Freyr - 01.08.1979, Side 33

Frá Norrænu bændasamtökunum.
Framh. af bls. 478.
2. Greiðslur til bænda fyrir að hætta ákveð-
inni grein framleiðslu. í EBE-löndunum
hefur bændum, sem hætta mjólkur-
framleiðslu og skuldbinda sig til að taka
hana ekki upp um ákveðið árabil, verið
greiddur styrkur úr landbúnaðarsjóðum
EBE, það mikill að þeir verða ekki fyrir
verulegri tekjuskerðingu.
3. Styrkir til að breyta um framleiðslugrein
hafa verið veittir í EBE-löndunum. í Nor-
egi hefur kjarnfóðurskattur á innfluttu
kjarnfóðri — hátt kornverð innanlands og
viss skömmtun á kjarnfóðri — verið not-
aður til að hvetja til meiri kornræktar og
minni búfjárframleiðslu í þeim héruðum
þar sem kornrækt er möguleg.
4. Verðjöfnunargjald til að jafna halla af út-
flutningi er víða tekið. í EBE er slíkt verð-
jöfnunargjald tekið af mjólk og mikið not-
að til þess að örva mjólkursölu og m.a. til
þess að kosta mjólkurgjafir í skóla og
greiða niður mjólkurvörur til sjúkrahúsa
og ýmissa stofnana.
5. Greiðslur til bænda, sem hætta búskap
og lækkaður eftirlaunaaldur hjá
bændum. Þessu hefur m.a. verið beitt í
EBE, en þykir ekki við hæfi eins og at-
vinnuástand er nú í flestum iðnaðar-
löndum.
6. „Kvótakerfi“. Oft hafa komið upp raddir
um að úthluta beri framleiðslukvótum og
áætlanir gerðar um slíkt, þær hafa þó ekki
komið til framkvæmda. Mestu erfiðleik-
arnir við kvótakerfi virðast vera þeir að
ákveða á hvaða grundvelli skyldi ákveða
mönnum framleiðslukvóta, svo sem eftir
fyrri framleiðslu, bústærö eða öðrum að-
stæðum.
7. Eftirlit með bústærð. — Stærðartak-
markanir og það að stofnun stórfram-
leiðslu sé háð sérstökum leyfum. Löggjöf
er um slíkar takmarkanir í ýmsum
löndum. Annars staðar er hún mjög til
umræðu. Menn voru sammála um að slíkt
gæti verið æskilegt víðar m. a. til að hafa
áhrif á byggðaþróun.
8. Framlög og/eða framleiðslugjöld sem
eru breytileg eftir bústærð, héruðum eða
búskaparaðstöðu. í Noregi er mjög mikið
um mismunandi framlög og fram-
leiðslustyrki eftir bústærð og búskapar-
aðstöðu. Slíku ereinnig beitt í Svíþjóð og
innan EBE. Á íslandi er rætt um mismun-
andi verðjöfnunargjöld eftir fram-
leiðslumagni. Menn voru sammála um að
þessu væri eðlilegt að beita til að fram-
fylgja markaðri byggðastefnu.
Hér að framan hefur aðeins verið stiklað á
stóru í áliti aðalfundar NBC um þessi mál. En
hérerekki rúm til að taka með öll atriði álykt-
unarinnar. Síðasta hluta hennar, þar sem
rakið var nánar það sem kom fram í um-
ræðuhópnum, er að mestu sleppt og verður
birting þess að bíða betri tíma. Það sem vakti
mesta athygli í umræðunum var það hvað
vandamálin eru svipuð og viðhorfin til þeirra
hjá forystumönnum bænda á Norður-
löndunum öllum virtust vera hin sömu —
þrátt fyrir mjög mismunandi aðstöðu til bú-
skapar í hinum einstöku lönd.um.
Hefðu þeir, sem hæst tala gegn íslenskum
landbúnaði, fylgst með þessum umræðum
— og eitthvað viljað af þeim læra. Þá ef til vill
komist að þeirri niðurstöðu að sérstaða ís-
lensks landbúnaðar væri þrátt fyrir allt ekki
svo mikil. En kannski hefðu þeir aðeins
ályktað sem svo, að forystumenn skandin-
aviskra bænda væru engu betri en þeirra ís-
lensku?
FREYR
505