Freyr - 15.02.1964, Blaðsíða 5

EFNI :
Sveit og bær
$/#/ f/ iil Þyngd haustlamba
//r Sjálfstætt starf Búfj árræktarlögin
LX. ÁRGANGUR — NR. 4. Júgurhlíf
REYKJAVÍK, — FEBRÚAR 1964. Úr skýrslum nautgripa-
ræktarfélaganna
Kýr af hollenzkum stofni
Útgefendur: Búnaðarfélag íslands og Stéttarsamband bænda. Útgáfunefnd: Einar Ólafsson, Halldór Pálsson, Pálmi Ein- Um kartöflurækt í Hollandi
arsson. — Ritstjóri: Gísli Kristjánsson. — Ritstjórn, af- greiðsla og innh.: Lækjarg. 14 B, Reykjavík. Pósth. 390. Molar
Sími 19200. Áskriftarverð kr. 150,00 árgangurinn.
Prentsmiðjan Edda h.f.
Sveit og bær
íslenzk þjóð hefur um meira en 10 aldir
verið bændaþjóð off ekkert annað, því að
þótt sjór væri stundaður og sjómennskan
gæfi sumum meiri arð en fékkst af búskap,
þá var fólkið búsett í sveitinni, bændurnir
og vinnumennirnir stunduðu samtímis —
eða til skiptis — sjó og landvinnu. Það er á
síðustu 100 árum og þó aðallega allra síðustu
tugina, sem bæir og þorp hafa vaxið og störf
þar sérhæfst allt fram á þennan dag, en
framan af var búskapur stundaður sem
aukavinna og til framfæristryggingar af
fjölda íbúa í þorpum og kaupstöðum um-
hverfis landið. Þéttbýlið var myndað af
fólki, sem flutti úr sveitinni, kunni öll bú-
störf, hafði verið alið upp við skepnuhald
og hélt tryggð við búfé.
Þann dag í dag, í ört vaxandi bæ og borg
eins og Kópavogur og Reykjavík eru, eru
það margir „gamlir sveitamenn“, sem hafa
haft og hafa enn nokkrar skepnur sér til
gamans, í skúr við húsið eða svo nærri því
sem leyfilegt er, jafnvel þó að til óþurftar
þyki grönnum og þeim öðrum, sem telja sér
þetta skepnuhald til mizka eða meins.
Og stöðugt vaxa þorpin og verða að bæj -
um, hér eins og í öðrum löndum. Og stöðugt
eykzt sérhæfingin í atvinnuháttum svo að
bóndinn er aðeins bóndi, sjómaðurinn að-
eins sjómaður, bakarinn aðeins bakari,
presturinn bara prestur og ekki bóndi sam-
tímis eins og alla tíð hefur verið, og þannig
með aðrar stéttir einnig.
Með sérhæfingu er talið að afkastageta
einstaklinganna aukizt, en því er ekki að
leyna, að þekking og skilningur á aðstöðu
og kj örum annarra stétta minnkar að sama
skapi, og hætt er við að gil og gljúfur mynd-
ist jafnvel milli granna, vegna skorts á
gagnkvæmri þekkingu á högum og háttum.
Á þennan veg myndast stundum lítt brú-
anleg „vík milli vina og firðir milli frænda“,
eins og gamla spakmælið segir.
í nútíma þjóðfélagi, með stéttaskiptingu
og atvinnuskiptingu svo sem raun er á, er
þörf að brúa þessar víkur og firði, og með
vaxandi firrð milli lífsviðhorfa þeirra, sem
búa í sveit og bæ, verður þörfin á þessu hlut-
verki auðsærri.
Það eru til ýmsar leiðir, sem að því geta
stuðlað að viðhalda skilningi og tengslum
milli þeirra þjóðfélagshópa, sem búa í sveit
og í kaupstað. Það er hægt með því að
koma kaupstaðabörnum í sveit, eins og verið
hefur, en sú aðstaða versnar þegar bæirnir