Freyr - 01.11.1968, Blaðsíða 15

F jármagnskostnaður.
Stofnkostnaður er hár við slíkar verksmiðj-
ur, eins og áður hefur komið fram. Því verð-
ur árlegur kostnaður af bundnu fjármagni
mikill. Hér hefur hann reynzt fullkomlega
helmingi hærri á hverja framleiðsluein-
ingu, en í Danmörku og Noregi. Þar koma
til hærri vextir, styttri rekstrartími (sér-
staklega borið saman við Danmörku), og
minni verksmiðjur, sem eru hlutfallslega
dýrari. Þessi liður, sem hér hefur verið á
aðra krónu á kvert kg, ætti að geta lækkað
að mun. Það eru engin rök fyrir því, að
hann þurfi að verða hér teljandi hærri en
í Noregi.
Aðrir liðir.
Hér að framan hefur verið drepið á nokkra
kostnaðarliði við framleiðslu hraðþurrkaðs
fóðurs og gerður samanburður á, hvað þeir
hafa reynzt háir hér og í Danmörku og
í norsku áætluninni. Vinnuliðurinn er erf-
iður til samanburðar, þar sem ekki er hægt
að greina í sundur á sama stigi framleiðsl-
unnar hér og þessum löndum. Verksmiðj-
urnar eru mikið sjálfvirkar og er lítil vinna
við sjálfa þurrkunina og kögglunina, ann-
að en eftirlit véla, aðfærslu hráefnis og
flutning framleiðslu á geymslustað. í
norsku áætlununum er aðeins gert ráð fyr-
ir 2 mönnum á hverri vakt við verksmiðju
en 6—8 á hverri vakt við slátt og flutninga.
í Danmörku hafa vinnulaun við slátt,
flutninga og þurrkun ekki reynzt nema um
30 aurar á hvert kg. Á Stórólfsvelli hefur
öll vinna við ræktun, uppskeru og flutninga
og þurrkun, verið rúmir 60 aurar á hvert
kg bæði árin 1964 og 1966. í Gunnarsholti
er þó nokkuð mikið erfiðara að gera sér
grein fyrir þessum lið, þar sem vinna við
kornrækt og aðra ræktun hefur blandast
inn í.
Auk þessa eru svo margir fleiri liðir ó-
taldir, svo sem viðhald húsa og véla, verk-
stjórn og framkvæmdastjórn o. fl .
* * *
Hér verður nú staðar numið með þennan
útdrátt úr skýrslu nefndarinnar, en þess
skal að lokum getið, að nefndin taldi málið
langt frá því að vera fullkannað og gerði
það að tillögu sinni, að fram færi nákvæm
könnun á því og gerð yrði fullkomin kostn-
aðaráætlun fyrir heykögglaverksmiðjur á
nokkrum stöðum á landinu. Hún taldi enn
fremur, að þar sem víða virtist þörf fyrir
aukna ræktun, væri eðlilegt að hefja fyrst
ræktunarframkvæmdir á þeim stöðum, sem
hentugir eru fyrir slíkar verksmiðjur, jafn-
vel þó að ekki lægi fyrir fjármagn til að
byggja verksmiðjurnar sjálfar.
Nauðsynlegt er fyrir okkur að fylgjast
vel með tæknilegum framförum á þessum
sviðum og fá eigin reynslu af þeirri tækni,
sem bezt er hverju sinni.
Plast er plast
segja menn, en það er til í mörgum myndum og
ýmiskonar samböndum. Algengustu samböndin eru
polyethylen og polyvinylklorid. Hvorutveggja fyrir-
finnst í blaðþynnum þeim, sem almennt eru nú not-
aðar sem umbúðir og til margra annara þarfa.
Þynnur þessar eru seldar í metramáli. Hvoru-
tveggja er gott og ágætt til margra þarfa, en á
þeim er mikill munur ef pakka skal loftþétt í þær.
Nýjustu rannsóknir hafa sýnt, að í gegn um poly-
ethylen þynnunar fer 800 sinnum meira súrefni en
um polyvinylklorid. Þetta segir okkur, að poly-
ethylen er ónothæft til umbúða um vörur, sem
geyma skal í frystikistum og sem yfirbreiðslur yfir
vothey er það gagnslaust því að það er súrefni lofts-
ins, sem skemmir matinn í frystinum og yfirborð
votheysins í hlöðunni. I báðum þessum athöfnum
ber því að nota plast, sem gert er af efnasamband-
inu polyvinylklorid og raunar á það
víðar við.
Báðar tegundirnar eru jafn vatnsþéttar, en það
er ekki nóg ef verjast skal aðgangi súrefnis.
F R E Y R
437