Tímarit Verkfræðingafélags Íslands - 01.08.1981, Blaðsíða 8

þetta sé gert á tímakvarða mannlegra
athafna, þ.e. 50—100 árum. Varma-
heimtustuðullinn er fyrst og fremst
háður vatnafræðilegum eiginleikum
bergsins. Ýmsir hafa gert tilraunir til að
reikna stuðulinn miðað við sennilegar
forsendur (sbr. t.d. (6)), og virðast
menn sammála um, að hann geti orði
allt að 0,25 eða 25%. í mati okkar er
gert ráð fyrir, að hann sé 20% við hag-
stæðustu skilyrði svo sem á háhita-
svæðunum og í hinum virka hluta gos-
beltisins. Annars staðar er gert ráð fyrir,
að hann sé lægri, og allt niður í 1% í
eldri hlutum blágrýtismyndunarinnar á
Vestfjörðum og Austurlandi.
(5) Aðgengileiki. Ýmsar aðstæður svo
sem landslag, lega undir jökli o.fl. setja
því takmörk hvar hægt er að vinna jarð-
varmann með núverandi tækni án óhóf-
legs kostnaðar. Reynt er að taka tillit til
þessara breytilegu aðstæðna með s.k.
aðgengileikastuðii, sem er á bilinu 0—1.
Þessi stuðull er áætlaður fyrir hvert
háhitasvæði; er t.d. 0 fyrir svæði, sem
liggja undir jökli (t.d. Grímsvötn og
Mýrdalsjökull), og 1 fyrir þau svæði þar
sem aðstæður til vinnslu eru góðar, t.d.
á Reykjanesi og í Svartsengi. Auk þessa
er þessi stuðull áætlaður lauslega fyrir
hin ýmsu svæði, sem landinu er skipt í.
NIÐURSTÖÐUR
Meginniðurstöður jarðvarmamats-
ins eru í töflu I, þar sem hinn tækni-
lega vinnanlegi jarðvarmi er sýnd-
ur fyrir hin ýmsu svæði. Taflan er tví-
skipt; í efri hlutanum er sundurliðun á
háhitasvæðum landsins (5. mynd), en í
neðri hlutanum eru gefnar summutölur
fyrir einstök svæði landsins samkvæmt
svæðaskiptingu á 4. mynd. Stærð
háhitasvæðanna er áætluð út frá dreif-
ingu virks jarðhita á yfirborði, dreifingu
ummyndunar, og út frá viðnáms-
mælingum, þar sem þær hafa verið
gerðar. Rétt er að benda á að ýmsir
millireikningar eru ekki sýndir í töfl-
unni, t.d. er varmaheimtustuðull ekki
sýndur, og ekki heldur skipting varma-
forðans eftir hitastigi. Aðgengileika-
stuðull er hins vegar sýndur og er eins og
áður segir breytilegur frá 0 og upp í 1. í
næst siðasta dálki í efri hluta töflunnar
er sýndur allur hinn tæknilega vinnan-
legi jarðvarmi, og í síðasta dálknum
hefur hann verið umreiknaður í raforku
og er gefinn sem það rafafl sem fram-
leiða mætti á 50 ára tímabili. f raun og
veru er hér um orku að ræða en ekki afl.
Þau háhitasvæði, sem vitað er um
með sæmilegri vissu, eru nú talin 19 að
tölu, en auk þess bendir margt til þess
að 9 önnur svæði séu til þótt mun meiri
óvissa ríki um tilvist þeirra. Þessi síðari
svæði eru talin neðst í háhitasvæða-
töflunni og sýnd sem opnir hringir á 5.
mynd.
Stærst háhitasvæðanna reynist enn
sem fyrr Torfajökulssvæðið, sem er
áætlað um 140 km2 að flatarmáli. Næst
í röðinni er Hengilssvæðið, en síðan
koma Kröflu- og Krísuvíkursvæðin. Sé
ekki tekið tillit til aðgengileika verður
hins vegar Grímsvatnasvæðið þriðja í
röðinni, en það er undir jökli og því
ekki talið nýtanlegt hér.
í neðri hluta töflunnar er gefið yfirlit
yfir allt landið samkvæmt þeirri skipt-
ingu í svæði, sem sýnd er á 4. mynd. í
aftasta dálki er reiknuð áætluð raforka
á flatareiningu á hinum ýmsu svæðum,
og má í grófum dráttum líta á þá tölu
sem mat á hlutfallslegri hagkvæmni
raforkuvinnslu í stærri stíl á hinum
ýmsu svæðum. Eins og við er að búast
er þessi tala hæst á háhitasvæðunum, en
hún er einnig allhá á hinum s.k. virku
svæðum. Virku svæðin liggja eftir
miðju gosbeltinu endilöngu, og benda
ýmsar jarðeðiisfræðilegar athuganir,
sérstaklega á Reykjanesskaganum, til
þess að meira og minna samfellt háhita-
vatnskerfi sé til staðar á 2—3 km dýpi á
þessum svæðum. Hin sýnilegu háhita-
svæði eru þá e.k. strompar upp úr þessu
52 — TÍMARIT VFÍ 1981