Prentarinn - 01.01.1971, Qupperneq 12

Þá fór um sali gustur
af veðrum
róttækni og framfara
Stefán Ögmundsson þarf ekki atí kynna fyrir is-
lenzkum prenturum. En einhverjir liunna þeir að
vera, sem ekki vita, að þessi gamla baráttukemþa
átti sextugsafmœli i fyrra. Petta viðtal ber þó ekki
að taka sem afmtclisviðtal eingöngu, þótt afmcelið
vteri notað sem átylla til að já inni hjá Stefáni. petta
er i rauninni frásaga manns, sem staðið hefur i
jremstu röð i stéttarbaráttu islenzkra prentara und-
anfarna áratugi, ýmist i stjórn HIP eða utan — og
raunar i baráttu islenzkrar alþýðuhreyfingar innan
vébanda Alþýðusambands íslands. Steján kann frá
tnörgu að segja og það hefur orðið úr, að skipta
þcssu rabbi i tvo hluta, og birtist sá síðari vcentau-
lega i nccsta blaði.
Hvað var það sem vakti fyrst óhuga þinn
á félagsmálum?
— Slíkri spurningu er erfitt að svara. Hún hlýtur
að vekja margar aðrar. Hvar og hvenær byrjar áhugi
ungs manns að vakna í félagslcgum cfnum? Eru það
myndir hins daglega lífs, bjartar eða dökkar, sem
knýja á um svör í vitund barns? Er það fyrir áhrif
hcimilis eða félagsskapar? Ég býst við að svo miuii
það jafnan vera, áhrif annars hvors eða beggja. En
sé það svo, að ég hafi snemma haft áhuga á félags
málum, þá hefur andrúmsloftið í Prentsmiðjunni
Gutenberg ýtt undir þann áhuga, ef ekki beinlíms
vakið hann.
Við, sem vorum að leggja inn á lífsbraut launa-
mannsins á þriðja tug aldarinnar, hlutum snemrna
að vcrða þcss vísari, að ekki yrði lijá því komizt að
heyja baráttu fyrir rétti okkar. Baráttan milli stétt-
anna blasti snemma við, enda þótt þekking okkar á
lögmálum þeirrar baráttu væri af skornum skammti.
Ég kom í Gutenberg sem sendisveinn nýlega 13
ára, haustið 1922, rétt fyrir stóra verkfallið, sem
kallað var. Hclgi Jónsson í Lambhól, frændi minn,
benti mér á plássið; sjálfur vildi hann losna úr
Rætt við Stefán
Ögmundsson um
æskuþrekraunir
Prentarafélagsins;
um innkomu vísi-
tölunnar í mann-
lífsspilið á íslandi;
stóra verkfallið
1923 og mannlífið
almennt.
Fyrri hluti.
embættinu og komast á sjóinn. Sjálfsagt hefur Magn-
ús bróðir hans átt þarna hlut að máli. Sendisveinn
í prentsmiðju hafði meiri möguleika til þess að
komast í prentnám en aðrir, og það var að ýmsu
leyti eftirsóknarvert. Ég var ákaflega spenntur fyrir
þessu tækifæri. Það stóð líka þannig á, að ég liafði
lokið barnaskóla helzt til ungur og uppi voru ráða-
gerðir um að ég yrði aftur í 8. bekk og gengi líka
til prestsins á ný. Það mun hafa verið vegna þess
að séra Ólafur fríkirkjuprestur lét af prestskap um
þessar mundir og entist ekki aldur í embættinu til
að ferma mig. Þetta var mér hins vcgar ekkert til-
hlökkunarefni. Embætti sendisveinsins varð til þess
að ég losnaði við frekari barnaskólagöngu og lauk
við kristindóminn 1 seljarasalnum og altaninu i
Gutenberg — milli sendiferða — og var svo endan-
lega „kristnaður" af séra Bjarna.
10
PRENTARINN