Sameiningin - 01.01.1911, Blaðsíða 10

326
aldamót eftir fœðing Krists. 1 þessum þætti vil eg
leitast við að sýna, 1) að Jóhannes postuli hafi þá verið
á lífi, og 2) að hann hafi átt heima í Efesus,—3) þar til
um byrjun annarrar aldar.
Munnmæli æfagömul eru til um öll þessi atriði.
Eg veit, að oftlega er því haldið fram, að munnmæli
hafi ekkert sannanagildi, og rétt álít eg að kannast við,
að sumum munnmælum er svo háttað, að rétt virðist að
taka lítið tillit til þeirra sem sannanagagna- Þjóð-
sögur vorar eru ljóst doomi þess, að lítið er stundum
byggjandi á munnmælum, þótt jafnvel þær eigi elíki
allar óskilið mál. En hér er ekki um neitt þjóðsagna-
atriði að; rœða, heldr sögulegt efni í strangasta skiln-
ingi orðsins. Og ekki verðr munnmælum þessum mót-
mælt með því að leitast við að sýna, að nokkuð sé ótrú-
legt, tvírætt eða yfirnáttúrlegt við frásögnina. Ekkert
slíkt á sér hér stað. En þessi munnmæli eru aðeins um
það, að einn af lærisveinum Jesú, Jóhannes að nafni,
hafi náð um 100 ára aldri, að hann hafi átt heima meðal
kristinna manna í Efesus síðustu ár æfi sinn.ar og veitt
söfnuði þeirra. forstöðu. Þar kemst engin írnyndun að.
Annaðhvort eru þessi munnmæli sönn eða ósönn. 1
því efni kemst engin miðlunaraðferð að.
Það er því rétt að fara með frásögu þá, sem nú
er um að rœða, og hverja aðra af slíku ta?gi, sem sak-
bominga fyrir rétti, líta á þær sem sannar svo lengi
sem hið gagnstœða hefir ekki sannazt. Eíntóm neitun
er ekki fremr sönnun en eintóm játning, nema síðr sé.
Sé söguleg rök fyrir hendi, sem bera munnmælunum
vitni, þá er þar sönnun fengin fyrir áreiðanleik munn-
mælanna.
Brjóti söguleg rök hág við munnmælin, og sé rök
þau ótvíræð og skýr, þá er sannað, að nounnmælin eru
óáreiðanleg. En hvort sem hið fyrra eða síðara er
fyrir hendi, þá hvílir sannanaskyldan á þeim, sem neita
vitnisburði munnmælanna.
Hver eru nú hin sögulegu rök um þetta atriði?
1. Þá er hópr manna, er nefndir voru A-logar—eg
hefi áðr minnzt á þá—, mótmælti munnmælum þessum,