Freyr - 01.11.2000, Qupperneq 13

umræðustigi að vekja athygli á
nokkrum veigamiklum atriðum
sem bændur koma til með að leggja
áherslu á og varða hagsmuni þeirra
á ýmsan hátt:
1) Búseta og umferð verði sem
mest óbreytt þannig að bændur
og búalið geti nýtt mannvirki á
jörðum sínum og stundað við-
eigandi bústörf með eðlilegum
hætti.
2) Byggingum, girðingum og öðr-
um mannvirkjum verði haldið
við eftir þörfum og nýfram-
kvæmdir verði leyfðar að því til-
skildu að þær falli vel að lands-
lagi og þeim viðhorfum til um-
hverfis- og náttúruvemdar sem
gilda á svæðinu.
3) Ræktun og uppgræðsla miðist
við þarfir búrekstrar svo og þau
sjónarmið sem ríkja á svæðinu
um þörf fyrir jarðvegs- og gróð-
urvernd. Hér gæti komið til álita
val á tegundum gróðurs, t.d. við-
horf til innfluttra tegunda.
4) Beitamýting verði sem minnst
skert og mið tekið af hinni já-
kvæðu þróun sem nú er í gangi á
svæðinu þegar á heildina er litið.
Komi til breytinga eða takmark-
ana verði veittur allt að 10 ára
aðlögunartími í samræmi við
hugmyndafærði sjálfbærrar þró-
unar.
5) Þinglýst mörk eignarlanda og af-
rétta verði virt og unnt verði að
víkja frá þeirri meginreglu nátt-
úruvemdarlaga (sbr. 51. gr.) að
þjóðgarðar skuli vera í ríkiseign
(3).
6) Nýsköpun í sveitabúskap, svo
sem ferðaþjónusta, fiskeldi og
ýmis hlunnindanýting fái að þró-
ast, auk annarrar vistvænnar at-
vinnusköpunar, þannig að sam-
félagið haldi áfram að dafna og
afla nauðsynlegra tekna.
7) Ágangur ferðamanna getur vald-
ið miklu álagi á ákveðnum stöð-
um og sjást m.a. merki um hann
í Ingólfshöfða. Á bújörðum get-
ur verið einkum um tvennt að
ræða, annars vegar skaða á
gróðri og jarðvegi og hins vegar
ónæði og truflun, einkum á búfé
í sumarhögum. Því er nauðsyn-
legt að huga vel að skipulagi
ferðaþjónustunnar.
Lokaorð
Við tökum undir það álit sem
fram kemur í skýrslu umhverfisráð-
herra (2) að sérfróðum aðilum verði
falið að meta efnahagslegan ávinn-
ing af stofnun Vatnajökulsþjóð-
garðs, m.a. með tilliti til landbúnað-
ar og byggðaþróunar á svæðinu. Þá
leggjum við ríka áherslu á að haft
verði gott samráð við hlutaðeigandi
bændur um hugsanlega stofnun
Vatnajökulsþjóðgarðs. Þrátt fyrir
samdrátt í hefðbundnum landbún-
aði er mikil gróska í búskap á svæð-
inu. Þó má gera ráð fyrir fækkun
fremur en fjölgun búfjár og trúlega
mun beitarálag á úthaga halda
áfram að minnka. Við teljum að í
umræðum um þjóðgarð eigi að
miða við að hann tengist lífvæn-
legri sveitabyggð með því menn-
ingarlandslagi sem þar hefur mótast
um aldir. Því skiptir miklu máli að
hugsanleg þjóðgarðsstofnun fái
mikla og málefnalega umfjöllun
þannig að sem best sátt og sam-
staða verði. Að lokum þökkum við
fyrir að fá að koma sjónarmiðum
bænda á framfæri og taka þátt í
skoðanaskiptum hér á ráðstefnunni.
Bændasamtök íslands munu fylgj-
ast áfram með framgangi þessa
máls.
Tilvísanir:
1) Sveinn Runólfsson (1998).
Landgræðsla í Austur-Skaftafells-
sýslu 1900-1998, bls. 100-145 í
Kvískerjabók, útg. Sýslusafn Aust-
ur-Skaftafellssýslu, Höfn í Homa-
firði.
2) Skýrsla umhverfisráðherra um
möguleika á stofnun Vatnajökuls-
þjóðgarðs (2000), útg. Umhverfis-
ráðuneytið, Reykjavík.
3) Lög um náttúruvernd nr.
44/1999, Stjómartíðindi, A-deild,
Reykjavík.
Erfðabreyttur maís
veldur ótta
Erfðabreytta maísafbrigðið
Star Link er, samkvæmt blaðinu
New York Times, eina
erfðabreytta jurtin sem er
viðurkennd sem dýrafóður í
Bandaríkjunum en ekki til nota í
matvælaframleiðslu. Ástæðan er
ótti við ofnæmi meðal neytenda.
Nýlega fundu Japanir þetta af-
brigði í matvælum þar sem hrá-
efnið var bandarískt, en áður
hafði það fundist þar í kjúklinga-
fóðri. Japanir rækta sáralítið af
maís en flytja inn 12 milljón tonn
af maís á ári sem dýrafóður og 4
milljón tonn til matvælafram-
leiðslu.
New York Times upplýsir einn-
ig að að framleiðendur morgun-
korns í Bandaríkjunum hafa
bmgðist hart við þar sem afbrigð-
ið Star Link hefur fundist í
hráefni sem þeir nota í
framleiðslu sína eða að seljendur
komsins hafa ekki getað gefið
nægar tryggingar um innihald
þess. (Bondebladet nr. 44/2000)
Róbótídönsku
sláturhúsi
Danska fyrirtækið Danish
Crown hefur síðustu mánuði
verið með róbót í prófun í
sláturhúsi sínu í Sæby á Jótlandi
til að taka innan úr nautgripum
sem þar er slátrað.
Með þessum útbúnaði er unnt
að losna við erfiðasta verkið í
sláturstörfunum, þ.e. þar sem
átök eru þyngst, auk þess sem
skaðar verða þegar hnífum er
ekki beitt rétt. Þá kemur í ljós að
smit af völdum Colibaktería
minnkar með þessu móti.
(Bondebladet nr. 41/2000).
FREYR 10/2000- 13