Tímarit Verkfræðingafélags Íslands


Tímarit Verkfræðingafélags Íslands - 20.12.1946, Blaðsíða 20

Tímarit Verkfræðingafélags Íslands - 20.12.1946, Blaðsíða 20
50 TlMARIT V.Í.F. 1946 er ómótmælt haldið fram af varnaraðilja, að timbur hafi verið ófáanlegt, þegar gera skyldi þrýstivatns- pípuna, og því hafi verið að því horfið að gera hana af steinsteypu, enda var það gert með vitund og vilja sóknaraðilja. Setning pípunnar austan ár, þannig gerðrar, verður því ekki talin varnaraðilja til sakar. 1 öðru lagi reisir sóknaraðili kröfur sínar á því, að varnaraðili hafi ekki látið fara fram rannsókn á jarðvegi á svæðinu undir pípunni og umhverfi henn- ar. Eftir 2. gr. samnings 23. okt. 1942 skyldi verkinu hagað með það fyrir augum, að hefja mætti rekstur stöðvarinnar á árinu 1943. Bendir þetta ekki til þess, að það hafi verið tilætlun sóknaraðilja, að nokkrar slíkar rannsóknir, sem hefðu hlotið að taka alllangan tíma og urðu væntanlega einungis gerðar að sumar- lagi, væru framkvæmdar, enda vafasamt og algerlega ósannað, að þær hefðu ráðið nokkrum úrslitum um staðsetningu pípunnar eða umbúnað, enda þótt verk- fræðingar hafi talið þær æskilegar, en þó ekki óhjá- kvæmilegar. Og loks var hér ekki kostur „geóteknik- ara“ svonefndra, sem þó hefði verið heppilegt, ef ekki nauðsynlegt, að hafa til slíkra rannsókna, ef þær hefðu átt að koma að fullu gagni. Verður þetta at- riði ekki talið varnaraðilja, eins og skiptum aðilja málsins var háttað, til sakar. 1 þriðja lagi hefur sóknaraðili talið varnaraðilja það til sakar, að hann hafi ekki lagt pípuna alstaðar á klöpp, heldur sumsstaðar á „lausa“ undirstöðu, enda hafi bæjarstjórn Siglufjarðarkaupstaðar allt þangað til í september 1946 trúað því, að pípan hvíldi al- staðar á klöpp. Það er þó fyrst og fremst mjög ólík- legt, að það hafi dulizt öllum, sem gæta áttu hags- muna sóknaraðilja og komið hafi á staðinn, meðan á lagningu pípunnar stóð, að hún var ekki alstaðar lögð á klöpp. 1 annan stað verður það ekki talið ófrá- víkjanlegt, að slíkt mannvirki sé lagt á klöpp, heldur einungis, að það sé sett á undirstöðu, er hafi nægi- legt burðarmagn fyrir það. Virðist varnaraðili í hví- vetna hafa haft þetta atriðið til hliðsjónar, er pípu- stæðið var grafið, enda hafði þáverandi bæjarstjóri Sigluf jarðarkaupstaðar, er hann kom á staðinn, engar athugasemdir gert um þetta atriði, heldur innti hann að því, hvort nauðsynlegt væri að grafa svo mikið í þessu skyni sem varnaraðili taldi þurfa, með því að gröftur var erfiður og dýr, en allt var vitanlega gert á kostnað sóknaraðilja. Með því nú, að ekki hefur komið neitt í ljós um það, að varnaraðili hafi metið skakkt burðarþol pípuundirlagsins, þá verður hann ekki sakaður um gáleysi að því leyti. 1 fjórða lagi hefur sóknaraðili fundið varnaraðilja það til foráttu, að hann hafi að nokkru leyti lagt pípuna of framarlega í brekkunni austan við ána og framar (tæpar) en uppdráttur sýni. Um þetta er það að segja, að pípan er lögð ofar, f jær ánni, en upp- dráttur sá sýnir, sem legið hefur fyrir vegamálastjóra, vatnamáladeild, og engar athugasemdir hafa verið þar gerðar, né heldur af nokkrum þeim, er það mál varðaði, meðan á verkinu stóð, enda ekki komið þá neitt fram, er gæfi til kynna, að pípunni væri hætt vegna legu sinnar að þessu leyti. Sýnist varnaraðili þegar af þessari ástæðu ekki verða sakaður um gá- leysi í þessu efni. I fimmta lagi sakar sóknaraðili varnaraðila um það, að þrýstivatnspípan sé „grafin svo lítið inn á stóru svæði, að klakalyfting á vetrum nær inn að pípunni og losar um jarðveg hennar og um pípuna sjálfa,“ eins og umboðsmaður sóknaraðilja segir í fyrra sókn- arskjali sínu. Verkfræðingar þeir tveir, sem skoðuðu mannvirki þessi síðast í júní 1946, segja ekki hæfa að reikna með, að frost nái skemur en 1,2 m inn í bakkann, mælt hornrétt á bakkaflötinn." En ef lág- réttur stallur sé tekinn um pípustæðið, verði lengdin inn í bakkann að frostlausri jörð um 1,7—2,1 m, og ásetuflötur pípunnar hefði því þurft að liggja að minnsta kosti fyrir innan þessi mörk og nokkru inn- ar þó vegna þeirrar hættu, sem stafi af því, að vatn grafi undan pípunni eða leysi upp jarðefnið undir henni að framan. En síðast í maí 1946 hafði, eins og áður er sagt, vatn raskað jarðvegi á einum kafla neðan við pípuna. Varnaraðili staðhæfir, að „Rörets Fundamentalkant overalt er lagt mindst 2 Meter fra den oprindelige Skraanings Kant“, og að engin hætta í þessu efni hefði getað átt sér stað, ef fyllt hefði verið með pípunni að neðanverðu, eins og hann hefði ætlazt til, en ekki verið gert vegna fjárskorts sókn- araðilja. Og ekkert hafi komið fram fyrstu 14 mán- uðina eftir að starfræksla versins hófst, er gæfi ástæðu til að ætla, að frost hefði valdið tjóni, enda þótt pípan væri ekki varin svo sem ráð var fyrir gert. Auk þess telur varnaraðili, að jörð frjósi ekki 1,2 m niður, nema þar sem snjólaust sé og frost hald- ist lengi i einu, enda fari þetta eftir ásigkomulagi jarðarinnar á hverjum stað, og pípan vatnfyllt gefi frá sér töluverðan hita til jarðarinnar kringum sig. Að tilhlutan sóknaraðilja kvaddi héraðsdómari Skagaf jarðarsýslu tvo menn, bæjarverkfræðing Siglu- fjarðarkaupstaðar og einn af verkstjórum þeim, sem unnið höfðu við virkjun Skeiðsfoss, til þess að rann- saka þetta atriði og gera mælingar í því skyni. Þann 20. nóv. 1946 framkvæmdu þeir þetta verk. Hafa þeir gert þverskurð af tilteknum punktum af pípunni, þar sem þeir telja hana í hættu á ca. 200 m. kafla frá stíflunni talið. Mælingar sýna, að á þverskurðum þeim, er hinir dómkvöddu menn gerðu, er fjarlægð sú, er verkfræðingarnir töldu minnsta vera mega frá láréttum stalli á pípustæðið (þ. e. 1,7—2,2 m), 1,9 m á einum stað, en þar er hún á uppdrætti varn- araðilja af pípuvirkinu 2,2 m. Alls staðar annars stað- ar á þverskurðum dómkvöddu mannanna er hún 2,2 —4,8 m. Og hefur þó hrun úr bakkanum, sem vatn sýnist hafa valdið, sumstaðar, að því er virðist, vald- ið nokkrum breytingum. Af því, sem með þessum

x

Tímarit Verkfræðingafélags Íslands

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit Verkfræðingafélags Íslands
https://timarit.is/publication/860

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.