Freyr - 01.01.1950, Page 8

2
FRE YR
þeirra riðuðu við efnalega. — En sigur var
þó unninn i höfuðorustunni.
Sumarið síðasta var landbúnaðinum
fremur erfitt. Allur gróður kom miklu síðar
en venja er, vegna vorharðindanna. En
undramáttur íslenzkrar frjómoldar lýsti
sér í því, að á þremur vikum kom víða
gott gras. — Þótt jörð vœri aldauð yfir
að líta um miðjan júní, var úr mánaða-
mótum víða komin góð slœgja. Merki vor-
harðindanna lýstu sér þó allt of víða. Mik-
ið kal var í túnum norðan lands og austan,
svo að töðufengur varð allvlða afar rýr.
Þrálátir óþurrkar voru um sláttinn í sum-
um héruðum. Yfirleitt mun heyfengur eftir
sumarið vera í löku meðallagi — og þar
sem engar fyrningar voru til í vor, er vá
fyrir dyrum, ef harðindin frá síðastliðnu
vori endurtaka sig.
Þótt árið hafi reynzt landbúnaðinum erf-
itt, og að sumu leyti illt með fádœmum,
má þó telja, að landbúnaðurinn hafi stað-
izt þetta áhlaup án þess að kikna til muna.
Kjölfesta hverrar þjóðar er fyrst og
fremst tengd gróðurmoldinni — tengd því,
að íbúarnir geri náttúruöflin sér sem mest
undirgefin. Landbúnaður er frumatvinnu-
vegur hverrar þjóðar. — Af honum eru
allir aðrir atvinnuvegir til orðnir. — En
um landbúnað tölum við ekki hjá nokk-
urri þjóð, fyrr en hafin er rœktun jarðar
og menn eru fyrir alvöru farnir að glíma
við það erfiða og vandasama starf að ráða
yfir náttúruöflum landsins.
Landbúnaður er göfugasti og mikilsverð-
asti atvinnuvegur hverrar þjóðar. Saga
þjóðar okkar sannar það með órœkum vitn-
isburðum. Fyrstu aldir íslandsbyggðar var
hér blómlegur búskapur á þeirra tíma
mœlikvarða. Þá var og þróttmikið þjóðlíf
og menning. Þjóðinni hnignaði, rcektun
jarða lagðist niður. Þjóðin lifði um fleiri
aldir sem hjarðþjóð eingöngu. Endurreisn
þjóðar vorrar hófst ekki fyrr en menn
vöknuðu til skilnings um það, að landbún-
aðinn yrði að nýju að hefja til vegs og
virðingar.
Undanfarna áratugi, en þó sérstaklega
hinn síðasta, hefir fólk streymt í stríðum
straumum úr sveitum, frá landbúnaðar-
störfum til annarra atvinnuvega. Þessi
þróun er að vissu marki eðlileg. Fjöl-
breyttara þjóðlíf, jafnt á sviði atvinnu-
mála og menningar, hlýtur að stuðla að
slíku — og frum-atvinnuvegurinn, sá at-
vinnuvegur, sem þjóðlíf vort og menning
hvílir á, verður að vera uppspretta og
hornsteinar hjá nýjum atvinnugreinum,
sem eru að myndast. Það er staðreynd. En
gangi slíkar breytingar of langt, verði
landbúnaðurinn tœrður og mergsoginn
vegna þess, að fólk fáist ekki til þess að
starfa við hann, og aðrir atvinnuvegir
vaxi honum yfir höfuð, þá er alvarleg
hœtta á ferðum. — Ekki fyrir það fólk,
sem landbúnað stundar sérstakléga, held-
ur fyrir þjóðina alla. Þess er ekki að dylj-
azt, að þróun síðustu ára, með okkar þjóð,
bendir til þess, að slik hætta sé á ferðum.
Stjórnarfarslegt, fjárhagslegt og menn-
ingarlegt sjálfstœði þjóðar vorrar þolir
ekki að lengra sé gengið en orðið er í þvi
að fœkka fólki við landbúnað, gera áhrif
hans minni á allt þjóðlifið, en nú er.
Að vísu hafa hinar miklu tœknilegu
framfarir síðustu ára, við landbúnaðar-
störf, skapað möguleika til þess að halda
landbúnaðarframleiðslunni óskertri — og
jafnvel hefir hún vaxið á sumum sviðum,
þrátt fyrir að miklu fœrri hendur vinna
nú að framleiðslustörfum en áður var. En
vélarnar, þótt nauðsynlegar séu, starfa
ekki einar, það þarf fólk til þess að stjórna
þeim — og landbúnaðurinn getur ekki
gegnt sínu hlutverki nema nœgilega stór
hluti þjóðarinnar skipi sér undir merki
hans.
Ég óska öllum íslendingum gleðilegs ný-
árs og vil vona, að þjóð vorri takist að
standa saman, starfa sameiginlega að úr-
lausn erfiðra verkefna sem bíða og snerta
hvern þjóðfélagsborgara þessa lands, hvar
í stétt sem þeir standa.
Gengi þjóðar vorrar verður þó ekki sízt
tengt þvi að landbúnaðurinn blessist og
blómgist. Þess vegna á ég enga ósk heit-
ari nú en þá, að svo verði á hinu nýbyrj-
aða ári og um alla framtíð.