Freyr - 01.11.1968, Page 11

A-blanda S.Í.S. (sáð ’64) í samblandna Mcltanlcfft iráprotein Kg í F. E.
fokjörð, 1. sl. 18/6. 12.0 1,3—1,5 (1,4)
Túnvingull (sáð ’65), mólendi, 1. sl. 12/7. 12.2 1,3-1,5 (1,4)
Túnvingull (sáð ’65), mýrartún með foki 1. sl. 20/7. 12.2 1,3-1,5 (1,4)
Hafrar sl. 11/8, sandur 6.1 1,3-1,5 (1,4)
sl. 25/8, sandur 8.1 1,4-1,6 (1,5)
Að meðaltali hefur þurft 1,4 kg af vöggl-
um frá Gunnarsholti í hverja F.E.
Rannsóknir á fóðurgæðum.
All víðtækar rannsóknir hafa verið gerðar
á hraðþurrkuðu og möluðu grasi, ýmist sem
mjöli eða vögglum. (í skýrslunni er gerður
útdráttur úr grein eftir Marinus Sörensen
um danskar rannsóknir á þessu sviði). í
upphafi er þess getið, að auk fóðurstyrk-
leikans skipti meltanlegt hráprótein, syk-
urmagn, A-vitamín eða karotin og E-vita-
mín máli, þegar gildi fóðursins er metið
fyrir hinar ýmsu tegundir búfjár. Gerðar
eru kröfur til þess í Danmörku, að karotín-
ið sé ekki minna en 100 mg í hverju kg 1.
dag október (það rýrnar með tímanum)
hvers framleiðsluárs, eigi framleiðslan að
geta kallazt grasmjöl eða grasvögglar; sé
það lægra, ber að nefna framleiðsluna hey-
mjöl. Á sama hátt má ekki vera minna en
75 mg karótin í kg í því sem notað er í
fóðurblöndur fyrir hænsni svín, hross og
loðdýr (minka o. fl.). Jákvætt samhengi er
jafnan á milli karótin- og próteinmagns í
framleiðslunni og fylgir það mjög sláttu-
tímanum.
Efnasamsetning þurrefnis breytist lítið
við hraðþurrkun, mölun og vögglun, en
meltanleiki þurrefnis minnkar við þurrk-
unina og þó einkum meltanleiki próteins-
ins, og því meira sem lokahitastigið er
hærra við þurrkunina. Af þessu leiðir, að
fóðurgildið, mælt í fóðureiningum, lækkar
um það bil um 10% við þurrkunina.
Mölun grassins á sinn þátt í minnkandi
meltanleika. Fínmalað gras fer hraðar gegn-
um meltingarfærin en gróft fóður. Einnig
hafa komið fram skaðar á vömb jórturdýra
við mikla notkun fínmalaðs fóðurs, auk
vambarkvilla (t. d. Keratosis). Fitumagn
mjólkurinnar lækkar og stendur það í sam-
bandi við breytta gerlastarfsemi í vömb-
inni. Til þess að draga úr þessum óheppi-
legu áhrifum fínmalaðs fóðurs, hefur ver-
ið reynt að gefa nokkurt magn af grófu
fóðri svo sem kornhálmi með vögglum og
hefur það gefizt vel. En nú er meira farið
inn á þá braut að fínmala ekki, heldur búta
eða saxa hráefnið og pressa það sem gróf-
ast saman í köggla. í dönsku tilraununum,
sem vitnað er í, hefur komið fram, að melt-
anleiki er 8% meiri á hrápróteini, 5% meiri
á kolvetnum og 10% meiri á tréni, ef grasið
er bútað en ekki fínmalað og er því talið,
að næringargildi sé um 5 F. E. meira í 100
kg af kögglum en vögglum úr sama hráefni.
í amerískum fóðurtilraunum reyndust
kögglar úr söxuðu grasi, 25—30 mm í þver-
mál, ekki hafa nein óheppileg áhrif á melt-
ingu eða afurðir. Enn sem komið er, hefur
lítið verið framleitt af kögglapressum og
er meiri tæknilegum erfiðleikum bundið að
fá hið grófa fóður til að loða saman í köggl-
um en hið fínmalaða í vögglum.
Nú er verið að gera tilraunir, sem miða
að því að leysa þetta vandamál m. a. í
Danmörku og Svíþjóð. Framleiddir hafa
verið kögglar úr grasi, sem eru um það bil
60 mm þvermál og halda strá og blöð gerð
sinni. Talið er, að lengd stráanna sé þarna
F R E Y R
433