Nýi tíminn - 10.04.1958, Blaðsíða 2

E!
2) — NÝI TÍMINN — Fimmtudagnr 10. apríl 1958
8) ™ V'JtíK-í'S T%Vl •— Inqfi .01' rsir§?l>iuímKá?fI ■
Blaðaskrif þau, sem und-
1; a nfc rið1 hafft fárið frúm um
efnahagsmál okkar og erfið-
leika þá, sem við er að etja
í því sambandi, hafa að
mörgu le.yti verið áliein-
kennileg. Mj"g hefur gætt
slagorðakenndra ádeilna á
1 millifærsluleiðina eða upp-
bótakerfið svonefnda, en að
mestu vantað viðhlítandi
slkýringar til aimennings á
því, hvers veg~n hún hefur
verið farin í vr-------vli mæli
síðan '1951, er Sjálfstæðis-
flokkurinn < og Framsókn,
sem þá fóru með völd tóku
hana upp með bátagjaldeyr-
iskerfinu. En þá meira hefur
vantað rökstuddar tillögur
um það, hvað koma ætti í
staðinn. Og jaínvel hefur
allrr mest vantað að segja
hisnurs’ausan sannleikann
um það, hverjar eru hinar
, raunverulegu ástæður tií
’ iþess. að við etjum við vissa
erfiðleika í efnahagslífinu
nú.
í tiltölulega fáum orðum
imá iýsa viðhorfi höfuðmál-
gagna borga raflokka nna
þriggja á þessa leið:
Morgunblaðið gerir mest að
því að prenta upp þau um-
mÍKli úr blöðum stjórnarflokk-
auna, sem benda til ágrein-
ings railli þeirra u.m viss at-
riði, í sambandi við meðferð
þessara mála.
Ásmundur Sigurðsson:
... '?(?%' f, Níflj’j r-í VT ; ..... ... r...... ...... v. ,.v.
áhagsmálm verða að ræ
ol hrelnskilni, en ekl*
Iwelli óljósra felekli
Hins vegar hefur engin
hein tillaga komið fram frá
þeim floklci, en aðgerðir lians
aJlar i stjórnatand.stöðunni,
hafa miðað að Jiví að auka
erfiðieikana og gera málið
sem allra torleystast..
( Tíminn hefur dag eftir dag
útilrúðað mrllifærsliikerfinu.
maúgsagt ..að hað hafi gengið
sér til Jmðar.“ En einu orð
hans um það hvað gera skuli,
eru bau, að koma verði fram-
leiðslunni á heilbrigðan
grundvöll, og nú í seinni tíð
ræðir hann um að feta leið-
ina í áföngum.
Hins ve.gar Jiefur alvég
vantað skýringu á því, hvern-
ig þetta megi gerast, og
hvaða áhrif það hafi á aðra
þætti efnahagsmálanna, Eink-
um saknar maður upplýsinga
iítn það, hvernig þeir er
skrifa, hugsa sér að tryggja
Jiað, að ekki sæki þegar í stað
1 sama horfið aftur.
Alþýðublaðið tekur fvllilega
undir það að miMifærsluleið-
in sé algjörlega ómöguleg, og
segir flokksstjórnarfund Al-
þýðufl. hafa slegið fastri
þeirri staðreyn'1. Þá slær það
enn Jremur því föstu að
gengislækkun komi ekki til
mála. Sem niðurstöðu af
þessu tvennu er nú biaðið
tekið að ræða um þriðju leið-
: ina, sem muni verða farin, og
reynast. betri en báðar hinar.
En ekki minnzt ennþá á
í Jiað einu orði hver Jiessi for-
'lata leið sé.
Alia:r eru þessar umræður
þess eðlis, að erfitt er að
verjast þeirri hugsun, að með
þeim sé fyrst og fremst ver-
ið að sneiða fram hjá því
að ræða kjarna málsins. Ver-
ið að sverja, af sér ábyrgð á
: millifærsluleiðinni af ótta við
Ásmundur Sigurðsson
við það eykst og margfaldast
skylda þeirra til Jiess að segja
skýrt og skorinort, livað eigi
að lcoma í staðinn, o.g færa
jafnfr^mt rök fyrir því að
Jiar sé um heppiiegri aðgerðir
að ræða. Það nægja ..engar
vangavgltur og óljóst orða-
glamur. Á. þann hátt verða
vandamálin ekki leyst,
Milliíærsla eða
gengislækkun
Ástæðulaust er að reyna að
fela þá staðreynd, að fram
að þessum tíma hefur al-
mennt verið litið svo á, að
þegar anka þyrfti tekjur rík-
isins vegna reksturs þjóðar-
búsins, væri fyrst og fremst
um tvær leiðir að ræða. Önn-
ur er gengislækkun, sem
hér var reynd árið 1950,
hin . er millifærslu- eða upp-
bótarleiðin, sem tekin var upp
1951 með bátagjaldevriskerf-
inu, og hefur verið haldið á-
fram síðan.
Það er heldur ekkert leynd-
armál, að Alþýðubandalagið
og verkalýðssamtökin hafa
ákveðið tekið millifærsluleið-
ina fram ýfír gengislækkun.
Ástæðan er eklci sú, að
þessi leið sé riejtt trúar- eða
stefnuskráratriði hjá þessum
aðilum. En slíkt liefur þrá-
sinnis verið gefið í skyn í
þessum umræddu skrifum
hinna blaðanna. Það hefur
engum dottið í hug að neita
þvi, að þessu fyrirkomulagi
fylgi vissir gallar. En þetta
var upptekið strax 1951, eins
og fyrr er sagt með báta-
gjaldeyrisálaginu. Það var
tekið upp af þeim flokkum,
sem þá fóru með völdin, einu
ári eftir pð þeir höfðu próf-
að gengislækkunarleiðina.
Þeir reyndu fyrstu árin að
hamla á móti því, að af þessu
yrði almenn verðhækkun, en
urn áramótin 1954—1955 gáf-
miðju ári 1956. Um árainót-
in 1956—1957 var breytt um
stefnu hvað Jietta snerti, og
allt kapp lagt á að vernda
nauðsynjar aJmennings og
rekstrarvörur framleiðshinnar
fyrir verðliækkumun. O.g þar
liefur reynslan saiumrlega
sýnt árangur, sem ekki er
vefengdur af neinum, sem
dæmir af saungirni.
Verndun kjara
hinna lægst
launuðu
Ástæðan til þess að Al-
þýðubandalagið og verka-
lýðssamtökin hafa valið miili-
færslukerfið eða uppbóta-
leiðina, sem sumir vilja
kalla, fram yfir gengislækk-
un, er sú að með henni
er verið að verja hagsmuni
þeirra fátækari, þeirra sem
litlar tekjur, eða jafnvel eng-
ar, hafa fram yfir að veita
sér brýnustu nauðsynjar.
Einkum eru það barnafjöl-
skyldur, þar sem fyrirvinn-
an er aðeins ein, og yfirleitt
hinir lægst launuðu, Enn
fremur vegna þess að rejmsla
okkar af gengislækkunarleið-
inni er slílc, að flestum verð-
ur eðlilegt að skoða hana sem
höl, er beri að forðast með-
an unnt er. Þetta er eðlileg
afstaða, meðan elcki er, af
formælendur hennar, hent á
neinar hliðarráðstafaiiir, er
tryggt gætu, að ekki sækti
Jiegar í sama liorf, svo sem
gerði 1951, og einnig vemdað
þá fátækustu fyrir kjaraskerð-
ingu, sem einmitt Jieir mega
allra sízt við.
En þetta er ekki sama og
að telja þetta kerfi sjálfsagt
til framtíðar. Væri mögulegt
að feta leiðina til baka með
lækkuðu verðlagi þá væri það
vitanlega æskilegast. Upphót-
argreiðslur eru þegar orðnar
mjög háar, og sú stöð\nnar-
stefna, sem reynd liefur verið
liefur einmitt sagt til sín á
því sviði að lialda þeim í
skefjum. Árangurinn er sá,
sem oft liefur verið bent á
hér í blaðinu, að á þessu ári
þarf mjög litlu að bæta við
uppbætur til útvegsins, fram
yfir J»að, sem ákveðið hefur
verlð að liækka kaup sjó-
manna, þrátt fyrir aflabrest
síðasta árs.
Er hægt að koma
þessum greiðslum
betur íyrir á
annan hátt
ummæli greinarinnar o^^sjít-
ur úr samhengi með „viðeig-
andi“ glósum, er eiga að gefa
í skyn, að imdirritaður líti
fremur hornauga íbúðarhúsa-
byggingar í Reykjavík, og
munu þær glósur eiga að falla
í góðan jarðveg hjá Reykvík-
ingum. Er það nokkuð að von-
um, þótt Morguiiblaðinu sé
viðkvæmt að minnzt sé á
þetta mál, því svo mun nú
vera, að fjárfesting í íbúðar-
húsabyggingum í Reykjavík
liafi verið meira en einum
þriðja meiri s.I. ár, Ji.e. fyrsta
heila árið sem núverandi
stjórn fer með völd, en var
1955, síðasta árið, sem Sjálf-
stæðisflokkurinn réði mestu í
ríkisstjórn. Annars verður
ekki farið hér í neinn skæting
við Morgunhlaðið, heldur
reynt að draga fram stað-
reyndir svo ijóst, sem verða
má.
Lækkun sú, sem fyrr er á
minnzt á gjaldeyriseyðsiu
vegna hátolluðustu varanna s.
1. ár frá næsta ári’m-'íiíndan,
nam nærri því 70 mill. eða ca.
25%. Þetta hafði í för með
sér ca. 100 millj. kr. tekju-
skerðingu fyrir ríkissjóð og
útflutningssjóð.
Þetta er gert jafnframt
fjalia. Eada væri slíkt sjálf-
sagt.
En eins og komizt var að
orði nýlega mn bessi mál, eru
pennastrikm nú einskis virði.
Það þarf raunhæfari aðgerðir.
Og það er aigeriega rangt
gagnvart almenningi, að vera
með hálfkveðuar vísur og ó-
Ijóst fiinbulfamb um, annað-
bvort eimhverja Jjriðju leið,
eða aðeiiis það að koma þurfi
framleiðslunni á þann heil-
brigða grundvöil, að milli-
færslurnar rnegi afnema, án
þess að hmnlega sé skýrt frá
í hverju slíkf sé fóigið.
Sannleikurinn er
sagna beztur
1 upphafi þessarar greinar
var á það minnzt að segja
þyrfti þjóðinni umbúðalausan
sannleikann um hinar raun- l3ví* seni gjaldeyristekjur
verulegu ástæður, sem mest-
um erfiðleikum valda i efna-
hagskerfínu nú. 1 grein, sem
undirritaður skrifaði i þetta
blað fyrir nokkrum dögum,
var á það minnzt, að jafn-
framt því, sem gjaideyristekj-
ur hefðu minnkað af óviðráð-
anlegum ástæðum, s.s, afla-
bresti, hefði hlutur sá, sem
þjóðin ver til fjárfestingai-
framkvæmda verið aukinn til
muna. Aftur á móti hefði ver-
ið dregið úr gjaldeyrissölu
gamla bátagjaldeyrisvöni-
flokksins, þ. e. mestu hátolla-
varanna, sem mestar tekjur
gefa í ríkissjóð. Með þessu var
kveðin niður sú fnllyrðing,
sem mjög hefur verið á loft
haldið, að verið værl að auka
innflutniiig á óþarfanum til
Jæss að afla ríkissjóði tekna.
Þetta virtist snerta Morgun-
blaðið illa, þótt hér væru að-
eins birtar staðreyndir, því
næsta dag birtir það nokkur
minnka um 50 millj. frá næsta
ári á undan. Af þessu getur
hver og einn dregið sínar
ályktanir.
En sagan er þó ekki sögð
öll. Fjárfestingin (ný fjár-
munamyndun) hefur á þe'ssu
ári vaxið mjög. Mjög líkiega
ekki minna en urn 200 millj.
kr. Undirrituðum er tamt að
hugsa sér dæmi til hliðsjón-
ar.
Um þjóðarbúið gildir að
þessu leyti noklcuð sama og
um einstakling, sem er að
verja hluta af árlegum tekj-
um sínum til framkvæmda.
Setjum svo að slíkur ein-
staklingur hefði 70 þús, kr.
tekjur og teldi sig geta. varið
20 þúsundum af því til fjár-
festingar. En eitt ár minnk-
uðu tekjur hans niður í 60
þús. kr. og jafnframt eyddi
hann í fjárfestingu 30 þús.
kr. Hvaða áhrif mundi það
Framhald á 11. síðu.
Timbur sótt til kaffilandsins
Ef þeir aðilar, sem mest a-
lasa uppbótakerfinu, sjá virki-
ust þeir upp á því. Þá var lega ráð til þess að koma
fraroleiðslusjóðsgjaldið 9,9% þessum greiðsluro fyrir á ann- rslendinaar erum heldur aUkPkhtir á mörkum hin«
að hún sé orðin óvinsæl hjá lagt á allar vörur og rann an hátt, og betri, þá ættu þeir . . . [ ’ ”
almenningi. Þetta er ekki á- því viðstöð.ulaust út í verð- að bera þær fram. og royndu ÞV99*** herms“ eim og sagt er og verðum oft aö fara
byrg afstaða. Með, þessu eru lagið, Auðvitað átti þetta þær áreiðanlega verða teknar Idngan veg til ad sœkja bjorg i bu. Þetta er Askjajl sem
1 umrædd þlöð að auka miili- sjnn stóra, þátt í því.að fram- til athugunar af öllum r.ðjlum, 1*99™ héi í höfninui nýkomin úr fetö alla leiö frá
"færsluleiðinni óyinsældir, en leiðslan var að stöðvast á sem um þessi raál eiga að Brasílíu meö timburfarm,
tui í u
0-