Tímarit Verkfræðingafélags Íslands - 29.12.1947, Blaðsíða 15

TÍMARIT V.F.I. 1947
89
lög og gróðurskilyrði m. m., og það ætti ekki að-
eins að ná til núverandi bæjarlands, heldur einnig
til nærsveitanna. Og jafnframt þyrfti að gera áætl-
anir um afnot landsins. Það þarf að vinna fyrir sig
fram.
Byggðin í vaxandi bæ er mjög áleitin og verður að
setja henni ströng takmörk í tæka tið. Bærinn verður
að eiga stór svæði óbyggð, bæði til athafna og úti-
vistar, og einnig vel valda staði til opinberra bygg-
inga. — Okkur vantar enn ráðhús, bæjarspítala,
nýjan menntaskóla, listasafn, sönghöll, gistihús og
margt fleira, sem enginn veit, hvar á að hola niður,
svo að sæmilega fari. En íbúðarbyggðin hefur til
skamms tíma flætt yfir hvern auðan blett, alveg án
tillits til þessara fyrirsjáanlegu þarfa.
Síðan fór ræðumaður nokkrum orðum um umferða-
mál Reykjavíkur. Sýndi hann fram á nauðsyn beinna
umferðaæða um endilangan bæinn og mælti með tveim
tillögum, sem fram hafa komið um slíkar æðar, þ. e.
Holtsgata—Túngata—Kirkjustræti—Amtmannsstíg-
ur—Grettisgata og Vesturgata—Tryggvagata—
Hverfisgata. Um sameiningu Tryggvagötu og Vest-
urgötu væru einkum skiptar skoðanir. Væntanlega
yrði þó samkomulag um svo sjálfsagða ráðstöfun.
Breikkun Laugavegarins taldi hann einnig hina mestu
nauðsyn. Enn fremur væri æskilegt að breikka Grett-
isgötu og Vesturgötu og jafnvel fleiri. Enn væri til-
tölulega auðvelt að breikka ýmsa kafla, þar sem nú
standa léleg timburhús, og mætti gera þetta smám
saman. En ákvæði um þessa gatnabreikkun þyldi
enga bið.
I hinum nýju hverfum þyrfti að gæta samræmis
niilli götubreiddar og húshæðar betur en hér hefur
tíðkazt. T. d. eru víða tvílyft hús nýbyggð við breið-
ustu göturnar.
Veigamikið útlitsatriði væri það, hvernig götur
„lokast“ — hvað við blasir, þar sem gata endar
eða beygir við.
Margt ber vitni um það, að hér skortir sámvinnu
skipulagsnefndanna og bygginganefndar.
Enn fremur virðist skorta nægilegar lagaheimildir
til nauðsynlegra framkvæmda í sambandi við skipu-
lagningu og endurnýjun bæjarins.
Hann vakti athygli á nauðsyn þess, að gera nýja
lóðaskiptingu, þar sem lóðaskipting er víða mjög
oheppileg í hinum gömlu hverfum. Taldi hann óhjá-
kvæmilegt að tryggja bænum yfirráðarétt yfir land-
mu, sem hann á að standa á, og taldi mögulegt, að
það yrði gert með skattlagningu á þær lóðir, sem
hækkuðu í verði við skipulagsbreytingar.
Enn fremur benti ræðumaður á þá möguleika, sem
fjallahringurinn umhverfis bæinn gæfi skipulags-
uiönnum til útsýnar og sérstaklega athyglisverðar
væru hæðir þær, er bærinn stendur á, og mjög til
fegurðarauka, ef vel væri á haldið. Þar biði úrlausnar
vandasamt viðfangsefni.
Sigurður Guðmundsson tók til stuðnings máli sínu
fjöldamörg dæmi, sem hér verða ekki rakin. Var
ræða hans mjög skemmtileg enda tóku fundarmenn
henni hið bezta.
Formaður þakkaði framsögumanni og gaf orðið Herði
Bjarnasyni, skipulagsstjóra, sem fyrstur hafði kvatt sér hljóðs.
H. B. hóf mál sitt á þvi að þakka félaginu fyrir að hafa
tekiö málið á dagskrá, og taldi félagið heppilegan vettvang
fyrir umræður um þessi mál. Þakkaði hann frummælanda gott
erindi og taldi vel til fallið, að einmitt S. G. hefði hafið máls
á þessu efni, þar eð hann væri sá íslenzkra arkitekta, sem
fróðastur væri í þessu efni. Hins vegar kvai-taði ræðumaður
yfir því, að umræðuefnið væri of yfirgripsmikið og taldi eðli-
legra að ræða einstakar hliðar málsins fyrir sig.
Skipulagsstjóri las síðan kafla úr tillögum nefndar, siem
unnið hefur að samningi frumvarps til nýrra skipulaga. Taldi
H. B., að með frumvarpi þessu, ef að lögum yrði, væri ráðin
bót á ýmsu því, er S. G. hafði gagnrýnt. Ræðumaður upp-
lýsti enn fremur, að ákveðnar tillögur lægju nú fyrir um
breikkun Laugavegar og Hverfisgötu, og að samkomulag
hefði náðst um tvær umferðaæðar gegnum bæinn fró. austri
til vesturs, en það væru; Grettisgata—Amtmannsstígur—
Kirkjustræti—Túngata—Holtsgata og Hverfisgata—Hafnar-
stræti—Mýrargata.
Marteinn Björnsson og Rögnvaldur Þorkelsson töluðu næst-
ir og gagnrýndu skipulagið einkum með tilliti til umferðar-
innar.
Benedikt Gröndal talaði máli atvinnulífsins, einkum hafn-
arinnar og iðnaðarins, sem hann taldi verða afskipt hjá
skipulaginu.
Sigurður Guðmundsson og Guðmundur Hlífidal tóku í sama
streng og einnig Jón Axel l’étursson, sem gekk svo iangt
að fullyrða, að svo hefði verið þrengt að höfninni, að nauðsyn-
legt yrði að byggja nýja höfn innan skamms.
Sigurður Guðniundsson kvað lóðir til iðnfyrirtækja yfir-
leitt of smátt skammtaðar og stundum hrapallega í sveit
komið, t. d. Vatnsgeymisholtið.
Sigfús Sigurhjartarson taldi það höfuðverkefni skipulags-
manna að sameina hið nytsama og hið fagra, og væru einkum
til þess tvær ástæður, að vel unnið starf skipulagsmanna
hefði borið svo litinn árangur, sem raun ber vitni. Væri það
í fyrsta lagi hin þunglamalega skipun á yfirstjóm þessara
mála, og benti hann í þvi sambandi á tillögur til úrbóta, sem
hann hefur borið fram á opinberum vettvangi, og í öðru lagi
erfiðleikar þeir, er bærinn ætti í með að ná yfirráðum yfir
lóðum, en á því yrði ekki ráðin bót, fyrr en bærinn ætti allt
land í lögsagnarumdæminu.
Lýsti hann síðan hugmyndum sínum um skipulag Reykja-
víkur og lagði áherzlu á að skipuleggja bæri bæinn sem litlar
eindir með 1000—3000 mönnum, og væm þær sjálfum sér
nógar, en umferðaæðar lægju umhverfis þær. Sömuleiðis taldi
hann nauðsyn á að skipuleggja byggðahverfi um land allt.
Ágúst Pálsson þakkaði gestunum fróðlegar ræður og gerði
athugasemdir við tillögur þeirra um afskipti bæjarins af
lóðum, sem hann taldi róttækari en nauðsyn bæri til.
Haukur Pélursson sagði frá markplönum i Danmörku og
Þór Sandholt kvartaði undan fjarvem ýmissa skipulags-
manna.
Helgi Bergs.