Freyr - 15.04.1964, Blaðsíða 25

• »
VOKVUN
Það ber einatt til á vorin og
snemma á sumrum að langvinn
þurrkatíð tefur sprettu á tún-
um og í görðum. Þá er oft þörf
á vökvun og til þess er fullkom-
inn tæknibúnaður nú fáanlegur.
í nágrannalöndum okkar, nú á síð-
ari árum, hefur orðið veruleg fram-
för í framleiðslu og notkun tækja
til vökvunar akurlenda.
Áður fyrr var vatn látið seytla
um ræktað land, en nú er þetta
framkvæmt með dælum og regn-
„kanonum“. Þrátt fyrir verulegan
kostnað, sem þessum tæknibúnaði fylgir,
telja bændur þar, að vökvun sé mjög þýð-
ingarmikill þáttur, til aukningar á fram-
leiðslunni og auknum afrakstri búanna.
Útbúnaður til vökvunnar er mjög breyti-
legur, allt frá því að vökvunarkerfi er sett
upp fyrir stór akurlendi, sem hægt er að
vökva allt samtímis, eða einfaldari kerfi
þar sem aðeins hluti akursins er vökvað-
ur í einu. Víða í Noregi, sérstaklega í fjalla-
byggðum þar sem lítil úrkoma að vorinu
háir sprettu verulega, eru til á hverju býli
einfaldar og þægilegar regn-fallbyssur, sem
notaðar eru til að vökva túnin.
Sá útbúnaður, sem þarf til, er: Traktor,
dæla og þægileg rör og að síðustu dreifara
eða ýðir. Þar sem rafmagn er fyrir hendi
getur verið hagkvæmt að hafa fasta raf-
knúna dælu. Venjulega eru rörin úr alum-
íni, eru þau mjög létt og vel meðfærileg
unglingum.
Hér á landi hafa ekki verið gerðar til-
raunir til að rannsaka hvaða áhrif vökv-
un hefur á grassprettuna. En víða hér á
landi háir vatnskortur sprettunni, og þá
sérstaklega getur úrkomuleysið að vorinu
seinkað vexti gróðursins. Það er ekki óhugs-
andi að það gæti verið hagkvæmt fyrir
bændur á Norðurlandi að fá sér einfald-
an vökvunarútbúnað.
Með venjulegri regnfallbyssu er hægt að
vökva all stórar spildur í einu, allt upp í
einn ha. eða jafnvel meira, það fer eftir
stærð dreifarans og þrýstingi vatnsins.
Regnfallbyssan leikur á valsi og snýst
í hringi og dreifir vatninu eins og um úr-
komu væri að ræða. Verulegur munur er
á vatnsmagni, sem byssurnar senda frá
sér. Með regnbyssu frá DVI (Dansk Vand-
ings Industri) geta afköstin komist upp í
að jafngilda 14 mm. regni á klst.
Norsk tilraun
Á árunum 1955— 58 var framkvæmd til-
raun á Landbúnaðarháskólanum á Ási í
Noregi þar sem gerður var samanburður á
vökvun og ekki vökvun á ræktuðu beiti-
landi. Ennfremur var rannsakað hvort
misstórir N-skammtar hefðu nokkur áhrif
á þennan samanburð.
Meðal heildarúrkomu á Ási, yfir mán-
uðina maí—ágúst, er 291 mm. Fyrsta ár
tilraunarinnar rigndi mjög lítið, aðeins 144
mm. þessa 4 mánuði, en hin þrjú árin var
úrkoman þó nokkuð fyrir ofan meðallag,
1956 var hún 84 mm. yfir, næsta ár 52 mm.,
og síðasta árið 38 mm. Tækið, sem notað
var til vökvunar, afkastaði sem jafngilti
12 mm. úrkomu á klst. og í hvert skipti
var vökvað milli 20—40 mm. Fyrsta sum-