.
I ýmsum öðrum löndum hafa menn komist
að raun um, að þótt plönturnar hafi ekki liðið
verulega beinan skaða víð næturfrost, þá hafi
þær þó að nokkrum tima liðnum sýkst eða
jafnvel dáið vegna sveppa, sem ná sér niðri á
plöntunum fyrir það, að þær hafa særst af frost-
inu1). Eins og áður er tekið fram, er sykur
') Zeitschr. fur Pflanzenkrankh. XI, 1906.
Bls. 217.
það meðal mót frostskaða, sem plönturnar byrgja
sig sjálfar með til þess það sé til taks, og lik-
lega skeður það á mjög stuttum tíma. Eg;
minnist í þessu efni hinnar einkennilegu sætu
lyktar, sem kemur af garðávöxtum eftir frost-
nótt. En þessi sykur getur jafnframt haft ó-
heppileg áhrif, með því að fiýta fyrir þróun
sveppanna2). Hversu yfirgripsmikil áhrif þess-
ara sveppa eru í Sviþjóð er mér ekki kunnugt.
Eg hefi viljað taka það fram, að köfnunar-
efnið og svepparnir, en þó einkum vatnið, eru
þau atriði, sem takast verða til greina við ræki-
lega íhugun næturfrostaáhrifa, og verður athug-
unin að miklu ieyti að byggjast á lífeðiisfræði.
Ræktuðu jurtirnar okkar eru þó lifandi verur og
þær verða auðvitað fyrir miklu margbreyttari á-
hrifum en hitamælirinn, en þrátt fyrir það er
þó mælirinn eina áhaldið, sem hingað til hefir
verið notað til að rannsaka næturfrostin og
afleiðingar þeirra. Skyldi einhver vilja gera
þá athugasemd, að þessi kenning um áhrif loft-
rakans sé varhugaverð, þá svara eg þvi, að sú
fullyrðing, sem komið hefir fram í umræðum um
þetta hingað til, — þótt ekki hafi með berum orð-
um verið sagt, — að loftrakinn hafi engin áhrif á
plönturnar, er að mínu áliti miklu varhugaverð-
ari. í sambandi við þetta væri ekki úr vegi að
minna á það, hver áhrif loftrakinn hefir á menn,
að því er til þess kemur að þola kulda eða
hita. Jafnveí hér í Svíþjóð er mismunurinn
ekki svo lítill t. d. .á hinu hreina, þurra og
þægilega loftslagi á vetrum i Horðurbotnum og
hinu rakasama og ónotalega kalda loftslagi á
vesturströndinni. I austurhluta Síberíu er al-
gengt að vetrarkuldinn sé 50 -00°, en vel þol-
anlegur er sá kuldi vegna hins afar þurra lofts.
Eg get vissulega ekki útskýrt það hvernig á
þessu stendur, en vildi þó minna á. það, og
langt um meira en mennirnir eru plönturnar
háðar loftslagslaginu.
*) Bot. Jahresberichten 1903. Bls. 623.