Tímarit Verkfræðingafélags Íslands - 01.08.1981, Blaðsíða 9

háhitavatnskerfi. Mikilla rannsókna er
þó þörf til að sannprófa þessa tilgátu.
Eðlilegt er að reikna með, að sú
raforka sem vinna megi á hagkvæman
hátt á jarðhitasvæðum landsins sé fyrst
og fremst tengd háhitasvæðunum, þar
sem skilyrðin eru hagstæðust. Sú tala,
sem gefin er í töflunni fyrir háhita-
svæðin, þ.e. 3500 MWe í 50 ár, er lág-
marksmat á þessari stærð, því að eins og
að ofan greinir gæti háhitavatnskerfið
verið mun víðáttumeira. Sé áætlaðri
orku annarra virkra svæða í gosbeltinu
bætt við fæst um 12000 MWe í 50 ár.
Eðlilegt er að líta á þessa tölu sem
hámarksmat, og því svari orkugeta jarð-
hitans til raforkuvinnslu til 3500—12000
MWe í 50 ár. Rétt er að taka skýrt fram,
að hér er verið að meta orku svæðanna,
en ekki afl, sem einungis verður fundið
með borunum og rennslisprófunum.
HVE STÓRAN HLUTA JARÐ-
HITANS NÝTIR ÞJÓÐIN í DAG?
Reyna má að áætla á grundvelli þessa
mats, sem hér hefur verið skýrt frá, hve
TAFLA I:
Meginniðurstöður jarðvarmamatsins, sundurliðaðar eftir háhitasvceðum (efri hluti) og svceðaskiptingu
samkvœmt 4. mynd (neðri hluti).
háhitasvæði Stærð km1 • Varmaforði berggrunns 0-3 km 10l8j Aðgengi- leiki Tæknilega vinnanl. jarðvarmi I0>8j MWe50ár
1 Reykjanes 2 4,5 1,0 0,9 28
2 Svartsengi* 11 22,1 1,0 4,4 108
3 Krfsuvík** 60 105,0 0,8 16,8 302
4 Brennisteinsfjöll 2 4,0 0,6 0,5 12
5 Hengill*** 100 201,0 0,7 28,2 689
6 Geysir 3 6,0 0,9 1,1 27
7 Kerlingafjöll 11 22,1 0,7 3,1 76
8 Hveravellir 1 2,0 0,9 0,4 9
9 Mýrdalsjökull ? 7 0 0 0
10 Torfajökull 140 281,4 0,7 39,4 964
11 Grímsvötn 65 130,7 0 0 0
12 Köldukvíslarbotnar 8 16,1 0,8 2,6 63
13 Vonarskarð 11 22,1 0,6 2,7 65
14 Kverkfjöll 25 50,3 0,2 2,1 49
15 Askja 25 50,3 0,3 3,0 74
16 Fremrinámar 4 8,0 0,9 1,4 35
17 Námafjall 7 15,9 0,9 2,8 88
18 Krafla 30 68,1 0,9 12,3 376
19 Þeistareykir 19 38,2 0,8 6,1 150
20 Prestahnúkur 1 2,0 0,5 0,2 5
21 Hofsjökull ? 7 0 0 0
22 Tindfjallajökull i 2,0 0,1 <0,1 1
23 Blautakvísl 7 14,1 0,7 2,0 48
24 Þórðarhyrna ? 7 0 0 0
25 Hrúthálsar 7 14,1 0,9 2,5 62
26 Gjástykki 7 14,1 1,0 2,9 69
27 Axarfjörður 30 60,3 0,9 10,9 266
28 Kolbeinsey 7 ? 0 0 0
allt landid Stærð kmJ Varmaforði berggrunns 0-3 km 1021J Að- gengi- leiki Tæknilega vinnanlegur jarðvarmi 1021J MWc50ár MWCi50/km’
Innan gosbeltis: 32000 kmJ
Háhitasvæði 600 1,2 0,6 0,1 3500 9,8
Önnur virk svæði 2150 2,8 0,7 0,4 8400 5,6
Óvirk svæði 29250 30,4 0,7 2,1 24100 1,2
Utan gosbeltis: 71000 km!
Vesturland 5300 7,0 0,7 0,2 3000 0,8
Suðurland 5300 6,3 0,8 0,3 2700 0,6
Brciðafjörður 1400 1,6 0,7 0,1 600 0,6
Norðurland 22000 19,4 0,5 0,2 800 0,1
Austurland og Vestfirðir 37000 28,1 0,4 0,1 100 <0,1
Allt landið 103000 96,8 3,5 43200
* Nær yfir Svartsengi og Eldvörp *** Nær yfir Hengil, Nesjavelli og Hveragerði
** Nær yfir Krísuvík, Trölladyngju og Sandfell **** Tillit er tekið til aðgcngileika
stóran hluta af jarðhitaorkulindinni
þjóðin nýtir eins og er. Varmaafl til hús-
hitunar er nú nálægt 1200 MW( alls og
er þá átt við hámarksafl. Varmaafl til
annarra nota, þar með talið raforku-
vinnslu, má áætla um 500 MW(.
Samtals er því uppsett varmaafl á jarð-
hitasvæðunum um 1700 MW(. Sam-
kvæmt töflu I er tæknilega vinnanlegur
jarðvarmi alls 3500 EJ (1 EJ = 10>8J).
Sé gert ráð fyrir nýtingu yfir 100 ára
tímabil, svarar þetta til meðalvarmaafls
1,2 milljón MW(. Núverandi varmaafl í
hlutfalli af þessu verður því
■ 1,7 - = 0,0014, eða 1,4 %0
1200
Á sama hátt má áætla, hve stór hluti
af vinnanlegu rafafli jarðhitasvæðanna
hefur nú verið tekinn í notkun. Sé hér
einnig gert ráð fyrir nýtingu á 100 ára
tímabili sést af töflu I, að tæknilega
vinnanlegt rafafl er á bilinu 1750—6000
MWe eftir því hvort hin s.k. virku
svæði eru reiknuð með eða ekki. Miðað
við núverandi raforkuvinnslu í jarð-
gufustöðvum, sem er um 25 MWe, not-
um við því 0,4—1,5% af tæknilega
vinnanlegu rafafli. Ef reiknað væri með
því, að Kröfluvirkjun væri komin í full
afköst, yrðu tilsvarandi tölur 1,2—4%.
Af ofangreindu sést, að mjög lítill
hluti þeirrar orkulindar, sem i jarðhit-
anum felst, hefur verið tekinn í notkun
enn, enda þótt jarðhitinn sjái fyrir um
þriðjungi af heildarorkunotkun þjóðar-
innar. Út frá því mati, sem hér hefur
verið greint frá má gróft áætla, að af
vinnanlegu varmaafli jarðhitans sé nú
nýtt aðeins 1—2 þúsundustu hlutar
(1—2%), og af vinnanlegu rafafli jarð-
hitans aðeins 1—2 hundruðustu hlutar
(1—2%).
LOKAORÐ
Niðurstöður þessa mats á stærð þeirr-
ar orkulindar, sem í jarðhitanum felst,
benda til þess, að hér sé um mun meira
vinnanlegt orkumagn að ræða en fyrri
áætlanir bentu til. Tvær meginforsend-
ur ráða mestu hér um. Önnur er sú, að
gert er ráð fyrir, að varmageymirinn sé
aðgengilegur niður á 3 km dýpi í stað 2
km eins og áður hafði verið gert ráð
fyrir. Þessi forsenda verður að teljast
sæmilega vel grunduð í ljósi borana hin
síðari ár. Hin forsendan varðar flatar-
mál og fjölda háhitasvæðanna, sem
hvort tveggja hefur vaxið verulega frá
því sem áður var áætlað. Þessu til
viðbótar kemur, að í hinu nýja mati er
tekið fyrir landið allt, en fyrri áætlanir
náðu eingöngu til háhitasvæðanna.
TÍMARIT VFÍ 1981 — 53