Akranes - 01.10.1951, Blaðsíða 23

lokið prentnámi langaði hann því til að
leita fyrir sér um að komast í prentsmiðju
i Kaupmannahöfn. Ágúst hafði mimist á
þetta við frænda sinn, Valtý Guðmunds-
son, er hann var hér á ferð, — en þeiv
voru systrasynir. — Hann tók því vel að
athuga þetta, ef tækifæri gæfist. Það dróst
heldur ekki lengi að hann skrifaði Ágúst
og sagðist hafa útvegað honum atvinnu,
og bauðst til að lána honum fargjaldið.
Þessu góða boði tók Ágúst fegins hendi,
enda telur Ágúst, að þetta liafi verið sú
bezta hjálp, sem nokkur maður hafi veitt
sér á ævinni. Ágúst beið nú ekki boðanna
og sigldi með Lauru 1. april 1895 og kom
heilu og höldnu til Kaupmannahafnar
hinn 11. sama mánaðar. 1 upphafi var
ætlunin að vera ekki nema svo sem 1—2
ár, en þetta fór á allt annan veg, því að
það liðu hvorki meira né minna en to
ár, þar til haim sté aftur á land i Reykja-
vík.
í kóngsins Kaupmannahöfn.
„Ég fór með Lauru til Hafnar eins og
áður var sagt, ferðin gekk vel og ferða-
félagarnir voru góðir, og urðu allir hinir
merkustu menn og athafnasömustu í okk-
ar þjóðlífi, en þeir voru: Ásgeir Sigurðsson,
brezkur konsúll, Jón Þórðarson, kaupmað-
ur í Bankastræti, Ölafur Ásbjörnsson,
kaupmaður, faðir Ásbjarnar Ölafssonar,
og Gunnar Hafstein, síðar bankastjóri i
Færeyjum.
Frændi Ágústs tók á móti honinn, og
hann fékk sér leigt herbergi hjá tveimur
systrum í östergade 9. Þar hafði Ágúst
ekki búið lengi, er hann varð þess var,
að sukksamt var í kjallara hússins, og
mikil aðsókn karla og kvenna á nóttum.
Þetta var sem sagt einn af næturveitinga-
stöðum borgarinnar. Systurnar, sem voru
honum einstaklega góðar, vöruðu hann við
að leggja leið sína í þetta neðanjarðar-
víti, en forvitnin rak Ágúst þangað oftar
en einu sinni. Hann var kominn yfir tvi-
tugt, hraustur og heilsugóður, hann unni
gleðskap og ævintýrum, þóttist vera kom-
inn þarna, m. a. til að taka þátt í þeim,
og bar ekki nokkrar áhyggjur út af fram-
tíðinni. Hann hafði hugsað sér að kynnast
borginni og borgarlífinu sem bezt, m. a.
til þess að læra málið og framburð þess
fullkomlega, svo að til lengdar yrði a. m.
k. ekki hlegið að honum fyrir að hann
kynni það ekki. En það fannst honum
mikið skorta á hjá ýmsum löndum, sem
þó voru húnir að vera lengi í borginni.
Á helgum dögum fór Ágúst snemma á
fætur og gekk um borgina og skoðaði hana
í krók og kring. Einkanlega þótti homnn
gaman að skoða elztu hverfin, athuga
gamlar byggingar og fólkið, sem hjó í
hinum hrörlegu, fáránlegustu húsakynn-
um. En mest nýnæmi var honum að skoða
höfnina og mannvirki hennar, og skoða
skipin sem þar lágu bundin við bólvirkin,
sérstaklega stóru seglskipin, — sænsk og
finnsk — hlaðin trjáviði og öðrum flutn-
ingi. Þau voru mörg með þrem og fjórum
siglum og voru sérstaklega falleg, er þau
höfðu sett upp öll segl. Skipverjarnir virt-
ust glaðir og una hag sínum vel, og Ágúst
fór að langa til að sigla með þessum mönn-
um og skipum til enn fjarlægari landa og
sjá meira af heiminum. En alltaf fór það
svo, að við nánari athugun hrundu allar
þær spilaborgir um siglingar um heims-
höfin i rúst. Hann hélt áfram að vera
landkrabbi, eins og hann orðar það sjálfur.
Ágúst hélt áfram vinnu sinni í prent-
smiðjunni og líkaði þar vel. Hann fylgd-
ist með ýmsu því, sem fram fór í Kaup-
mannhöfn, enda var þar um margt ólíku
saman að jafna eða heima í litla fiski-
mannabænum, sem þó átti að heita höfuð
staður landsins. Þar varð hann jafnaðar-
maður, og væri ástæða til að segja nokkuð
frá því í sérstökum kafla, en getur þó, ef
til vill, fallið undir frásögn af félagslegu
starfi hans eftir að hann kemui’ heim, því
að enn er hann við það sama heygarðs
horn.
Trúlofun — gifting.
Lífsförunaut sínum kynntist Ágúst hjá
Birni Jónssyni og frú Elísabet, er það þvi.
ef til vill, eitt af þeim ágætum, sem rekja
má til kynna við það heimili, en þessi
stúlka, sem síðar varð kona Ágústs, hét
Pauline Charlotte Amalie Sæby, og réðst
til Björns Jónssonar, ritstjóra, á Kross-
messu 1894. Það leið ekki á löngu, þar
til með þeim Ágúst og Pálínu tókst vin-
átta, sem tengdi þau saman í farsælt hjóna-
band, sem stóð til 18. mai 1941, er hún
andaðist, eftir rúmlega 47 ára sambúð.
Árið eftir að Ágúst fór til Kaupmanna-
hafnar kom kærastan þangað Mka, og hann
tók á móti henni, eins og góðum unnusta
sómdi. Þeim var frekari sambúð hreinasta
alvara, og þau giftu sig i Sankti Jóhann-
esarkirkjunni við Norðurbrú, en það gerði
danskur prestur, Hansen að nafni. Þau
áttu engin efni, en voru ung og hraust,
og gerðu sér enga rellu út af Mfinu og ekki
meiri kröfur en það, að geta framfleytt
Mfinu á sómasamlegan hátt við hóflegar
kröfur, með vinnusemi og sparsemi i hug,
treystandi aðeins á sig sjálf og forsjón
Guðs, eins og Ágúst hefur orðað það
sjálfur.
Húsgögn fengu þau hjá húsgagnasala
gegn mánaðarlegum afborgunum og MtilM
fyrirframgreiðslu. Það var reynt að greiða
það áður en ráðist var í annað, enda var
það þegar greitt eftir árið. HeimiM þeirra
í Höfn varð þegar snoturt, og þau voru
mjög ánægð, þótt oft yrðu þau að leggja
hart að sér til að geta staðið í skilum með
Öll útgjöld, því að launin voru lág.
Kvaddur í danska herinn.
Haustið 1904 fékk Ágúst tilkynningu
frá hemaðaryfirvöldunum dönsku þess
efnis, að hann ætti að koma þegar til
viðtals og skráningar til herþjónustu, þar
sem hann væri búinn að vera búsettur i
Danmörku nærfeMt 10 ár samfleytt, og
yrði þvú að teljast danskur ríkisborgari.
Þessi boðskapur var hjónunum eins og
þruma úr heiðskíru löfti og hið mesta
áhyggjuefni, því að þau sáu engin ráð
til þess að konan gæti unnið fyrir þrem
börnunum, meðan hann leysti herþjónust-
una af hendi.
Ágúst fór þvi þegar á fund offurstans,
og fór fram á að fá frest á þessari her-
kvaðningu, þvi að hann hefði í hyggju
að flytja búferlum til íslands á næsta
vori. En einnig þyrfti hann að fá frest
til þess að athuga, á hvern hátt hann gæti
borgið heimih sínu, á meðan hann dveldi
í herþjónustunni. En svo mótmælti Ágúst
því, að þetta hefði stoð i lögum, þar sem
hann væri Islendingur, en offurstinn sagð-
ist ekki taka sMkar afsakanir til greina.
Eftir allmikið þóf, varð það þó að sam
komulagi, að Ágúst fengi hinn umbeðna
frest, en hami tók það rækilega fram, að
ef Ágúst mætti þá ekki samkv. tilkynningu,
yrði hann tekinn með valdi og fluttur
til lierbúðanna, hvort sem honum likaði
betur eða verr.
Þetta varð þeim hjónum þvi hið mesta
áhyggjuefni, og þau tóku nú að veMa þvi
fyrir sér, hvernig þau ættu að snúast við
þessum erfiðleikum, sem af herþjónustunni
kynni að leiða. Laimin hrukku rétt fyrir
naumustu Mfsnauðsynjmn, urðu það þvi
ekki nema nokkrir aurar, sem þau gátu
sparað til þess að leggja á banka.
Þótt Ágúst segði yfirmanni hervam-
anna, að hann hefði þegar afráðið að fara
til Islands á næsta vori, var það síður en
svo ákveðið. Þau höfðu melra að segja
oft talað um þetta, en voru í raun og veru
bæði fráhverf því að fara heim, og þá
sérstaklega konan, en stundum hvarflaði
það þó að Ágúst.
Nú leið tíminn fram í desembermánuð,
en þá barst Ágúst og tveimur öðrum
íslenzkum prenturum í Höfn tilboð í
vinnu í ísafoldarprentsmiðju, og skyldu
þeir fá ferðakostnað greiddan, ef samn-
ingar tækjust um að koma til Reykjavíkur
upp úr áramótunum. Varð samkomulag
miMi Ágústs og konu hans, að þau skyldu
taka þessu tilboði, og hugsa þá heldur
síðar á utanferð, ef þeim lciddist heima.
Þessir ísb prentarar í Höfn, voru aMir
félagar í danska prentarafélaginu, en
vegna þess, að þeir höfðu eitthvað heyrt
um ágreining miMi ísl. prentarafélagsins
i3t
AKRANES