Freyr - 01.10.1910, Blaðsíða 8

118
FREYR.
Þótt álit annara en sérfræðinga í þessari
grein hafi ekki svo mikla þýðingu, leyfi eg mér
iþó að halda því fram, að eg efast alls ekki um
að næturfrostin orsakast mjög af því, að kalda
loftið safnast í slakkana. Yegna þeirra, sem
efast kunna um þetta, vil eg tilfæra dæmi frá
öðrum löndum um það, hvernig gróðurinn van-
þrifst og veikbygðar jurtir alls ekki geta vax-
ið. — Eina maínótt 1894 kom mikið frost á
Englandi. Eins og menn vita er askur við-
kvæmur fyrir frosti, og um morguninn voru
allar askplöntur i daldragi nokkru helfrosnar,
en þær sem uxu í brekkunum voru óskemdar
og grænar, og frostið hafði ekki náð til þeirra
sem uxu upp á hálsunum1) í djúpum dal ein-
um í Austurriki, þar sem framrás vantar fyrir
hið þunga loft, hefir gróðurinn raðað sér öfugt
við það sem á sér stað í fjalllendi, harðgerð-
ustu plönturnar vaxa niðri í dalbotninum en
þær viðkvæmari hærra í hlíðunum. Beykið
vex efst í brekkunum, grenið þar fyrir neðan,
og neðan við grenið vaxa engin tré, heldur hin-
ar algengu fjallaplöntur.2) í suðurhluta Michi-
gan i Norður-Ameríku er ræktað mikið af fersken-
trjám á tveimur hæðadrögum, en sneitt er hjá
dalnum á milli þeirra, því þar verður gróðurinn
lélegri, ávextirnir seinþroskaðri og næturfrostið
meira þar en hærra uppi3). Þetta er því ekk-
ert einkennilegt viðbrigði hér í Svíþjóð, heldur
almennur veðurfræðislegur viðburður, sem sjálf-
sagt mætti skýra með dæmum frá hvaða landi
sem vera vill, þar sem temprað loftslag er og
mishæðótt landslag. En með þessu er þó alls
ekki leyst úr frostskaðamálinu, því hugsanlegt
er að eitthvað megi gera til að draga úr frost-
hættu í dældum, t. d. með því að minka loft-
rakann.
Quarterly Journal R. Meteor. Soc. XXI.
bls. 214.
2) V. Beck: Sitzungsber. d. Wiener Akad. 1906.
8) Americ. Meteor Journal. Vol. 1. bls. 467.
Við það að lesa ýmislegt af þvf, sem komið
hefir fram um frostskaðamálið í umræðum út
af uppástungu konungs á ríkisdeginum 1908,
þar sem hann vildi fá þetta upplýst, furðar
mann á þvf, hversu skoðanirnar eru hver á móti
annari og það þótt þær komi úr þeirri átt, þaðan
sem fullkomlega hefði mátt vænta ábyggilegra og
samkvæmra athugana. A aðra hliðina létu þeir
í ljósi prófessorarnir Arrhenius, Hamberg, Hilde-
brandsson og Höglom og dr. Ekholm sem sam-
eiginlegt álit sitt, að frostnæmið minkaði ekki
að neinum mun við framræslu mýranna, hvorki
í landinu yfirleitt, né á þeim sömu stöðum, sem
framræslan væri gerð. A hina hliðina hélt
konunglega landbúnaðarmálastjórnin þvf fram,
að framræslan hefði bætandi áhrif á loftslagið,
„það væri i verkinu sýnt og sannað af mönn-
um, sem færir væru um það að dæma, og það
ekki á skömmum tíma heldur á löngu árabili
og þær hinar sömu athuganir gerðu menn enn
þá daglega í framræsluhéruðum.11 E>að væri
sjálfsagt ástæða til að efast um, hversu færir
þessir menn væru að dæma um þetta, en af
því að þessi reynslá kvað vera svo almenn,
liggur það nær að ætla að mótsagnir séu ekki
eins miklar og útlit er fyrir í fljótu bragði.
Þessvegna hefi eg hér að framan reynt að
gera grein fyrir því, að minkun frosthættunn-
ar þarf ekki endilega að stafa af auknum hita.
í nefnd þeirri, sem átti að fjalia um frost-
skaðamálin, ef ríkisdagurinn hefði veitt hið um-
sótta fé til hennar, áttu að vera „formaður veð-
urfræðisstofnunarinnar og með honum annar
veðurfræðingur og jarðfræðingur, landbúnaðar-
maður og skógræktarmaður og auk þeirra að
öllum líkindum formaðurinn fyrir frosttrygging-
arfélaginu. Nefndin átti svo að útnefna ein-
hvern vísindamann til að hafa á hendi yfir-
stjórn með rannsóknum hennar.“ Slík nefnd
sem þessi mundi varla hafa verið vaxin sínu
starfi, því væru landbúnaðar- eða skógræktar-