Nýi tíminn - 25.04.1957, Qupperneq 9

Finvmtudagur 25. apríl 1957 — 3. árgangur — 16. tölublað
i
LITLA
ÍKROSSGÁTAN
Lárétt:
'1 draugur 3 eldivið 5
nagia 7 gengu 8 strax 9
salla.
Lóðrétt:
I nagdýrið 2 klauf 4 geð-
yónzka 6 kindanafn.
Lausn á siðustu gátu
Lárétt:
II andi 3 ós 5 Kjós 7
6áta 8 af 9 lafa.
Lóðrétt:
1 Askja 2 drós 4 stara
& sápa.
POSTHÖLFIÐ
Mig langar að komast
f bréfasamband við dreng
eða stíílku. iielzt í Fljóts-
öalnum, en annai's bara
annars staðar á landinu.
Haraklur H. Hjartarson,
Vífilsdal, Hörðudal,
Dalasýslu.
USg óska að komast í
bréfasamband við dreng
eða stúlku á aldrinum
12—15 ára.
Hiídur Kristjánsdóttir,
Búðardal, Dalasýslu.
Ráðning gátunnar er sól-
argeislinn.
KOM NÓTT
Það hafa borizt margar óskir um textann
Kom nótt, sem Ingibjörg Smith syngur á
HMV-plötu, JOR-234. Bæði textinn, lagið
og ingibjörg virðast því vera afar vinsælt
allt saman. Hér birtir svo Óskastundin text-
ann fyrir ykkur öll og vonar að þið hafið
tekið á þolinmæðinni, því svo margar eru
óskir ykkar að stundum verður sumt að bíða.
Kom nótt, kom uótt, vefðu hjúp þínum
liljótt,
um lilíðar og döggvaða grund.
Við hjartastað þinn býr, húmþögul nótt,
mín hamingja og óskastund.
Ég ann þér, ég ann þér.
Er húmar ég held á þinn fund,
Hver dagur vei'ðiu: mér döpur bið,
en draumar rætast þá stund,
er gönguni við ein saman lilið við hlið
uiu lilíðar og döggvaða grund.
Ég ann þér, ég ann þér.
Er luimar ég held á þinn fund.
v.____________________________________________J
HEILABROT
f Bandaríkjunum er
brú, sem þvílíkt furðu-
smíð að hún ber aðeins
200 pund og ekki gramm
þar yfir. Þeir sem að
brúnni koma og ætla yf-
ir eru því allir vegnir á-
samt farangri sinum áð-
ur en þeir fara út á
brúna.
Einu sinni kom maður
að brúnni og lét vega
sig og farangurinn og þá
reyndist hann vera 201
pund. Hann hafði með-
f erðis 3 kúlur og vóg bver
kúla nákvæmlega 1 pund.
Brúarverðirnir sögðu að
hann yrði að skilja eft-
ir eina kúlu, að öðrum
Framhald á 2 síðu.
Imarz hefti hins al-
þjóðlega landafræði-1
tímarits, sem gefið er út
í Bandaríkjunum, en er
þekkt um allan heim
einkum fyrir sérstaklega
góðar litmyndir, var úr-
val af bamateikningum
víðsvegar úr heiminum.
Meðal þessara teikninga
var ein frá íslandi, sú
sem þið sjáið hér á
myndinni. í heftinu eru
18 myndir eftir börn af
ýmsum þjóðemum, meðal
Teikning eftir litla íslenzka stúlku
í frægu amerísku tímariti
annars mynd eftir norska
telpu, japanskan dreng,
dreng frá Túnis og svo
framvegis. Þessar mynd-
i,- voru valdar úr 125
myndum, sem höfðu ver-
ið valdar úr safni barna-
teikninga um 12.000 að
tölu. Það er einkar
skemmtilegt að meðal
myndanna, sem valdar
voru skyldi vera sveita-
bærinn hennar Hildar, og
þannig hefur Hildur litla
orðið til þess að beina
athygli þúsunda að litla
landinu okkar.
Til skenmitunar birt-
um við aðra mynd úr
heftinu. Hún er eftir
jafnaldra Hildar í Suður-
Ródesíu. Með báðum
myndunum er textinn,
sem fylgir þeim til skýr-
ingar. Það er gaman að
bera saman sveitafólkið
: Suður-Ródesíu og á ís-
landi og takið þið eftir
því að það er sérstaklega
tekið fram að engin tré
eru á myndinni hennar
Hildar. Það finnst út-
lendingum skritið, bú-
skapur án trjáa.
Hjarðir og blóm
bæta upp svikul
sumur á íslandi.
Hildur Bjarna-
dóttir, 10 ára
gömul dóttir skrif-
stofumanns i R-
vík, málaði þessa
mynd af trjá-
lausu sveitalands-
lagi, þar sem hún
hefur eytt mörg-
uni ánægjustund-
um. Allir hlutir
eru mjög ná-
kvæmlega stað-
settir hjá Hildi
þó ekki sé bein-
línis hægt að
tala um dýpt í
myndinni.
★

_________________________—----------Fimmtudagur 25. apríl 1957 — NÍI TÍMINN —
tm-———----------------- “ '
Fáein orð um barnabœkur
Framhald af 4. síðu
sagnárglæfrum og spenningi.
Böni og unglingar eru elsku-
legustu lesendur, sem hugs-
ast getui’ og kunna manna
foezi að njóta listrænnar sköp-
ninsx, stíls, framsetningar, til-
Kvara og mannlýsinga. Skil-
yrði þess að svo megi vera er
aðeins nokkur leiðbeining
hinna eldri og svo það, að
bókín snerti þau og falli við
þann hugmyndaheim, sem þau
ráöa yfir, en sá heimur er
miklu rýmri en flestir full-
orðnir virðast ímynda sér. Það
er satt, að um bækur, sem
fuílar eru af væmni um ekki
neitt, kæra þessir lesendur sig
ekki og siðapredikanir eru
þeim heldur ekki að skapi og
sízt þegar þær eru settar fram
með himinhrópandi klaufa-
ekap. Það er sem sé meiri
Tandi að skrifa góðar bækur
■en jmsir virðast halda.
Élg hef á undanförnum ár-
mm haft í stofu þeirri, sem ég
kenni í I Austurbæjarskólan-
um bekkjarbókasafn lítið og
ófuBkomið. Úr þessu safni hef
ég Jeyft börnum að lesa eftir
eigm vali og í hljóði einn tíma
í viku og annars, þegar tóm
gefst til. Mörg börn ganga að
þessu starfi með mikilli
ánægju, velja sér bækur og
lesa þær spjalda milli án nokk-
urrar hvatningar frá minni
háifu. Hins er ekki að dyljast,
að æði mörg þeirra virðast á
engan hátt geta þetta af
sjálfsdáðum fyrst í stað. Þau
eru full af eirðarleysi nútím-
ans, skipta í sífellu um bækur
án þess að liafa kynnt sér efni
þeirra hið minnsta og halda
alltaf að næsta bók kunni að
vera skárri og meira spenn-
andi, samt reynist hún aldrei
geta orðið það og ekki heldur
þó að hún sé af hinni mestu
reyfaragerð. Allt annað verð-
nr upp á teningnum, jiegar ég
set þessum börnum fyrir að
lesa ákveðna bók og segi þeim,
að undan því verði ekki kom-
izt. Ef til vill gengur þeim
erfiðlega fyrst í stað og hug-
urinn vill hvarfla, en smám
saman færist allt í annað
horf og sá verður vandinn
mestur að þurfa að hætta,
þegar tíminn er úti. Þetta er
mér sönnun þess ásamt mörgu
öðru, að börn þurfa, og eiga
kröfu til, leiðbeininga viðvíkj-
andi bókalestri frá þeim, sem
þroskaðri eru, engu síður en
þau þurfa þeirra með á flest-
um sviðum öðrum. Það skýtur
því æði skökku við að gera
þau í þessu efni leiðbeinendur
hinna eldri og láta þau segja
til um það, hvernig bækur eigi
að vera. Það fer ævinlega svo,
þegar fullorðnir menn ætla sér
að ganga í barndóm, tala tæpi-
tungu og stíga að því þeim
finnst niður til bernskunnar,
að úr verður hreinn óskapnað-
ur. Hið andlausa þrugl flestra
barna- og unglingabóka nú til
dags er um þetta glöggt, en
hræðilegt vitni. Vegna þess
hve aðhald hefur verið lítið í
þessum efnum og engar kröf-
ur gerðar til umræddra bóka
um bókmenntagildi, hafa hinir
ungu lesendur orðið gjörsam-
lega varnarlausir gegn hverj-
um blekbullara, sem freistar
þess að auka tekjur sínar með
því að semja eða þýða barna-
bækur, en um annan tilgang
er sjaldnast að ræða hjá því
fólki. Það er mál til komið, að
þessum ósköpum linni.
Ekki er til mikils mælst, þó
að farið sé fram á það við
menn eins og Peter Grove, að
þeir kynntu sér fyrst og
fremst, hvernig á því stendur,
að börn óska sér einkum
þeirra bóka, sem hann segir
þau gera. Kynntu sér aðstæð-
ur allar, hvað börnin hafa ver-
ið vanin á að lesa og hvers
vegna þau hafa vanizt á það.
Gæti þá svo farið, að niður-
stöður yrðu nokkuð aðrar en
fljótfærnisleg ályktun þessa
manns. Þessi aðferð væri að
minnsta kosti vísindamönnum
samboðnari en hin.
Ekki held ég, að sá rithöf-
undur, sem skrifar fyrir
þroskaða lesendur með næman
listasmekk, þætti líklegur til
góðra hluta, ef liann tæki að
spyrjast fyrir um það hjá al-
menningi, hvað hann eigi að
skrifa og hvernig hann eigi
að gera það. Allir höfundar,
sem nokkurs virði eru, skapa
verk sín eftir eigin höfði,
byggð á reynslu sinni og þekk-
ingu. Margir eru þeir spá-
menn sinna þjóða, unnendur
fólksins, sjáendur þess og leið-
beinendur. Höfundar barna-
og unglingabóka hljóta að
eiga sömu skyldum að gegna
gagnvart lesendum sínum og
jafnvel í enn ríkara mæli. Það
væri mjög æskilegt, að jæir
sem ekki skilja þessi einföldu
sannindi, væru ekki að fást
við yfirborðslegar rannsóknir
um þessi mál, skrifa um þær í
blöð'Og þó allra sízt ættu jæir
að skrifa bækur fyrir börn og
Dr. Sigurður Þórarinsson er
löngu landskunnur maður, en
þó skulu rifjuð hér upp ör-
%
Sigurður Þórarinsson
fá atriði um hann. Hann varð
stúdent frá Akureyri 1931,
tók cand. phil.-próf í Kaup-
mannahöfn 1932 en fór síðan
til Stokkhólms og lagði stund
á jarðfræði, steina- og grasa-
unglinga. Sennilega ættu þeir
að geta fundið hæfileikum sín-
um starfssvið annai’s staðj^
ef þeir eru einhverjir. AS
minnsta kosti er það vonandL
og landafræði og lauk dokí-
orsprófi þar 1944. Sama ha^fc
gerðist hann dósent í lancte-
fræði í Stokkhólmi, en ktjki
síðan heim og gerðist kenn-
ari við Memitaskólann/fc
Reykjavík 1945. Veturiim
1950—’51 og haustið 1939’
gegndi hann prófessorsemb-
ætti í landafræði við Stokk-
hólmsháskóla. Hann hefa?
unnið að jarðfræðirannsókn-
um hér á landi óslitið frá
1945 og verið forstjóri land-
og jarðfræðideildar Náttúru-
gripasafnsins frá 1947. Ha»
er félagi i Vísindafélagi í«*
lendinga og Landfræðifélag*
inu breka i London.
Gre/S/ð
Nýja fimann I
-----------------
I jam'iar 1957
Dr. SigurSur Þórarinsson var 12 þ.m. valinn ír
Konunglega vísindafélagiö danska í Kaupmannahöfn.