Freyr - 01.05.1953, Síða 21

FREYR
169
um laxi kosta kr. 26—30. Ef færri laxar
komast upp af hverju þúsundi kviSpoka-
seiða heldur en einn, eins og hér hefir ver-
ið gert ráð fyrir, verða þeir þeim mun dýr-
ar.. Þegar hugleidd er sú aðferð, sem oft,
ef ekki oftast, hefir verið notuð hér á landi
við að sleppa seiðum, sem sé að hella fleiri
þúsund og jafnvel tugþúsundum seiða úr
seiðaflutningaílátum á fáeina staði í án-
um, í stað þess að dreifa þeim vandlega um
stór ársvæði, þá má draga mjög í efa, að
jafnvel, y2 seiði að meðaltali hafi komizt
upp af hverju þúsundi kviðpokaseiða.
Af því, sem að framan segir, er það Ijóst,
að það getur aðeins borgað sig að sleppa
kviðpökaseiðum af laxi í ár, þar sem hann
er ekki fyrir eða þar, sem stofnarnir hafa
dregist óeðlilega mikið saman vegna utan-
aðkomandi áhrifa, svo sem vegna rafvirkj-
unarframkvæmda o. fl. Þá getur verið
nauðsynlegt að reka klak á stöðum, þar sem
hrygningarskilyrði hafa verið eyðilögð að
mestu eða öllu leyti. Einnig er klakrekstur
nauðsynlegur til öflunar seiða, sem ala á
upp í eldisstöðvum.
Klakið hefir brugðist vonum manna sem
alhliða fiskiræktarráðstöfun, en hefir hins-
vegar haft mikla þýðingu síðustu 70—80
árin í sambandi við lausn á ýmsum vanda-
málum, sem snerta veiði í fersku vatni. Það
var með klakinu, sem almennt var farið að
gefa veiðimálunum gaum af hálfu opin-
berra aðila víða um lönd, en það leiddi
aftur til þess, að ríkisstjórnir flestra landa
settu á stofn veiðimálastjórnir til að fara
með veiðimálin, til margvíslegs gagns fyrir
eigendur og nýtendur veiðihlunninda og
fyrir fiskiræktarstofnanir. Hér á landi hef-
ir klakið átt ríkan þátt í því að sameina
menn um að rækta ár og vötn. Þó að lítið
hafi munað um kviðpokaseiðin, sem sleppt
hefir verið, þá hafa árnar oft jafnframt
verið friðaðar að meira eða minna leyti, og
hefir það komið fiskstofnunum að góðu
gagni, en árangurinn af slíkum friðunum
hefir jafnaðarlega verið þakkaður klak-
inu.
Áður en niðurstöður Cultusvatnsrann-
sóknanna tóku af allan efa um gildi klaks-
ins, var mönnum víða orðið ljóst, að seiði,
sem alin væru um tíma, myndu eiga auð-
veldara með að bjarga sér heldur en kvið-
pokaseiði, þegar þeim hefði verið sleppt í
ár og vötn. Var eldi seiða hafið í smáum
stíl við sumar klakstöðvar þegar fyrir 70—80
árum. Með árunum fjölgaði klakstöðvunum,
sem tóku upp eldi, en verulegur skriður
komst samt ekki á eldið fyrr en óánægjan
með að sleppa kviðpokaseiðum fór alvarlega
að gera vart við sig á öðrum tug aldarinn-
ar. Síöan fór lax- og silungseldið hraðvax-
andi og þó mest eftir að vitað var um nið-
urstöður Cultusvatnsrannsóknanna. Er nú
svo komið, að eldisstöðvar eru í flestum
löndum þar sem laxfiskar fyrirfinnast, og
eru sleppiseiði1) nú nær eingöngu flutt í ár
og vötn í stað kviðpokaseiðanna áður.
Fiskihald2) almennt er miklu eldra en
1) Seiði (á norsku „settefisk"), sem alin eru um lengri
cða skemmri tíma eða látin ganga sjálfala í tjörnum, x
þeim tilgangi að sleppa þeim síðan í ár og vötn í fiski-
ræktarskyni. Aliseiði og alifisk má hinsvegar kalla seiði
og fiska, sem eru alin upp í tjörnum til að nota til
matar.
2) Það er þegar fiskum er haldið í tjörnum um lengri
eða skemmri tíma og þeir eru annaðhvort aldir eða
látnir ganga sjálfala og síðan fluttir í ár og vötn eða
notaðir til matar.