Tímarit Verkfræðingafélags Íslands - 20.12.1946, Blaðsíða 10

40
TlMARIT V.F.I. 1946
vöxtum. Jafn kostnaður fengist, ef kolaverð væri
10 $ per tonn. Með auknum rannsóknum má ætla, að
hægt verði að lækka kostnað við kjarnorkustöðvarn-
ar.
Áætlun þessi byggist á mörgum óvissum atriðum.
Skal sérstaklega bennt á vextina.
2. ASrir möguleikar.
Það hefur mikið verið rætt og ritað um væntanlega
framtíðarnotkun kjarnorkunnar í sprengjur eða til
framleiðslu á raforku. En uppgötvanir þær, sem
gerðar hafa verið í sambandi við þetta mál, munu
að öllum líkindum hafa mikið víðtækari breytingar
í för með sér.
Víðtækasta þýðingu hefur án efa það, að opnaður
hefur verið fyrir tæknina nýr heimur möguleika,
sem áður var lokaður. Má segja, að hér sé að ræða
um hliðstætt fyrirbæri við það, er uppgötvuð var
notkun gufu eða vatnsafls, uppgötvun á hagnýtingu
rafmagnsins eða grundvöllur að kemískum iðnaði. I
raun réttri getur enginn nú séð fyrir þá möguleika,
sem kunna að opnast. Það eru aðeins fá atriði, sem
þegar hafa þýðingu eða sem þegar má leiða getum
að. Þessi atriði eru helzt (ef aðallega er dvalið við
verkfræðilega hluti) :
a) framleiðsla nýrra frumefna eða aðgreining
ísótópa, sem haft geta sérstaka þýðingu á ýmsum
sviðum.-
b) fundnar hafa verið nýjar aðferðir til efnagrein-
ingar, eðlisfræðirannsókna og við aðgreiningu á
ísótópum.
c) fundnar hafa verið aðferðir til framleiðslu á
miklu vacuúm í miklu ríkari mæli en áður var mögu-
legt.
d) nýjar gerðir af dælum, mælitækjum og lokum.
e) nýting á diffusion í stórum stíl.
f) bygging á fjarstýristækjum við ýmis konar
iðnað.
g) nýjar aðferðir í teóretiskri og prakt. stærð-
fræði, sem koma munu að gagni á ýmsum sviðum
eðlisfræðinnar.
h) áhrif ýmis konar geislunar á mannlegan líkama
og dýr.
i) nýjar aðferðir við málmvinnslu.
j) ýms rafmagnstæki, svo sem nýjar gerðir af
vacuumlömpum og kontróltækjum.
Hið mikla magn af ýmsum geislamögnuðum efn-
um, sem nú hefur fengist til umráða, opnar ýmsar
leiðir á sviði læknavísinda og á sviði eðlis- og efna-
fræði og er nú unnið af miklu kappi að rannsóknum
á möguleikum þeim, sem opnast hafa og hagnýtri
notkun þeirra. Má á næstunni búast við stórfelldum
nýjungum eins og ávallt hefur orðið þegar uppgötv-
aðar hafa verið nýjar leiðir.
Heimildarrit: Henry D. Smyth: Atomic Energy for Military
Purposea.
Scientific Information transmitted to The
United Nations Atomic Energy Commission,
Vol. 1—4, New York 1946.
Scientific and Technical Aspects of The Control
of Atomic Energy; United Nations, Dep. of
Publ. Information, New York 1946.
Kemiskur fúi í
olíubornum baðmullarvefnaði.
Eftir Jón E. Vestdal.
Þegar Islendingar lögðu niður skinnklæði sín um
síðustu aldamót, fóru þeir að nota sem hlífðarfatnað
í þeirra stað föt úr baðmullarvefnaði, sem hafði verið
borinn línolíu eða annarri þornandi olíu, svo að hann
var algerlega vatnsheldur. Lengi vel voru öll slík sjó-
klæði flutt inn. En á milli heimsstyrjaldanna, þegar
dálítið fór að vakna yfir íslenzkum iðnaði, var einnig
hafizt handa með framleiðslu á hentugum sjóklæð-
um. Voru framleidd sams konar sjóklæði og þá voru
almennt í notkun, klæði saumuð úr sterkum vefnaði
úr óbleiktri baðmull og síðan borin í þau soðin lín-
olía, þar til þau voru orðin fullvatnsheld.
Ekki leið á löngu, unz bera fór á skemmdum í
sjóklæðunum. Lýstu þær sér í því, að fötunum var
hætt við að rifna, þar sem mest reyndi á þau. Fyrst
var haldið, að það kynni að stafa af því, að baðm-
ullarvefnaðurinn, sem notaður var til framleiðslunn-
ar, væri ekki nógu sterkur, og var því farið að nota
þykkari og sterkari vefnað. Að vísu bar minna á
skemmdum í sjóklæðum, sem framleidd voru úr slík-
um vefnaði, en þó gætti skemmdanna enn nokkuð.
En því eru auðvitað sett þröng takmörk, hve þykk-
an vefnað er hægt að nota, sjóklæði úr þykkum vefn-
aði eru næstum ónothæf, þau eru þung, stíf og óþjál,
svo að þau hindra mjög allar hreyfingar. Þegar farið
var að takmarka sem mest innflutning til íslands