Freyr - 01.10.1948, Blaðsíða 17

FREYR
315
og sýnt fram á þaö, að elrir hefir örvandi
áhrif á vöxt annars trjágróðurs, sem ná-
lægt honum vex, á sama hátt og belgjurt-
irnar á grösin.
Heimsóknir merkra manna verða oft til
þess að vekja eftirtekt á málefnum, sem
annars er lítill gaumur gefinn. Væntan-
lega verður heimsókn og fyrirlestur próf.
Virtanens til hvatningar íslenzkum búfræð-
ingum og bændum, svo að meira verði gert
hér að ræktun belgjurta en hingað til.
Tilraunir Ólafs Jónssonar á Akureyri
eru það helzta, sem gert hefir verið hér
á landi að ræktun belgjurta, en með þeim
tilraunum var sannað, að ræktun belgjurta
er sjálfsögð hér á landi. Er greint frá þess-
um tilraunum á öðrum stað í þessu riti.
Árið 1936 skrifaði ég í Náttúrufræðing-
inn grein um ræktun belgjurta. (Sig. Pét-
ursson: Belgplöntur. Náttúrufræðingurinn
VI. árg., bls. 85). Skýrði ég þar m. a. frá
tilraunum, sem ég hafði gert með nokkrar
belgjurtategundir til prófunar á því hvort
gerlasmitun væri hér nauðsynleg við sán-
ingu á þeim. Tilfæri ég hér orðréttan kafl-
ann um þessar tilraunir:
„Á árunum 1931—1932 gerði ég hér
nokkrar ræktunartilraunir með belgplönt-
ur, bæði í nýrækt og í ræktaðri jörð. Var
sáð sænskum og dönskum rauðsmára,
sænskum hvítsmára og sænskum og dönsk-
um Alsikusmára, ennfremur ertum og
luzernum. Fræinu var bæði sáð einu og með
viðeigandi gerlum, sem ég fékk hrein-
ræktaða frá Þýzkalandi og Finnlandi. Ár-
angur tilraunanna var í stuttu máli þessi:
1. í ræktaðri jörð fengu allar smárateg-
undirnar mikla rótarhnúða og uxu
sumar vel, án þess nokkrum gerlum
væri sáð með þeim. Gerlasáning hafði
hér engin sýnileg áhrif, hvorki hvað
hnúðamyndunina né vöxtinn snerti.
2. í nýrækt komu talsverðir rótarhnúðar á
sænska rauðsmárann, án gerlasáning-
ar, og óx hann sæmilega. Á hvítsmár-
ann komu færri, en á Alsikusmárann
engir hnúðar. Þar sem sáð hafði ver-
ið viðeigandi gerlum með þessum teg-
undum, fengu þær allar rótarhnúða og
uxu betur.
3. Ertur, sem sáð var án gerla, fengu á
sig rótarhnúða í ræktaðri jörð, en ekki
í nýrækt.
4. Luzernur fengu enga rótarhnúða í ný-
rækt nema sáð væri með þeim viðeig-
andi gerlum.
Mestu erfiðleikarnir við það, að rækta
hér belgplöntur til fóðurs, er að fá af þeim
þær tegundir og afbrigði, sem þola lofts-
lagið. Er það einkum smárinn, sem vert
væri að gera tilraunir með. Væri reynandi
að flytja inn afbrigði af smára frá norð-
lægum löndum, eins og t. d. Finnlandi, en
þar er mjög mikið um smárarækt.“
Ég er ennþá þeirrar skoðunar, að með
ræktun belgjurta megi koma upp áburðar-
verksmiðju í hverju túni á íslandi.
Sigurður Pétursson.
í búfjárrœktinni
miðar kynbótastarfsemin að því að skapa einstaklinga,
sem eru föðurbetrungar, þ. e. hafa eftirsótta eiginleika
í ríkari mæli en foreldrarnir. Sem dæmi um hve langt
er hægt að ná, má nefna svínarækt Dana, en þar hefir
í síðastliðin 20 ár verið unnið að því að skapa grísi,
sem eru 93,4 cm. á lengd. Arið 1926, þegar úrvalið
hófst, var lengdin 8S,88 cm, 1947 var lengdin 93,39 cm,
en það er nákvæmlega sú lengd, sem markaðurinn
krefst.