Tímarit Verkfræðingafélags Íslands - 01.10.1972, Side 15

TlMARIT VPI 1972
77
1972. Frá þeim degi hefur öll fram-
leiösla þess fyrirtækis veriö háð
eftirliti samkvæmt ströngustu kröf-
um um gæði. Auk þessa hefur rann-
sóknastofan fengizt við framþró-
un og/eða endurbætur á lyfjasam-
setningum eftir því sem tími hefur
gefizt til og lofar þessi starfsemi
góðu fyrir fr.amtíðina að mati höf-
undar.
Svokölluð Lyfjamálanefnd, skipuð
af heilbrigðis- og tryggingamála-
ráðuneytinu, sem starfað hefur á yf-
irstanaandi ári (1972) hefur nýlega
skilað álitsgerð til nefnds ráðuneyt-
is. Innihald greinargerðar þessarar
er ekki opinbert ennþá, en svo mikið
er þó ijóst, að hún leggur mikla
áherzlu á miðhverfingu innlendrar
lyfjaframleiðslu, þar með innifalda
framleiðsluhætti, sem eru á alþjóða-
‘ mælikvarða. Um framkvæmd þessa
máls er þó enn allt á huldu.
Ef miðhverfing lyfjaframleiðslunn-
ar verður raunveruleiki ætti ekkert
að verða því til fyrirstöðu að fram
kæmi öflug lyfjaverksmiðja. Fyrsta
hlutverk hennar yrði að sjálfsögðu
að koma framleiðslunni á lyfjaskrár-
lyfjum í viðunandi horf, eins og
Pharmaco hefur raunar þegar gert
hvað þeim lyfjum viðvikur, sem
framleidd eru þar. Hitt er annað,
að ýmis sérlyf má vel framleiða hér
á landi, að minnsta kosti lyf, sem
gerð eru úr efnum, sem eru frjáls
verzlunarvara og sem lýst er í lyfja-
skránni (eða öðrum viðurkenndum
lyfjaskrám, svo sem brezku eða
bandarísku lyfjaskránum).
En það ber að skyggnast lengra
fram í tímann, og hér er átt við
framleiðslu á eiginlegum virkum
lyfjaefnum. Verði hafizt handa um
slíka framleiðslu má það heita ör-
uggt, að hún verður fyrst og fremst
að miðast við útflutning, ef hún á
nokkru sinni að verða arðbær. Það
er almennt viðurkennt, að lyfjaverk-
smiðjur eru svo til óháðar staðsetn-
ingu í heiminum, vegna þess að verð-
mæti lyfjaefna er að öllum jafnaði
mjög mikið miðað við fyrirferð, og
flutningskostnaður er því óveruleg-
ur. Liggur þá fyrir að athuga hvaða
lyfjaefni myndu þykja vænlegust til
framleiðslu og hvernig slíkum iðnaði
yrði hrundið af stað. Að því er bezt
er vitað hafa mál þessi lítt verið
rædd meðal lyfjafræðinga og eftir-
farandi hugmyndir verða því að
skrifast að mestu leyti á reikning
höfundar.
Ekki mun ráðlegt að ráðast í fjöl-
þætta efnaframleiðslu, en leitast hins
vegar við að ná sérhæfingu á ein-
hverju ekki of einföldu sviði, tækni-
lega séð. Að því er virðist, myndi
framleiðsla á fúkalyfjum (antibio-
tics) vera sérlega hentugt viðfangs-
efni, því eftirspurn eftir þessum lyfj-
um er mjög mikil og ekki líkleg til
þess að minnka, auk þess sem lyfin
eru afarverðmæt. Engin leið er til
þess að mæla með neinu ákveðnu
efni að svo komnu máli, en efni úr
penisillín-efnaflokknum gætu komið
til greina. Stofnkostnaður slíkrar
verksmiðju myndi verða geysimikill
og innlend kunnátta af mjög skom-
um skammti. Ráðlegast væri þvl að
leita samvinnu við erlent fyrirtæki,
helzt sem stærst og öflugast, sem I
byrjun legði til bæði vélar og kunn-
áttu og síðast en ekki sízt, sem sæi
um dreifinguna á framleiðslunni. Að
nafninu til myndu innlendir aðilar
aðeins leggja til vinnukraftinn í byrj-
un, en ef rétt yrði haldið á spöðun-
um myndum við þannig læra tökin
á slíkum iðnaði. Þannig myndum við
síðar fara að leita að nýjum efnum,
finna nýjar framleiðsluaðferðir og
þar fram eftir götunum. Þetta yrði
vissulega ekki einskorðað við lyfja-
fræðinga, heldur myndu verkfræð-
ingar, efnafræðingar, lífefnafræðing-
ar, sýklafræðingar, lyfhrifafræðingar
(pharmacologists) og enn fleiri verða
að leggja hönd á plóginn. Allt þetta
kunna að sýnast draumórar, en verði
málið afgreitt sem slikt verður held-
ur ekkert framkvæmt.
Endursamið í des. 1972.
Gosefnaiðnaður
Eftir Hörð Jónsson
Eg hef tekið að mér að lýsa í fá-
um orðum gosefnaathugunum þeim,
er unnið hefur verið að á vegum
Rannsóknastofnunar iðnaðarins.
Þessar athuganir eru frumathuganir
°S eru fyrst og fremst könnun á
valkostum og söfnun upplýsinga, því
Ijóst. er að fleiri aðilar en Rann-
sóknastofnun iðnaðarins verða að
leggja hönd á plóginn, ef fást eiga
nýtiiegar niðurstöður I fyrirsjáan-
legri framtíð.
Þeir sem unnið hafa að þessum
athugunum auk mín eru: Aðalsteinn
Jónsson og Guðjón Sverrir Sigurðs-
s°h frá R.I.
Fyrir liggur að Island er ekki auð-
ugt að málmum, en gnótt er hér af
gosefnum, t.d. nokkrir kúbikkíló-
metrar af vikri í Þjórsárdal og eitt
fjall, Prestahnúkur, er að mestu úr
perlusteini.
Þessi efni hafa hingað til aðallega
verið notuð sem fylliefni í steypu
bæði hér og erlendis, en hin síðari
ár hafa t.d. Rússar og Japanir hafið
rannsóknir á þessum efnum í þeim
tilgangi að leita eftir hráefnum til
iðnaðarframleiðslu.
Með þeim frumstæðu tækjum, sem
við höfum haft yfir að ráða, hefur
verið reynt að kanna sem flesta nýt-
ingarmöguleika. Meðfylgjandi línurit
sýnir helztu hugsanlega notkunar-
möguleika perlusteins, en það er það
gosefni er nærtækast virðist að nýta.
Vikur er til margra hluta nýtileg-
ur. Flestir ykkar þekkja notkun vik-
urs í léttsteypur og pozzolan, en vik-
ur má nota í fleira. Ein tegund af
slípidufti er unnin úr vikri, þ.e.
hreinsaður, fínmalaður vikur er sölu-
vara t.d. í Bandaríkjunum og hug-
leitt hefur verið að kanna þessa
notkun.
Finmalaður vikur (0,125 mm) hit-
aðui og bræddur við ca. 1200 °C freyð-
ist af bundna vatninu og myndar