Freyr - 01.06.2001, Qupperneq 19

Gamlar heyrúllur eru gott uppgræðsluefni en fjarlægja þarf plastið af þeim.
endur. 108 aðilar voru beinir tengi-
liðir að verkefninu. Tengiliðir sjá
um að miðla upplýsingum til sinna
manna og skipuleggja aðgerðir í
samráði við verkefnisstjóra.
Þátttökusveitarfélögin voru 46.
Reynt var að aðstoða heimamenn
eftir því sem þeir óskuðu eftir. I
Svínavatnshreppi og Helgafells-
sveit var hver einasti bær heimsótt-
ur og bændur fengu einstaklings-
ráðgjöf, auk upplýsinga um þjón-
ustu sveitarfélagsins, sem síðar var
fylgt eftir með bréfi. Annars staðar
var fundað með sveitarstjóra,
hreppsnefnd, umhverfisnefnd eða
öðrum tengiliðum, talað á opnum
fundum eða boðið upp á heimsókn-
ir til íbúa. Fundunum var fylgt eftir
með dreifibréfi til íbúa þar sem
venjulega kom fram hvatning frá
sveitastjórnum, auk upplýsinga
sem að gagni gátu komið. Ef sveit-
arfélagið var með einhvers konar
verkefni þessu tengt í gangi (t.d.
Staðardagskrá 21) voru þau fléttuð
saman og látin styrkja hvert annað.
Þannig verðum við að vinna í okkar
fámenna landi, ekki að líta á hvert
annað sem keppinauta um tíma og
athygli heldur að vinna saman þar
sem markmiðin fara saman.
Sveitarfélög fóru yfir þá þjón-
ustu, sem þau veita íbúum sínum á
þessu sviði, og mátu stöðuna:
Hvemig er ástandið, hvað þarf að
bæta og hvemig verður það best
gert (sjá gátlista)? A nokkmm stöð-
um hefur verið hreinsunarátak í
gangi, jafnvel í mörg ár og þar
höfðu menn miklu að miðla til ann-
arra þátttakenda. Undir formerkj-
um Fegurri sveita var hreinlega
gerð „andlitslyfting“ á heilu hrepp-
unum, töluvert var málað af mann-
virkjum í fyrrasumar og hundruð-
um tonna af brotajámi komið í end-
urvinnslu. Á ýmsum stöðum er bú-
ið að hreinsa fjörur, ár, vötn, heiðar
og girðingar, raða vélum og tækj-
um, bæði gömlum og nýjum, bera í
plön og slóða, merkja heimreiðar
og þannig mætti áfram telja. Það
varð ljóst að hreinsunarstörf eru
bráðsmitandi. Umhverfismál í
dreifbýli vom mikið í umræðunni
og sveitarfélög eru farin að tala
saman um þessi mál og jafnvel
vinna saman að lausn ákveðinna
vandamála, það er mikill ávinning-
ur. Aðrir þátttakendur, t.d. fyrir-
tæki, litu í eigin barm og unnu að
því að fella mannvirki sín sem best
að umhverfinu. (t.d. Landssíminn,
Landsvirkjun og Hitaveita Akra-
ness og Borgarfjarðar) Stofnanir,
t.d. landbúnaðarskólarnir, ýmsar
nefndir og ráð hafa verið öðmm
þátttakendum til ráðgjafar.
Opinberir aðilar, sem eiga eignir
í þátttökusveitarfélögunum, hafa
leitast við að tengjast verkefninu og
t.d. nýtt sér sameiginlega brota-
jámshreinsun eða látið rífa ónýtar
byggingar.
Gátlisti:
* Brotajárn
Kynnt starfsemi þeirra tveggja
fyrirtækja (Furu og Hringrásar)
sem sérhæfa sig í brotajámssöfnun
og flutningi þess til endurvinnslu
erlendis. Kynnt starfsemi Búvéla-
safnsins og annarra safna. Minnt á
að sveitarfélög fá VSK endur-
greiddan af brotajárnssöfnun.
Mikið brotajám liggur í sveitum
landsins og það er dýrt að senda
það í endurvinnslu (flutnings-
kostnaður). Margar góðar hug-
myndir um alls- herjar brotajáms-
hreinsun hafa komið upp. Með því
að hreinsa stór svæði í einu má ná
niður kostnaði.
* Landbúnaðarplast
Árlega fellur til mikið af land-
búnaðarplasti hér á landi (a.m.k.
1500 tonn). Meirihluti þess er urð-
aður. Mörg sveitarfélög safna plast-
inu saman en nauðsynlegt er að
lækka/niðurgreiða flutningskostn-
að til þess að gera endurvinnslu
mögulega. Sementsverksmiðjan á
Akranesi getur nýtt plastið sem
hluta af eldsneyti sínu og sparað
þannig kolakaup. Eins er plastið
dýrmætt hráefni, t.d. fyrir plast-
verksmiðjuna á Læk í Ölfusi. Þær
leiðir sem færar eru þurfa að liggja
fyrir og eins hvaða kröfur em
gerðar, t.d. hvort halda þurfi bönd-
um og plasti aðskildu (krafa ef end-
urvinna á plastið), hvort hreinsa
þurfi hey úr plastinu og hversu
stórar og þungar einingarnar mega
vera (rúllubaggar, venjulegir
baggar, heimasmíðaðar plastpress-
ur). Það liggur fyrir að hér er um
mikilvægt mál að ræða, plast er
manngert efni sem brotnar hægt
(500-1000 ár) niður í nátttúrunni en
er að sama skapi mjög orkuríkt.
* Gamlar girðingar/viðhald á
girðingum
Lélegar girðingar em verri en
engar og af þeim stafar slysahætta
fyrir menn og dýr. Mikið starf er
pRGVR 8/2001 - 19