Nýi tíminn - 20.09.1956, Side 5

Fimmtudagur 20. september 1956 — NÝI TlMINN — (5
Bjamar, kærði vígið til kon-
ungs, en hann lét taka ensk
skip á Eyrarsundi árið eftir
og loka því fyrir enskum sigl-
ingum um nærfellt 30 ára
skeið. Einnig voru allar eignir
Englendinga gerðar upptækar
í danska ríkinu utan Islands,
og danskar og þýzkar eignir
í Englandi. Friðarsamningar
tókust með konungum Engla
og Dana 1473, en enskar sigl-
ingar um Eyrarsund hefjast
ekki að nýju fyrr en um
1500, svo mikilvæg var ver-
stöðin á Rifi í þann tíð.
Nú er fátt annað en Björns-
steinn, sem minningar eru
tengdar við um forna dvöl
Englendinga á Rifi. Þó segir
heimilisfólk, að þar séu feiki-
stórir ánamaðkar í jörð, taldir
enskir, fluttir af enskum lax-
veiðimönnum til landsins á
Hafnargerð við Stapa.
m
dögum Bjöms hirðstjóra.
Einnig bendir það á Virkishól
og Virkisklett, en þar á ein-
hver Oddur lögmaður að hafa
hlaðið virki gegn Englending-
um.
En það má í frásagnir færa>
að næsti bær við Rif er
kirkjustaðurinn Ingjaldshóll,
kenndur við Ingjald í skinn-
feldi, sem reri eitt sinn einn
á báti og kom aldrei aftur.
Við þann stað er sú sögn
tengd, að þar hafi Kólumbus
haft vetursetu, áður en hann
sigldi vestur um haf og
fann nýja heimsálfu. En vera
má, að hann hafi aldrei aug-
um litið þann stað fremur en
Kólummbíu, sem ber þó nafn
hans.
FEGURSTA HÖFN Á
ISLANDI
Á Snæfellsnesi eru margs
konar náttúrufurðuverk, eins
og kunnugt er, Lóndrangar,
Svörtuloft að ógleymdura
jöklinum. Við Stapa er unnið
að hafnargerð, en þaðan mun
skemmmst að sækja á mið frá

Björnssteinn séður að ojan; holan er talin vera axarjar.
Snæfellsnes er með fjöl-
breytilegustu og sögufræg-
ustu héruðum á íslandi og
væri langra frásagna vert, en
að þessu sinni vill blaðið ein-
ungis vekja athygli lesenda
sinna á því, að þar hefur mik-
ii saga gerzt og er enn að
gerast.
„ÁBURÐARVERKSMIÐJA“
A RIFI
Nú er kominn ágætur vegur
fyrir jökul og alla leið að
H iarifi eða Rifi, eins og það
er venjulega nefnt. Þegar
feiðamaður nálgast þann
sögufræga stað, fagna hon-
um herskarar af kríum. Tíð-
indamaður blaðsins undraðist
mjög kriugerið á dögunum
og innti aldurhniginn mann,
se.n stóð við slátt í kafagrasi
rétt utan túns, hverju þetta
saitti. — „Blessuð krían, hún
heair gjörbreytt jörðinni. Þú
he :ðir átt að koma hingað
fyrir 20 árum. Þá varð mað-
ui að standa myrkranna á
mllli við slátt og hafði varla
að berja á einn hest, en þá
sá jt hér varla kria.“
Itétt utar stóð bóndinn,
Fi ðþjófur Guðmundsson, á
teg umkringdur gargandi
ra ktunarráðunautum og enn
be\’st talið að kríunni. —
„Krían er svo mikill nytja-
fugl að því trúir enginn mað-
ur.“
— Hvað er langt siðan hún
tók að verpa hér?
,,Það eru rúm 20 ár, síðan
varp hennar glæddist að
m'’.rki. Þegar ég kom hingað,
Vri’ dáiítið kríuvarp utar með
sjinum, en þar h"muðust
m nn og vargar í því, en ég
fr ðaði varpið og síðan hafa
laudgæði gjörbreytzt."
Þegar aðrir bændur aka
skarni á völl að vorinu og
kaupa rándýran áburð, vakt-
ar Friðþjófur kríuvarpið, og
hér sést áraiígurinn.
Annars var það ekki ætlun-
in að fara að Rifi til þess að
horfa á kríur; þær eru Reyk-
víkingum engin nýlunda;
heldur skyldi þetta verða píla-
grímsferð til þess staðar þar
sem Bjöm Þorleifsson féll
1467.
Snæfellsnes geymir ekki ein-
ungis forna sögu, heldur eru
þar miklir atburðir að ger-
ast. Frá Rifi var mikil út-
gerð í gamla daga, en lagðist
niður um aldamót, af því að
jökullækur lagðist í ósinn, þar
sem skip lögðust, og fyllti
hann. Nú er unnið þar að
miklum hafnarmannvirkjum
og em gerðir út þaðan fjór-
ir vélbátar, en aflann verður
að flytja í frystihús á Hellis-
sandi. Sjómenn þar töldu að
bráða nauðsyn bæri til þess
að reisa frystihús á staðnum,
af því að flutningar aflans að
Sandi væru of kostnaðarsam-
ir.
STÓRVELDASTYRJÖLD
HEFST Á RIFI
Mikilvægustu atburðir, sem
orðið hafa á Snæfellsnesi,
gerðust um mánaðamótin
ágúst—september 1467. Þá
hafði Danakonungur átt í all-
löngu stappi við Englendinga
út af íslandi, og að lokum
bannað þeim algjörlega verzl-
un og siglingar þangað, en
Englendingar sigldu engu að
síður og var ein af helztu
höfnunum, sem þeir sóttu,
við Háarif. Þangað komu skip
frá Biskups-Lynn á Englandi,
sumarið 1467, en Bjöm Þor-
leifsson ríki hirðstjóri á
Skarði á Skarðsströnd hélt
þangað með flokk manna um
fyrrnefnd mánaðamót og
hugðist fylgja fram konungs-
boðskap. Englendingar bmgð-
ust illa við komu hirðstjór-
ans, réðust móti honum og
nístu til bana við Björnsstein.
lEnn þá eru munnmæli tengd
við klett ofan við fjömna á
staðnum, og herma þau, að
Björn hafi hopað undan sókn
enskra af bjargi í túnfæti nið-
ur á steininn, en þar hafi
Englendingar tekið hann
og hálshöggvið, og á skarð í
ofanverðan steininn að vera
eftir böðulöxina, því að fast
var fylgt eftir.
Ólöf Loftsdóttir ríka, kona
==5æ5==i
Stendur orðlaus enn, — og
reyndar
aldir má hann þar velli
halda, —
mælir þó fleira málgu skjalli,
minnisvarðinn í Rifi harður,
nafnið eitt þylur nóglegt
efni,
neinum stutt ei leturgrein-
um, —
enn er á tungu og í máli
manna
minning hrein, — á Bjamar-
steini.
FORNÓLFUR
=sss=
íslenzkri höfn, þegar verkinu.
lýkur. Einnig verður þar ein-
hver fegursta höfn á landinu.
Listdansararnir
vöktulriíninp
Sovézku listdansararnir koinu:
fram í fyrsta skipti í Þjóðleik-
húsinu í gærkvöldi. Eru lista-
mennimir. tíu talsins og flytja.
fimmtán sýnishom af sovézkum.
Iistdansi, klassíska dansa, þjóð-
dansa, skopdansa o.s.frv. Vöktu
Iistamennimir mikla hrifningu
og voru þeir að lokum hylltir
innilega ásamt stjórnanda sín-
um, Abalimoff. Meðal áhorf-
enda voru forsetahjónin.
VerzlðQsm lokað
til að métmæla
verðfestiigu
Bakarar og grænmetissalar í
Frakklandi gerðu verkfall í gær
til að mótmæla verðhækkunar-
banni sem franska stjórnin hef-
ur sett. í París og flestum öðr-
um borgum landsins var erf-
itt að fá brauð og lítið sem ekk-
ert grænmeti barst þangað. É
sumum borgum tók herinn aðl
sér að baka brauð fyrir íbú*
ana.
■

Björnssteinn. Björn Þorleijsson á að hafa hopað undan sókn Englendinga af klettin-
um undir x-merkinu ofan á steininn, en par gripu Englendingar hann og hjuggu.