Dagblaðið Vísir - DV - 03.02.2005, Qupperneq 24

24 FIMMTUDAGUR 3. FEBRÚAR 2005
Lífiö eftir vinnu DV
Ári eftir dauða Helmut Newton
Áttu mynd eftir þýska Ijósmyndar-
ann Helmut Newton? Þann sem dó
fyrir réttu ári - þann 5. febrúar upp á
dag þegar hann klessukeyrði bíl í Los
Angeles? Hann varoröinn 83 ára
gamall en var einn virtasti Ijósmynd-
ari í heimi - nýbuinn að gefa Berlínar-
borg Ijósmyndasafn sitt, borginni sem
hann hafði kvatt ungur maður á
flótta undan strlði og sulti. Þar er nú
risið safn helgað verkum hans.
Newton er frægastur fyrir frábærar
stúdíur sínar af föngulegum nöktum
stúlkum. Hann færði nektarstúdluna
á nýtt plan, hættulegt og fullt af val-
kyrjulegum stll. Verk hans jaðra við
pornógrafíu, sýna stælta kvenllkama
sem Ikon, helgigrip;sumirhafa ásak-
að hann um fasíska dýrkun á kvenlík-
amanum.
Nú þegar menn nálgast dánar-
dægur hans er tekið eftir þvl að verð
mynda hans hefur hækkað úr öllu
valdi. Stærri kopíur afverkum hans
seljast I tugþúsundum dala. Minni
kopiur, áritaðar og I góðu ástandi
hafa verið að seljast á innan við tvö
hundruð þúsund krónur hjá Christie 's
og Sotheby. Fróðir segja að vetð-
hækkun á verkum Newton sé til
marks um að Ijósmyndin styrkist enn
sem listgripur. Verðþróun á verkum
Newtons hefur verið hröð. Hann hefur
hækkaö grlðarlega I verði: myndir
hans þrefaldast á fáeinum árum,
enda verða góðarkópíur afmyndum
hans æ fágætari.
Enn eru fslenskir áhugamenn um
myndlist blindir á verk íslenskra Ijós-
myndara. Veistu hvort það leynist hjá
þér árituð kópía eftir Loft, Kaldal eða
Leif Þorsteinsson?
St. Jean Cap Ferrat frá 1978
8650 dalir kostarhún.
DV-mynd Helmut Newton
Tilkynnt var í gær að Hrafnhildur Sigurðardóttir fengi Norrænu textílverðlaunin í ár, en þau eru
stærsta viðurkenning sem listamanni í þessari fornu listgrein getur hlotnast. Verðlaunin eru 250 þúsund
sænskar eða rúmar tvær miljónir og tvö hundruð þúsundum betur.
Verðlaunin eru veitt Hrafnhildi
fyrir framlag hennar til listgreinar-
innar og hvemig hún hefur stillt kon-
unni í miðju sinnar listsköpunar.
Hrafnhildur fagnar að feminísk list
skuli verðlaunuð með þessum hætti
og þykir sómi af viðurkenningunni.
Hrafnhildur er fædd 1959 og er
búsett í Reykjavík. Hún segist hafa
byrjað ung að föndra við listir. Sem
kraícki tók hún til við leirinn, á ung-
lingsárum sneið hún sín eigin föt og
svo lagðist hún í prjónaskap. Tvítug
hafði hún sett saman mynstur í yfir
hundrað peysur.
Hún stundaði nám við Mynd-
lista- og handíðaskólann frá 1982 og
sótti síðan ffamhaldsnám í Arrow-
mont School of Arts and Crafts í
Tennessee og síðar kynnti hún sér
höggmyndalist við háskólann í
Colorado.
Kvennalist
Hrafnhildur segir að erindi sé
ekki síður mikilvægt en útlit. Hún vill
segja eitthvað með list sinni, ekki
bara skapa sjónræna gripi. Hún er
femínisti. List hennar beinist að kon-
unni og hlutverki hennar, hvemig
samfélagið höndli með konur. Hún
leggur ríka áherslu á að gefa verkum
sínum nafn, heitið leiði njótanda
verksins inn í það. Gáski og gleði
skipta hana miklu máli og því gerir
hún tilraunir með ólík efni.
Hún hefur sýnt mikið erlendis og
starfar í sýningarhópnum Distill sem
er net listamanna sem starfar á al-
þjóðlegum vettvangi. „Það er ekki
hægt að lifa sem textíllistamaður á
íslandi," segir hún. Framundan em
sýningar hennar í Chicago, Florida,
kölluð handíð
og gætti þess heitis lengst í nafni
skólans sem menntaði Hrafnhildi.
Textíivakning
List í hinum borgaralega skilningi
ing á
verkum
hennar í Boras,
leiði til frekari viðurkenningar á
textíl sem listgrein hér heima. Árang-
ur hennar er ánægjulegur og hvam-
ing fyrir hvem þann hér á landi sem
vinnur með textíl, til nytja og
lystisemda.
Kalifomiu og Helsing-
fors. Árið 2006 er hún bókuð
með sýningu í Quito í Equador.
Forn listgrein
Vinna með textíl hefur fylgt okk-
ur frá upphafi. Vefurinn sem brúks-
hlutur var notaður í föt. Vinna með
önnur efni eins og skinn og þráð
tíðkaðist ekki síður, en flestir fornir
hlutir úr textíl hafa glatast í tímans
rás, þótt stöku sinnum finnist hér
leifar af textíl. Þegar prjón kom til
sögunnar fyrir nær fimm hundmð
árum var hér kunn margskonar
ísaumslist, en það hefur blindað
síðari tíma menn hversu fátt varð-
veittist af vef og tóverki af hvaða
tagi sem var. Elstu minjar um textíl-
gripi á íslandi er rétt tveggja alda
gamlar og því miður allt of fáar.
Textíll í þeim skilningi sem nú er
lagður í orðið er frekar ungt fyrir-
bæri. Fram til þessa var þessi list-
er því afar ung í textil eins og mörg-
um öðrum greinum. Og þróun hefur
orðið sú að á tíma var öUum grunn-
greinum handíða hent úr grunn-
skóla, einkum þeim sem tengdust
hefðbundinni kvennaiðju. Hér á
landi eins og víðar um vesturálfú er
uppi vakning í almannafræðslu um
handíðir, ekki síst sem grunn fyrir
tómstundaiðju fyrir karla, konur og
böm. Er nýlegt prjónaæði í Ameriku
til merkis um það.
Hrafnhildur gerir sér vonir um að
verðlaunin sem hún mun veita við-
töku í haust en þá verð-
ur opnuð
Enn skal myrkri úthýst á músíkdögum: hetjukviður, sólför, vinarminning, ástríðuhljómar og brú frá
fornu til hins nýja eru yrkisefni tónskáldanna sem eiga verk á tónleikum Sinfóniunnar í kvöld.
Ljósið kemur hægt og hljótt
I kvöld verður veisluhöldum
Myrkra músíkdaga haldið áfram.
Eftir smærri konserta frá þvi á
sunnudag mætir Sinfóniuhljómsveit
íslands til leiks og flytur verk eftir
fjögur virt íslensk tónskáld, allt
karla:Jón Nordal, Atia Heimi
Sveinsson, Hauk Tómasson og
Kjartan Ólafsson.
Hljómsveitarstjóri er Esa Heikkila,
en hann er jafnframt leiðari annar-
ar fiðlu Sinfóniuhijómsveitarinnar i
Lahti. Einleikari í verki Atla Heimis
er Una Sveinbjarnardóttir. Skólakór
Kársness kemur einnig fram undir
stjórn Þórunnar Björnsdóttur i verki
Jóns Nordal: Venita ad me.
Verk Jóns er nú flutt i fyrsta sinn
hér á landi. Jón tileinkar verkið
minningu æskuvinar síns Halldórs
Hansen, barnalækni sem nú er lát-
inn. Halldór var þjóðþekktur maður
fyrir störfsín að umönnun og
heilsugæslu barna og var auk þess
ástríðufullur aðdáandi tónlistar.
verk sitt Fjórði söngur Guðrúnar, en
það er einmitt á dagskrá tónleik-
anna. Það er Gildran - Brot úr
Fjórða söng Guðrúnar frá 1996 sem
er útsett að nýju fyrir þennan flutn-
ing. Gildran er hljómsveitarkafli úr
óperunni Fjórði söngur Guðrúnar.
Atli, sem nú er giftur Guðrúnu, hefur
boðið bræðrum hennar I heimsókn.
Þeir þiggja boðið en ganga þar með i
gildru sem Atli hefur búið þeim og
láta báðir lífið. Þá verður einnig flutt
Ardente eftir Hauk frá 2004 og er
það fyrsti flutningur hér heima.
Ardente var pantað af Orkester
Norden og frumflutt afþeirri
hijómsveit i Kaupmannahöfn.
Verkið samanstendur afþremur
hlutum. Sá fyrsti er bjartur með
tréblásara og slagverk i aðalhlut-
verki. Annar hlutinn er fljótandi og
látlaus, án andstæðna. Málmblást-
urshijóðfærin leiða þann þriðja
sem endar i þykkum syndandi
hljómum sem deyja fljótt út.
Ardente er ítalska og merkir að
verkið skuli leikið af ástríðu.
Yngstur þeirra skálda sem eiga
verk á tónleikunum er Kjartan
Ólafsson en hans framlag til veisl-
unnar er Sólófónia frá 2004 og er
þetta frumflutningur. Um verkið
segir Kjartan:„í verkinu er notast
við mismunandi tónefnivið allt frá
heimasmiðuðu tónefni að aldar-
gömlum lagstefjum úr íslenskum
þjóðlögum. Tónefnið varsiðan
unnið með tónsmiðakerfinu CAL-
MUS sem er sérhannað fyrir nútima
tónsmiðatækni. Með notkun á hinu
mismunandi tónefni frá hinum
ýmsu tímum- i samsettu og marg-
þættu tónsmíðakerfi - blandast
saman tónlistararfleifð íslands og
nútima tónsmiðaaðferðir- sem til
samans mynda tengingu frá gam-
alli tíð yfir inútimann."
Efnisskráin spannar því tima okkar
frá örófi fornar sagnmenningar til
okkar dags.
Haukur Tómasson Kjartan Ólafsson
leiðing um myndJóns Gunnars Árn-
assonar af Sólfarinu við Skúlagötu.
Þetta sólfar sem ég sagði alltafað
væri draumaskip okkar allra og það
stefnir inn i sólarlagið. Verkið er í
einum þætti. Eftirfarandi orð eru
sett í raddskrána: Við siglum.... / á
draumnökkva.../ í tímanum... / fljót-
andi... /gegnum miðnætti.../ bjartr-
ar nætur... /í sólarátt... /og einmana
vindur djúpsins... /syngur...
Skemmst er að minnast þess er
Haukur Tómasson hreppti Tónlist-
arverðiaun Norðuriandaráðs fyrir
Jón Nordal
Atli Heimir
Jón segir:„Þessar tvær hliðar vinar
míns höfðu bæði áhrifá textaval
fyrir verkið og þau litbrigði tónanna
sem þar hljóma."
Verk Atla, Draumnökkvi var samið
samið 1987 fyrir Kammersveit Aust-
urbotns, Jari Valo sem frumflutti
það undir stjórn Juga Kangas i
Kaustinen. Síðar var verkið flutt hér
heima í Borgarleikhúsinu sem þá
var nýlega komið i gagnið og það
var Petri Saakari sem stjórnaði.
Þetta er Ijóðrænn og rómantiskur
söngur, nætur- og ástarljóð, hug-