Dagblaðið Vísir - DV - 11.10.2005, Qupperneq 32

32 ÞRIÐJUDACUR 11. OKTÓBER 2005
Menning DV
Arni Samúelsson
Blókóngur I Norð-
ur-Atlantshafi.
Sjón á dönsku
ÞEGAR ENN EINNI kvikmyndahátlð
er lokið I Reykjavík heyrast raddir
sem furða sig á því hverníg fslensk-
ur bíómarkaður hefur verið leikinn á
liðnum áratugum. Allar götur síðan
þeir Árni Samúelsson og synir tóku
yfir reksturinn á Háskólablói hafa
iðnaðarkvikmyndir tekið allt pláss á
hvftum tjöldum Reykjavfkur.
Flugur
UM LANGAN ALDUR hefur innflutn-
ingur kvikmynda verið á fárra hönd-
um, Myndforms-
bræður, Samfilm
og það sem áður
var Skífan en heitir nú Sena, ráða
markaðnum, jafnvel þó þessir aðilar
reki kvikmyndahús sem eru f eigu
menningarsjóða eins og Sáttmála-
sjóðs eða sjálfseignarstofnunar eins
og DAS. Þessir aðilar eiga rétt frá
a-ö um nokkurra ára skeið: bfó, dvd,
sjónvarp. Þeir versla (magni við fáa
aðila og slægist með titlar utan hins
almenna unglingafóðurs er þeim
hent út á leigumarkað eða eru bara
seldir f sjónvarp.
BÍÓINNFLYTJENDUR eru f raun bara
sjoppukarlar. Hagnað sinn af reglu-
legum rekstri hafa þeiraf svfvirði-
legri álagningu á sælgæti eins og
allir kannast við. Þeir ganga svo
langt að banna að gestir beri opin-
skátt veitingar með sér (húsin til að
útiloka samkeppni í sælgætisokrinu.
Rekstur á kvikmyndahúsum hefur
gengið alla vega, en greiða þarf háa
tryggingu fyrir samning um myndir
og í mörgum tilvikum tekur það ár
og dag að ná tryggingunni inn.
OFSAHÁAR tryggingar eru afleiðing
fákeppni sem leiddi til yfirboða.
Ameríkuþjónkun bíóeigenda er
þeim algerlega eðlislæg, enda sjást
þess sjaldan merki að dreifingar-
keðjurnar hér leggi peninga f kvik-
myndir innlendra manna. Það er
oftast gustuk ef þeir sýna þær.
Framboð á einhæfu iðnaðarrusli frá
Amerfku í kvlkmyndahúsum íslensk-
um er afleiðing af menningarpólitík
sem hér hefur verið rekin í hálfa öld.
HVAÐ ERTIL RÁÐA? Endurmenntun
áhorfenda mun ganga hægt en þó
má Ijóst vera að sú mikla endurnýj-
un sem hlaupin er í kvikmynda-
hátfðir með öðru efni en ameríska
poppinu gæti einhverju breytt. En
fýrst er að vænta breytinga þegar
stjórn Sáttmálasjóðs hugsar sitt ráð
og ákveður aðra stefnu fýrir rekstur
Háskólabíós. Eins og útlendingur
hugsaði eitt sinn upphátt: Háskóla-
bíó - það hlýtur að sýna betri kvik-
myndir!
Háskólabfó Hvenær |
ræðst stjórnin I end-
urskoðaöa stefnu I
rekstri?
Skugga-Baldur kom út i danskri þýdingu á fímmtudag undir titlinum Skygge-Bald-
ur. Útgefandi er Athene, en það er hluti af útgáfufyrirtækinu virta Aschehoug Dansk
Forlag og leggur áherslu á samtimahöfunda. Þetta er önnur skáldsaga Sjóns sem
kemur uti danskri þýðingu. Kim Lembek þýddi Skugga-Baldur úr islensku.
Skugga-Baldur hlýtur bókmenntaverðlaun Norðurtandaráðs í ár en i umfjöllun
dómnefndar segir: „Skugga-Baldur vegur salt á milli Ijóðs og
skáldsögu og flettir saman islenskum þjóðsögum og frá-
sagnarstíl í anda róman tisku skáldanna. Útkoman er
heillandi saga með áleitnum siðferðisspurningum fyrir
samtimann."Sjón tekurvið verðlaununum íBorgarleik-
húsinu á þingi Norðurlandaráðs i Reykja vik rétthálfum
mánuði siðar.Þann 26.október verður minnkandi
tungl og stutt í messu þeirra Simonar og Júdasar. Um
það leyti kemur út ný saga hans, Argóarflisin.
Sjón leggur sitt fram í
dönsku innrásina.
,Sessunauti mínum, sem var á sínum
fyrstu sinfóníutónleikum, fannst mikið
til um nýlegt verk, Act, eftir Rolf Wall-
en. Hann jafnaði því við flottasta þunga-
rokk. Og nóg voru andskotans lætin.“
Verði lios!

Havard Gimse
lék á tónleikun-
um sem voru
helgaðir sjálf-
stæði Noregs.
Eitt getur tónfari DV ekki skilið.
Það er hvað myrkrið er svart í
áheyrendasalnum meðan tónleik-
arnir fara fram, sérstaklega aftar í
salnum. Framan til er með herkj-
um hægt að lesa í efnisskránni en á
efri bekkjum er það alveg ómögu-
legt. Hvenær eiga menn þá að lesa
efnisskrána? Flestir koma á tón-
leika rétt áður en þeir hefjast. Þeir
verða því að lesa hana í hléinu þeg-
ar helmingur tónleikanna er bú-
inn. Þegar sungið er á tónleikum
og texti er í efnisskránni er von-
laust að fylgjast með textanum
meðan sungið er. Til hvers er þá
verið að prenta efnisskrána?
Nótnalestur í myrkri
Þeir, sem dytti í hug að koma
með nótur á tónleika en það getur
verið fróðlegt á stundum, færu al-
gjöra fýluferð. Það er auðvitað
mikilvægt að geta áttað sig sem
best á tónlistinni meðan hún er
flutt en til þess verða menn að geta
lesið efnisskrána. Og það var líka
hægt áður fyrr. Þá var alltaf lesljós í
Háskólabíói. Þetta myrkur hefur
skollið á nýlega. Hvers konar vit-
leysa er þetta eiginlega? Hún kem-
ur áheyrendum, sem eitthvað vilja
vita um það sem flutt er, bara í
vont skap. Ekki síst tónfara DV sem
þó er með skapbestu mönnum.
Þungarokk
Sessunauti mínum, sem var á
sínum fyrstu sinfóníutónleikum,
fannst mikið til um nýlegt verk,
Act, eftir RoIfWallen. Hannjafnaði
því við flottasta þungarokk. Og nóg
voru andskotans lætin. En hrifning
sessunautar míns var samt rétt-
mæt. Þetta er magnað tónverk og
mikið að gerast í því og að starfa
fyrir hljóðfæraleikarana sem stóðu
sig prýðilega.
Píanókonsert Griegs, sem alltaf
er jafn góður þrátt fyrir þrotlausar
ofsóknir gegn honum fýrir meinta
væmni og væl sem er mjög órétt-
mætt, var einmitt fluttur þannig að
ferskleiki og hugmyndaauðgi kon-
sertsins naut sín frábærlega vel og
þá ekki síður
samspil einleik-
arans við hljóm-
sveitina, ekki síst
flautunnar, hvers
hlutverk er með
þvi áhrifamesta í
rómantískum pí-
anókonsertum.
Sinforuutonleikar. Efnisskra:
Rolf Wallin: Act; Crieg: Píanó-
konsert; Beethoven; Sinfónía
nr. 7. Einleikari: Havard Cimse
Stjórnandi: Eivind Aadlund.
Háskólabíói 6. október.
★★★
lokakafli
Tækni pían-
istans er stór-
kostíeg og hann kann að endur-
skapa gamlar lummur sem kom
eftirminnilega fram í aukalagi
hans, norskum dansi eftir Grieg,
sem var hreint stórkostíegur í leik
Gimse.
Inngangur sjöundu sinfóní-
unnar fór næstum því í handaskol-
um. En eftir þann byrjunarhroll
gekk flest vel fyrir sig. Sá ljómi sem
Beethoven gæðir hljómsveitína í
þessu verki, ólíkt fimmtu sinfóní-
unni, var með meira móti og þriðji
kaflinn var. einstaklega æsandi,
með mögnuðum og lyftandi há-
tindum og lokakaflinn var jafn
snargeggjaður og hann á að vera
og er þar með nóg sagt.
SigurðurÞór Guðjónsson
Tónlist

Kór kominn í heimildarmynd - hundrað og tuttugu kvenmenn í syngjandi kös
Kökur og klósettpappírssala
Kórinn Þær stöllur á suðrænum
ströndum.
Kunnugir segja að starf í kór móti
menn til lífstíðar - aðrir likja því við
lífstíðarfangelsi. Hinn sameinaði
kraftur raddanna er sagður lyfta sál-
unum í hæsta veldi og oft verður til
félagsskapur úr kórstarfi sem annars
kæmi ekki til. í dag verður frumsýnd
heimildarmynd íslensk um kór.
Frumsýningin verður í Háskólabíói
en þar munu kórkonur mæta í gala-
klæðnaði - stórt hundrað eða 120
konur sem mynda kórinn sem er
efni myndarinnar.
Það er Spark sem framleiðir en
Bjöm Brynjólfur Bjömsson var í for-
svari, en þetta er hans svanasöngur
hjá fýrirtækinu sem hann stofnaði
ásamt fleirum fyrir fáeinum árum.
Leikstjóri er Silja Hauksdóttir en
tökumaður var Jón Karl Helgason og
myndina klippti Sævar Guðmunds-
son. Myndin verður síðan til sýninga
í Háskólabíói næstu daga.
Kórinn sem Silja hefur skráð í
heimild er Léttsveit Reykjavíkur sem
er 120 kvenna kór. Skyggnst er bak
við tjöldin hjá þeim stöllum undir
stjóm Jóhönnu Þórhallsdóttur.
Skoðað hvað dregur saman gjörólíka
einstaklinga til sameiginlegra átaka
og þeirrar upplifunar sem söngur-
inn veitir. Áhorfandi fær innsýn í
gleði og sorgir kórfélaga og beint er
sjónum að þeirri samstöðu, vináttu
og miklu skemmtun sem kórfélagar
fá út úr starfinu. Hann kynnist fáum
kórfélögum, persónulegum högum
þeirra og bakgrunni. Fylgst er með
kórstarfinu, æfingum og tónleikum
en líka klassískari atriðum starfsins:
Sölu á klósettpappír og kökum í
Kolaportinu, för tíl Verónu og Fen-
eyja og í Galtalæk þar sem sungið er
í íslenskri sumamótt.