Tímarit Verkfræðingafélags Íslands - 01.10.1972, Blaðsíða 12

74
TIMARIT VFI 1972
Rannsóknastofnun byggingariðnaðarins
Eftir Harald Ásgeirsson
Byggingariðnaðurinn er ein af
atærstu atvinnugreinum hér á landi.
Samkv. upplýsingnm Efnahagsstofn-
unarinnar, var f járfesting í bygginga-
starfsemi og mannvirkjagerð á ár-
inu 1969 6,2 milljarðar króna og
vissulega hefur árleg fjárfest-
ing hækkað verulega síðan. Það er
þess vegna mikið aðkeppnisatriði
fyrir þjóðfélagið að svo stór iðnaður
fái haldgóðar upplýsingar og að við
hann sé stutt á þann veg að árang-
ur verði sem mestur.
Leiðin til þessa stuðnings liggur
um rannsóknastarfsemina, og ekki
nema eðlilegt, að Rannsóknastofnun
byggingariðnaðarins sé I lykilstöðu.
Hins vegar má það vera hverjum
ljóst, að íslenzkan byggingariðnað
skortir tilfinnanlega upplýsingar,
sem rannsóknir geta látið honum í
té, og eins má hitt vera ljóst, að
hvergi svo vitað sér, er eins lítið
hlutfallslega lagt í byggingarrann-
rannsóknir og einmitt hér á landi.
Þetta gildir hvort heldur miðað er
við þjóðartekjur, fólksfjölda eða
fjárfestingu í byggingariðnaði. Vandi
okkar er þess vegna sá, að skapa
grundvöll til þess að auka þessa
starfsemi, að hún komi borgaranum
að sem beztum notum.
1 þessu augnamiði verður að gera
ráð fyrir nýrri stefnumörkun í rann-
sóknamálum almennt. 1 landinu er
nú þegar fjöldi hæfra manna, sem
geta leyst margvíslegan vanda fyrir
byggingariðnaðinn, en ný rannsókna-
stefna verður að opna þeim leið til
eðlilegra áhrifastarfa í þjóðfélaginu.
Þegar ég nú er beðinn að gera
grein fyrir því, hvert sé hlutverk
efnafræðinga og efnaverkfræðinga 1
Rannsóknastofnun byggingariðnaðar-
ins, er framansagt raunverulega
svar mitt. Beiðnin um greinargerð-
ina kemur einmitt á þeim tíma, þeg-
ar eini efnafræðingurinn, sem starf-
að hefur sem slíkur við stofnunina
að undanförnu, er að kveðja, og ekki
er vitað hvað við tekur. Varla leikur
þó vafi á því, að þörf er fyrir hand-
leiðslu þessarar stéttar í ýmsum
þáttum byggingariðnaðarins og má
benda á silicatkemiu og plast svo
eitthvað sé nefnd. En til þess að
störf þessara manna geti komið að
gagni, þurfa þeir að hafa sæmandi
aðstöðu og nægan tíma til rannsókna
sinna, og til þess að skrifa niður
upplýsingar og gefa þær út.
1 ársbyrjun störfuðu við Rann-
sóknastofnun byggingariðnaðarins 7
verkfræðingar, arkitekt og jarð-
fræðingur og 11 aðstoðarmenn, og
gert var ráða fyrir nokkurri aukn-
ingu á starfskröftum. Nú eru hins
vegar verkfræðingarnir aðeins 5 og
fjöldi annarra starfsmanna óbreyttur.
Ástæðan er ekki fjármálalegs eðlis,
nema að því leyti, að sérfræðingar
við Rannsóknastofnun byggingariðn-
aðarins eru verr launaðir en í ytri
viðmiðunarstöðum, heldur skortur á
framboði hæfra starfskrafta.
Tilraunir til að ráða nýja starfs-
krafta hafa borið lítinn árangur.
Mannaflaskortur háir þvl starfsem-
inni mikið um þessar mundir, og
tjón stofnunarinnar af því, þegar
þjálfaðir starfskraftar hverfa úr
starfsliði hennar verður ekki auð-
veldlega mælt. Eðli starfanna er
þannig, að gera verður ráð fyrir all-
langri reynsluöflun áður en sérfræð-
ingur fer að gefa út niðurstöður
sínar. Nýir menn þurfa því stöðugt
að bætast við, til þess að létta störf-
in fyrir þeim reyndari, svo að þeir
fái tóm til að birta niðurstöður sín-
ar.
Útgáfustörf eru nú að hefjast sem
ákveðinn starfsþáttur. Á s.l. ári var
hannað og gefið út sérstakt kerfi til
flokkunar á upplýsingum fyrir bygg-
ingariðnaðinn, Rb/SfB kerfið. Út-
gáfustarfsemin verður þríþætt, sér-
rit Rannsóknastofnunar byggingar-
iðnaðarins, sérblöð og byggingar-
vörukynning. Af sérritum eru nú
tvö á útgáfustigi, annað um olíumöl
en hitt um alkalíefnabreytingar. Af
sérblöðum eru að koma út, a) Isetn-
ing á tvöföldu gleri, b) Einangrunar-
gler, gerðir og eiginleikar, c) Fúgu-
þétting, verklýsing, d) Lokræsi við
byggingar, jarðvatnsleiðslur, og e)
Þök, hlutverk, gerðir og vandamál.
Varðandi byggingarvörukynninguna
hefir Rannsóknastofnun byggingar-
iðnaðarins fengið heimildir I Noregi,
Svíþjóð, Danmörku og Englandi til
að notfæra sér útgáfu þessara þjóða
á upplýsingum I SfB formi, og er
jafnvel ihugað að fella I sumum til-
fellum inn hin erlendu blöð óþýdd.
Vonandi munu þessi störf færast
verulega I aukana á næsta ári.
Hver verður þróunin er spurt? Eg
tel mikla nauðsyn á þvi, að reynt
verði að gera ráðamönnum, og þá e.
t. v. sérstaklega stjórnmálamönnum,
ljóst, hvaða erfiðleikum það veldur,
þegar skipt er um menn við rann-
sóknastofnanirnar og lýsa fyrir þeim
hvers konar starfsemi rannsóknirnar
eru. Sérfræöingur við rannsóknar-
störf byggir stöðugt upp þekkingu
sina og hafi hann ekki gefið upp-
lýsingarnar út þegar hann hverfur
frá starfinu, tekur hann þekkinguna
að mestu leyti með sér. Hins er líka
að minnast, að nýir sérfræðingar
verða ekki valdir úr stórum hópi
manna hér á landi. Þess vegna er
nauðsyn meiri að gera þessum mönn-
um kleift að helga sig störfunum við
rannsóknastofnanirnar. Af þessum
sökum er stöðug þróun rannsókna-
starfseminnar meiri nauðsyn hjá
okkur en víða annars staðar.
Rannsóknastofnun byggingariðnað-
arins er nú alltof fáliðuð til þess að
fást við þau fjölbreytilegu viðfangs-
efni, sem við blasa fyrir íslenzkan
bygglngariðnaö. Á undanförnum ár-
um hefur þetta leitt til þess, að
þjónustuviðfangsefni stofnunarinnar
sitja I fyrirrúmi og trufla hreina
rannsóknastarfsemi hennar. Og raun-
ar hefur stækkun stofnunarinnar á
síðustu árum fyrst og fremst komið
fram I auknum þjónusturannsóknum.
Þetta er að mínu viti ókostur, því ég
tel að sjálfstæðar rannsóknir stofn-
unarinnar mun verða margfalt verð-
mætari fyrir þjóðfélagið, heldur en
sá starfsmáti, sem nú er ríkjandi.