Akranes - 01.10.1951, Side 14

þess að leita sér vinnu. Hér varð Gandhi
fyrst fyrir barðinu á kynþóttahatrinu og
hvað það þýddi að vera „litaður.“ Hann
mátti ekki ferðast á fyrsta farrými á járn-
brautum þótt hann væri búinn að kaupa
farmiðann, ekki fara í kirkju þar sem
vinur hans frá Englandi messaði.
Þegar hann kom frá því að sækja konu
og barn til Indlands, réðst múgurinn á
hann, af því að hann hafði talað og skrifað
um hversu skammarlega væri farið með
landa hans í Afríku, Gandhi var mjög
hætt kominn, en þegar Chamberlain ný-
lendumálaráðherra krafðist þess að for-
sprakkanum yrði hegnt bað Gandhi hon-
um vægðar, og kvaðst ekki vilja að neinuin
yrði hegnt sín vegna, hann neitaði líka
að taka við skaðabótum. Gandhi byrjaði
nú sem málaflutningsmaður, hafði nóg
að gera og vann sér inn mikla peninga,
hann varð meira að segja meðlimur í
hæstarétti Suður-Afriíku. Gandhi umgekkst
mikið kvekara og baptista og reyndu þeir
allt, sem i þeirra valdi stóð til þess að hafa
áhrif á trú hans. Á ýmsan hátt líkaði
Gandhi vel við kristindóminn en honuni
var mikill þyrnir í auga sú kenning, að
Jesú hefði friðþægt fyrir syndir okkar.
Það sem ég hef misjafnt gert vil ég sjálfur
taka afleiðingunum af og bæta eða liða
fyrir sagði Gandhi. Eg keppi að því að
losna við það illa. Friðþægingarkenningin
er í andstöðu við allt siðferði og að minni
hyggju er siðferðið það, sem mest riður á
í allri trú. Um þessar mundir las hann
bók Leó Tolstoy: „Guðsriki er hið innra
með yður,“ og má á vissan hátt segja að
lestur þeirrar bókar gerbreyti lífsskoðun-
um hans, því upp frá þessu var öll ævi hans
ein óslitin viðleitni til þess að uppfylla á
allan hátt allt, sem trúin krefur. Fátækt,
skírlífi, vald yfir sjálfum sér og þjónustu-
lund.
Án þess að kalla sig kristinn, keppir
hann nú aðeins að því að lifa samkvæmt
æðstu hugsjónum. Áður hafði hann lifað
eins og efnuðum manni sæmir, nú neitaði
hann sér um allt, sem ekki er algerlega
nauðsynlegt. Gandhi og húsfreyja hans
komu sér saman um að hætta hjúskapar-
fari með öllu og lifa í bindindi hvað það
snerti, þess sama krafðist Gandhi af öllum
aðstoðarmönnum sínum. Hann fór nú
fyrir alvöru að hjálpa hinum fótæku og
lítilsvirtu löndum sínum, til þess að ná
auknum réttindum og öðlast betri lifskjör.
Hann breytti hér eins og hann var vanur,
krafðist þess að þeir gerðu sig verðuga
þess, að þeir nytu sama ólits og Búar og
Englendingar. Hann vildi fyrst venja þá
á meira hreinlæti, og siðan auka þekkingu
þeirra. Þessir fátæku þrælar nutu ekki
lagavemdar, stóðu utan við lögin og liöfðu
hvorki rétt né völd til þess að verja sig.
En þá fann Gandhi upp þau vopn, sem
siðar neyddu Englendinga til þess að veita
Indverjum sjálfstæði, sálarþrek og aðgerð-
arlausa andstöðu. None violence. Hindúar
neituðu að hlýða enskinn lögum en fóru
að öllu með góðu, þeir gerðu verkföll en
koinu aldrei af stað óeirðum, samt var þeim
hundruðum saman varpað i fangelsi og
þar voru þeir píndir á allan hótt. Þetta
varð þó til þess að fleiri og fleiri af rang-
látustu lögimum voru numin úr gildi.
1 Búastríðinu kom Gandhi hjálparsveit-
um á fót og stjómaði þeim sjálfur, sama
gerði hann í Zulustriðinu, sem viðurkenn-
ingu fékk hann enska orðu.
Þegar Gandhi og húsfreyja hans fóru
frá Suður-Afriku 1914 fengu þau fínustu
dýrgripi að gjöf, sem þakklætisvott frá
fátækum löndtnn, þau seldu gjafimar og
fyrir andvirðið stofnuðu þau sjóð til hjálpar
fátækum Indverjum, sem dvelja erlendis.
Störf Gandhis á Indlandi.
Fjömtíu og fimm ára að aldri kom
Gandhi heim til ættlands síns, til þess
að fullkomna það starf, sem liann fann
á sér að ætti að verða takmark ævi hans,
nefnilega að losa Indverja við erlend yfir-
ráð og endurreisa þjóðina bæði andlega
og efnalega. Hann kom heim til þessa
fagra og sögufræga lands, til þjóðar, sem
var ein af menningarþjóðum heimsins,
en nú pind og þjökuð af valdhöfum, sem
höfðu rænt frelsi hennar og sökkt henni
í fátækt og eymd og allt, sem af slíku
ástandi leiðir: hungursneyð, sjúkdóma,
drykkjuskap og þessa óttalegu stéttaskift-
ingu (kastaskiftingu), sem hindraði allar
framfarir. Þjóðin var sokkin í fávizku og
vonleysi og i gömlu og fallegu musterun-
um, þar sem gömlu helgiritin voru lesin
áður fyrr, ríkti nú sjúkleg hjótrú, afguða-
dýrkun og siðleysi. Þessa þjóð, sem var
hernumin og hersetin af sterkasta herveldi
heimsins, átti Gandhi að leysa úr fjötrum
með andlegum vopnum einum. Með sálar-
krafti, aðgerðarlausri andstöðu, aldrei með
illu — none violence —.
H. C. Andersen segir: „Vatnið er votast
og mýkst af öllu, sem við þekkjum og þó
getur það þá tímar líða holað sundur kletta
og svorfið hvössustu eggjarnar af steinun-
um.“
Fyrsta árið gerði Gandhi ekki annað
en ferðast um landið, tala við fólk og
mynda sér þannig skoðanir um ástandið,
sem byggðust á hans eigin reynslu. Harm
fylltist skelfingu þegar hann komst að raun
um hversu óttalegt ástandið var. Margir
héldu að þjóðin væri svo djúpt sokkin í
eymd og vesaldóm, að óhugsanlegt væri,
að hún gæti tekið stjórn sinna mála í
eigin hendur, en Gandhi, sagði að það
væri álíka skynsamlegt að býða eftir fram-
förum eins og að láta mann læra sund
til fullnustu áður en hann kæmi í vatn.
Fyrst yrði sjálfstæðið að koma og svo allar
framfarir á eftir.
Til þess að vekja hreinan og sterkan
þjóðlegan anda og kenna aðstoðarmönnum
sínum stofnaði Gandhi, ekki alllangt frá
bænum Ahmedabad við ána Sabermati,
einskonar smáþjóðfélag, margbýli í hinu
ytra, reglu í hinu innra. Lögin, sem Gand-
hi samdi handa þessu fólki minna mest á
gamlar munkareglur. Þau voru í sjö grein-
um.
1. gr. Ösannindum má aldrei beita
jafnvel þó þau gætu orðið þjóðinni til
gagns.
2. gr. Aldrei að deyða menn né dýr,
hata engann. Við hötum ekki undirokara
okkar en við neitum að virða þá.
3. gr. Kynferðislegt bindindi. Menn
eiga að deyfa og hemja dýrslegar hvatir.
4. gr. Lífið á að vera einfalt og óbrotið
og lifað skal af grænmeti.
5. gr. Enginn má eiga nema það, sem
er bráðnauðsynlegt til þess að geta dregið
fram lífið.
6. gr. Ekki að óttast neitt hvorki pynt-
ingar né dauða.
7. gr. Allir skulu ganga í heimatilbúnum
fötum og hver og einn skal skuldbinda sig
til að vefa og spinna tvær klukkustundir
á dag.
Hann vildi endumýja heimilisiðnaðinn
á Indlandi og útrýma ensku iðnaðarvör-
unum.
Upp frá þessu breytti Gandhi eins og
þeir fátæku þ. e. a. s. eins og milljónirnar.
Hann var í lendaskýlu og ekki öðrum
fötum, á ferðalögum gekk hann oftast eða
hann ferðaðist á ódýrasta farrými.
Fyrst eftir heimkomuna vonaði Gandhi,
að Englendingar mundu veita Indverjum
frelsi af fúsum vilja, en úr því varð aldrei.
Þvert á móti varð enska veldið harðvítugra
en áður og fjölda beztu manna Indlands
var varpað í fangelsi. Þá tilkynnti Gandhi
að aðgerðarlausa andstaðan skyldi skella
á, hann neitaði allri samvinnu við Eng-
lendinga og allir, sem vom i þjónustu rik-
isins lögðu niður vinnu, stúdentarnir við
háskólana o. fl. Gagnstætt vilja Gandhi
sló í bardaga á nokkrum stöðum árið 1922
og Gandhi var varpað í fangelsi. Fyrir
rétti tók hann á sig ábyrgðina á öllu, sem
gerzt hafði, hann sagði í varnarræðu sinni
frá öllu þvi mikla starfi sem hann hafði
leyst af hendi í þeim tilgangi að komast
að samkomulagi við Englendinga með
góðu. Gandhi var dæmdur i 6 ára fang-
elsi. Dómarinn sagði, að það væri engan
veginn auðvelt að dæma mann, sem jafn-
vel þeir, sem væm á öndverðum meið við
hann í pólitík litu upp til sem heilags
manns. Hvað Gandhi sjálfan snerti þurfti
hann hvíldar með, hann var bæði andlega
og likamlega uppgefinn, svo fangelsisvistin
var vel þegin hvildartimi. Hann fékk
bæði kamba og rokk með í 'fangelsið og
122
AKRANES