Prentarinn - 01.01.1976, Side 4

tclja fólki trú um, að allir geti með
iðkun tiltekinna dygða, „iðjusemi,
reglusemi og sparsemi", öðlast samfé-
lagsaðstöðu eignamannanna. Fyrir
því segir tilfinning slíkra manna oft-
lega rangt til um stéttaraðstöðu þeirra
í samfélaginu. Stéttarvitund þeirra
hefir ruglast, og þeir eru orðnir stétt-
viltir, sem kallað er. Þessi misskiln-
ingur þeirra er yfirráðastéttinni mjög
hagkvæmur, því að þeir verða eins og
viðnámsbólstur henni til Iilífðar gegn
aðsóknum kúguðu stéttarinnar. Er
hlutskifti þcirra næsta ömurlegt, því
að þeir vcrða til þess að veita yfir-
ráðastéttinni vígsgengi, þegar f odda
skerst um hagsmuni þjóðfélagsstétt-
anna, þótt þeir eigi í raun réttri sam-
stöðu við hina, kúguðu stéttina.
Eins og áður er vikið að, gera eign-
arráð auðvaldsstéttarinnar henni fært
að sitja yfir kosti alþýðustéttarinnar.
Auðvaldsstéttin kaupir vinnu alþýð-
unnar, og það cr einfalt mál, að ágóði
hinnar fyrrnefndu verður því meiri,
sem hún fær vinnuna lægra verði, en
að sama skapi verða kjör hinnar síð-
arnefndu þeirn mun verri, sem hún
fær minna fyrir vinnuna. Hagsmunir
þjóðfélagsstéttanna eru því alveg
gagnstæðir, en sjálfsbjargarhvöt hvorr-
ar tveggja rekur þær til að kosta kapps
um að hera scm mest úr býtum, ann-
ars vegar f arði af eign, liins vegar i
kaupi fyrir vinnu. Því meiri arð, sem
eignastéttin fær, því auðveldara verð-
ur henni meðal annars að eignast
vinnuspör verkfæri, sem aftur veita
lienni enn meiri arð. Sumir eigna-
mannanna, sem annaðhvort hafa ekki
verið nógu harðvíttigir að þrýsta nið-
ur kaupi verkafólks síns eða ekki
nógu fljótir að festa sér kaup á hrað-
virkari tækjunum, dragast þó aftur úr
og verða bráðlega að gefast upp, láta
af hendi eignirnar og fara að selja
vinnu sína. Mestu gróðamennirnir
meðal burgeisanna ná þannig eignar-
ráðum á æ fleiri framleiðslugögnum,
og við það safnast cignirnar á sífelt
færri hendur. Þetta gengur ótrúlega
fljótt stundum . .. Fjöldi þeirra
manna, sem verða að selja vinnu sína,
verður þannig æ meiri, og við sam-
keppnina milli þeirra fellur hún í
verði. Margir geta þó alls ekki selt
vinnu sína og ganga atvinnulausir, og
verða þeir eins konar varalið, sem
burgeisarnir geta gripið til, þegar
fjörkippir lilaupa í atvinnurekstur, og
hindra atvinnuleysingjarnir þannig
óviljandi, að kaup hækki við það, að
eftirspurn eykst eftir verkafólki.
Þegar þróun auðvaldsskipulagsins er
komin á þetta stig, þá er líf fjöldans
í veði. Þá neyðir sjálfsbjargarhvötin
hann til þess að finna til sín sem heild-
ar, og hann gerir tilraun til að rísa
gegn ofureflinu. Þá cr komin upp bar-
átta milli þjóðfélagsstéttanna, stétta-
barátta. Stéttabaráttan er þannig bein
afleiðing af þróun auðvaldsskipulags-
ins og óumflýjanleg, meðan það ríkir,
eins og skugginn þeim, sem á ferli er
í sterkri birtu. Hún er þvf ekki neitt
uppátæki óhlutvandra manna, sem
ekki geti stillt sig um að ala sífelt á
ósamlyndi og úlfúð, eins og sumir
virðast halda. Hún verður þess vegna
ekki heldur þögguð niður með því að
fárast yfir henni eða með umvöndun-
um einum til þeirra manna, sem
neyddir eru til að hefja hana til bjarg-
ar lífi sínu. Þar með er þó ckki sagt,
að ekki sé unt að losna við hana. Það
er um hana eins og livert annað mein,
sem að eins verður læknað með því
að ncma burt undirrótina, sem það er
sprottið af, og þar scm sýnt hefir ver-
ið, að stéttabaráttan stafar af skifting-
unni í þjóðfélagsstéttir, en undirrót
þeirra er einkaeign á framleiðslu-
gögnum, þá Hggur í augum uppi jafn-
vel hverju barni, að lækningin er sam-
eigti á framleiðslugögnunum, enda
hefir það verið ráð hinna vitrustu
manna alt frá því, að bölvun r,tétta-
skiftingarinnar gerði fyrst vart við sig,
þótt seint hafi gcngið að koma þvf í
framkvæmd sakir mótspyrnu burgeis-
anna.
Stéttabaráttunni er að jafnaði þann-
ig háttað, að kúgaða stéttin efnir til
samtaka í jiví skyni að sporna við
kúguninni. Reynir hún þá fyrst og
fremst að hindra með verklýðsfélags-
skap undirboð á vinnukaupi, knýja
fram kauphækkanir með því að gera
vinnu ófáanlega nema við ákveðnu
verði (kauptaxta eða kauplagi) og
leggja við verkfall, ef tilraun er gerð
til mótþróa. Samtökin leitast enn
fremur við að stytta vinnutíma dag-
lega, svo að vinnan dreifist á sem flest-
ar hendur og slfti síður verkamönnum
út fyrir aldur fram, og yfirleitt að bæta
kjör alþýðu á hvern þann veg, sem
unt er. Hins vegar búast burgeisar
einnig til varnar, sem von er, því að
arður þeirra verður vitaskuld því
minni, scm kjör alþýðunnar verða
betri. Þeir efna því líka til samtaka
sín á milli og freista að vinna bug á
alþýðusamtökunum bæði með því að
leita allra bragða til að sundra þcim
og með þvf að þrýsta niður vinnu-
kaupinu. . . . Kemur þeim tíðum að
liði, að f kappinu um vinnuna fram-
leiðir alþýðan meira en markaður er
fyrir, svo að offramleiðsla verður, sem
kallað er, og framleiðsluvörurnar selj-
ast ekki; raunar stafar offramleiðslan
oft ekki sfður af því, að kaupgeta al-
þýðunnar er ekki nægileg til þess, að
hún geti keypt framleiðslu sína, sak-
ir þess, að hún hefir borið of iítið úr
býtum af verðmæti framleiðslunnar.
Framleiðsluvörurnar seljast jiví bæði
seint og illa, og afleiðingin verður
kreppa í atvinnulífinu. Kreppur jiess-
ar verða Jiví harðari, langærri og tíð-
ari, sem auðvaldsþróunin kemst á
hærra stig, svo að það verður sífelt
örðugra viðfangsefni að ráða bót á
því böli, sem þær valda.
Þjóðfélagsstéttirnar komast fljótt að
raun um, að þær geti ekki barist til
úrslita á verkamálasviðinu. Þó að al-
þýðan hefði t. d. fram allar kröfur
sínar um kauphækkun, vinnutíma-
styttingu o. fl., þá gæti burgeisastéttin
gert þann ávinning að engu með valdi
sínu f samfélaginu. Yfirráðastéttin
getur t. a. m. með einfaldri lagabrcyt-
ingu innheimt með tilsvarandi hækk-
un á tolluin á neyzluvörum og skött-
um á þurftartekjur alþýðu og veitt
sjálfri sér síðan sömu fúlgu úr ríkis-
sjóði sem „styrk til atvinnuveganna á
örðugum tímum“, og hún getur rask-
að gildi peninganna sér í hag, eins og
dæmin hafa sýnt. Baráttan snýst jiví
bráðlega upp f átök um yfirráðin í
jijóðfélaginu á vettvangi stjórnmál-
anna. Stéttirnar mynda stjórnmála-
flokka og kappkosta að afla þeim
meirihlutafylgis kjósenda, þar sem
fólksstjórnarfyrirkomulag er og al-
4
PRENTARI N N