Freyr - 01.09.1951, Blaðsíða 21

F'REYR
289
Fólk þarf að sjá verðmæti sveitarinnar í öðru ljósi
en nú er gert, svo það kunni að meta kosti hennar.
★
Hvílíkur munur að sækja mjólkina sína í kúna út í
fjósið, eða standa í biðröðum við mjólkurbúðirnar og
bíða eftir mjólkinni, sem maður svo ekkert veit hvaðan
kemur, og nægtir af garðamat sem heimilið hefir, þeg-
ar fram á sumarið kemur og kálið stendur í blóma í
görðunum og allt grænmetið, og síðan koma kartöflurn-
ar og gulrófurnar. Kálið er sjaldan þroskað fyrr en að
haustinu. Venjulega er farið að slátra einhverju seint
í júlí; eftir það er nóg af nýju kjöti, silungur úr ám eða
vötnum og lax til hátíðabrigða. Það er notalegt að fá
þetta allt heima hjá sér, án beinna útgjalda, en ekki er
þetta fyrirhafnarlaust. Ekki má gleyma bláberjunum
og ribsberjunum úr garðinum á haustin. Ég þekki ekki
annan betri eftirmat en bláber og rjóma, og ribsberin
úr garðinum í sultu. Mér hefir alltaf fundizt skemmti-
lcgast að matbúa og framleiða mat fyrir heimilisfólk og
gesti þegar sem mest af því er heimafengið og um leið
allsnægtir fyrir hendi.
Það er ein skemmtun, sem húsfreyjur í sveit eiga
hægra með að veita sér en þær, sem í borginni búa.
Það er að eiga reiðhest. Ekkert er betri skemmtun en
að koma á bak góðum hesti og ríða lítinn spöl. Það er
hressing bæði fyrir líkama og sál. En helzt þarf maður
að fá að þekkja hann lengi og kynnast honum og verða
vinur hans. Það er ánægjulegt að stíga á bak hesti, sem
réttir manni hausinn til að heilsa, um leið og við ætl-
um að stíga á bak, og hann er ekki ánægður fyrr en við
erum búnar að klappa honum þegar honum er sleppt.
Hinn skemmtilegi rithöfundur og læknir Steingrímur
Matthiasson segir í bók sinni: ANNAÐ LÍF í ÞESSU
I.ÍFJ, þegar hann talar um bændakonur á Fjóni, sem
séu of feitar og hafi of háan blóðþrýsting, að engin ráð
þekki hann betri að gefa þeim en þau, að bóndinn
dansi við þær i hálftíma tvisvar á dag. Eg gæti nú trú-
að að það vildi gleymast og vildi heldur að þær reyndu
að fara á hestbak. Það þarf ekki að vera svo langt, að
þið getið ekki séð til barnanna úti, ef enginn fullorð-
inn er heima. Aðalatriðið er að fá hreyfinguna á hest-
baki.
Nú er mikil bílaöld. Allir vilja eiga bíl. Þeir eru þarf-
ir og ómissandi til vöruflutninga og langferða. En til
skemmtiferða og hressingar verða þeir aldrei á við ís-
lenzka hestinn. Þeir, sem kunna að fara með hann, gera
hann sér að vini og fá hann á þann hátt til að láta
sér í té allt það bezta, sem hann getur lagt til með
fótaburði sínum.
★
Ég var að blaða i bók, sem liggur hér á borðinu hjá
mér. Gömul kynni, eftir Ingunni Jcmsdóttur húsfreyju
á Kornsá. Mikið hefir starf og staða íslenzku húsfrevj-
unnar breytzt síðan móðir Ingunnar tók laxinn og ætl-
aði að sjóða hann handa heimilisfólki sínu, en þegar til
átti að taka, var eldurinn dauður og engar eldspýtur til.
Það var áður en þær urðu til. Húsfreyjan var ein heima
við búverkin, en allt fólk á engjum. Henni vildi það til,
að léttadrengur kom heim af engjunum og hún gat sent
hann á næsta bæ til að sækja eld. Sem eðlilegt var rask-
aði þetta mikið matmálstíma fólksins, sem ekki var
venjulegt á þessu heimili. Eða þá myrkrið í göngun-
um, þegar vinnukonan var að blása í eldinn og kveikja
ljós um kvöldið. í*á var líka gleði barnanna mikil, þeg-
ar þetta góða ljós á grútarlampanum var komið i bað-
stofuna.
Við, sem höfum okkar fyrstu kynni af lífinu rétt fyrir
síðustu aldamót, höfum aldrei komist í þessi vandræði
með eldspýturnar og erum flest uppalin við ljós á stein-
olíulampa og kola- eða móeldavél, eða vél, sem brennir
sauðataði.
Það er ekki nema á þessum 20—30 síðustu árum, sem
þær miklu framfarir bafa orðið á lieimilunum og lagð-
ar hafa verið miðstöðvar til hitunar með heitu vatni úr
iðrum jarðar, með venjulegu eldsneyti eða með raf-
magni.
Rafmagnið, það er dásamleg heimilishjálp, sem allar
húsfreyjur óska að fá á heimili sín og er ómissandi
hjálp við heimilisstörfin. Rafmagn til ljósa, suðu og
hitunar, rafmagn til að knýja áfram vinnuvélar við
innanhússtörf og framleiðslutæki, allt þetta þurfum við
að fá. En öll þróun tekur sinn tíma og þess er ekki að
vænta, að öll heimili á landinu hafi hlotið þessi gæði
á tveim til þrem áratugum; en við verðum að fá þau
sem allra fyrst.
Vildi ég óska íslenzkum heiniilum þess, að þeim öll-
um auðnaðist að fá rafmagn til heimilisnota í einhverri
mynd og það sem allra fyrst, og það tekst ef fast er róið.
Karlmennirnir, sem má heita að hafi öll fjárráð í rík-
inu, verða að skilja það, að eins og nú hagar til með
heimilishjálp, er heimilunum það lífsnauðsyn til að
létta störfin og til góðrar afkomu, og það má ekki koma
fyrir að sveitahúsfreyjur þurfi að flytja úr sveitunum
fyrir skort á rafmagni og flykkjast til borgarinnar x von
um meiri lífsþægindi.
Sannleikurinn er sá, að lífsþægindin geta orðið að
óþægindum ef of margir flykkjast utan um þau.