Freyr - 15.08.1968, Page 8

Afleiðingar af sjúkdómum þeim, sem
bárust til landsins með Karakúlfé frá
Þýzkalandi hið sama ár og holdanautin
voru flutt inn frá Skotland.i, ollu ótta með-
al þjóðarinnar gagnvart frekari innflutn-
ingi búfjár, og bændastéttin var sjálf eftir
þetta lengi mótfallin öllum innflutningi.
Nokkrir áhugamenn um holdanautgripa-
rækt tóku þá að safna saman þeim
Gallowayblendingum, sem út af Brjáni
voru komnir. Forustu í því hafði Runóljur
Sveinsson, sandgræðslustjóri, og hefur bú
sandgræðslunnar í Gunnarsholti reynzt
hafa mest úthald af þessum aðilum, enda
haft góða aðstöðu til slíks búskapar. Skipu-
lögð ræktun hefur þó eigi átt sér stað í
þeim mæli, sem æskilegt hefði verið. Enda
þótt nú sé að verða hálfur annar áratugur
liðinn, síðan nautgriparæktarráðunautur
Búnaðarfélags íslands óskaði þess, að félag-
inu væri falin umsjá með ræktun stofnsins
samkvæmt búfjárræktarlögum, hefur mál
þetta alla tíð verið í furðulegri sjálfheldu,
jiafnvel eftir að búfjárræktarlögum var
breytt í þá átt að skapa betri aðstöðu til
skipulegra kynbóta undir umsjá félagsins.
Verður sú saga ekki rakin hér.
Eftir því, sem liðið hefur á öldina og að-
stæður hafa breytzt, hefur þeirri skoðun
aukizt fylgi, að íslendingar ættu að flytja
inn holdanautgripi. Búnaðarþing var lengi
klofið í því máli, en nokkur ár eru nú liðin,
síðan stuðningur þess fékkst fyrir innflutn-
ingi á holdanautasæði. Lög um innflutning
búfjár voru endursamin, og hafði yfirdýra-
læknir þar sjálfsvald um öll þau atriði, er að
sóttvörnum lúta. Er löggjöf vor sennilega
einhver sú varfæmasta, sem til er um þessi
efni. Eigi að síður hefur yfirdýralæknir
synjað um leyfi til innflutnings á holda-
nautasæði, þótt Búnaðarfélag íslands hafi
farið fram á, að innflutningur yrði leyfður
og í einu og öllu yrði farið eftir fyrirmælum
um sóttvarnir. Hefur þetta mál því einnig
lent í sjálfheldu um skeið.
Útflutningur búfjársæðis frá hinum
mestu búfjárræktarlöndum er nú stöðugur
til margra landa og ákveðnum heilbrigðis-
reglum fylgt. Útflytjendum er annt um
markaðinn og hafa því hina mestu aðgæzlu
um að nota eingöngu þau karldýr, sem eru
algjörlega heilbrigð. Auk þeirrar rannsókn-
arstarfsemi, sem útflytjendur standa að,
hafa hlutaðeigandi heilbrigðisyfirvöld bú-
fjár í hverju landi eftirlit með útflutningn-
um, og eru útflutningsleyfi háð meðmælum
þeirra. Hinir færustu dýrasjúkdómafræð-
ingar í hverju landi eru því viðriðnir þessa
starfsemi annað hvort sem starfsmenn eða
eftirlitsmenn. Sérstakt öryggi gagnvart
sjúkdómum er við innflutning nautgripa
með þessum hætti, þar sem auðvelt er að
djúpfrysta sæði úr þessari búfjártegund. Að
vísu má segja, að smit geti einnig varðveitzt
á þann hátt lengur en ella, ef um það er
að ræða, en kosturinn við djúpfrystingu er
sá, að geyma má meginmagnið af sæðinu,
unz reynt er, hvort smit hafi komið fram,
þar sem hver skammtiur er sér í umbúðum.
Einnig má fella og kryfja þau naut, sem
notuð hafa verið, til að kanna, hvort þau eru
sýkt. Þetta eru þó ráðstafanir, sem ekki er
beitt venjulega, þar sem öryggisreglur út-
flutningsfyrirtækjanna eru taldar fuli-
nægjandi, og opinbert eftirlit er strangt.
Með tilliti til þeirrar tækni og þess ör-
yggis, sem nú er fyrir hendi, virðist sjálf-
sagt að taka þessi mál enn á ný til athug-
unar og leggja raunhæft mat á þá áhættu,
sem innflutningi er talin fylgja, en senni-
lega er þúsund sinnum meiri hætta
yfirvofandi á hverjum tíma á inn-
flutningi nautgripasjúkdóma með mönn-
um og varningi en með djúpfrystu nauta-
sæði frá viðurkenndum útflutningsaðilum,
og í síðara fallinu er þó hægt að koma við
einangrun og eftirliti til frekara öryggis.
í París er starfandi alþjóðastofnun um
upplýsingar og ráðleggingar gagnvart bú-
fjársjúkdómum. Þessi stofnun hefur starf-
að síðan árið 1924, en 25. janúar það ár var
gerð alþj óðasamþykkt um að setja á stofn
skrifstofu til að veita upplýsingar um sjúk-
dómafaraldra.
344
F R E Y R