Nýi tíminn - 05.06.1958, Side 5

Fimmtudagur 5. júní 1958
— NÝI TlMINN — (5
Spúfnik þriðji sýnir að vaðdahlyfföilin á milli
sfórveldanna hafa snúizf við síðan árið 1945
Hann ber vitni um geysilegar framfarir Sovétrikjanna á svi3um
nýjustu tœkni og um algera yfirburSi þeirra i smioi eldflauga

Stærsta gervitungl
iSovétríkianna
jborið saman við |
stærsta gervitun.nl.
íBandaríkjanna
Hæð þess er
næstum fjórum
>„! sinnum meiri
mm
3 •' s
Þvermál þess
er 11,5
sinnum meira

Þyngd þess er
) næstum 100
sinnum meiri
tajtám
jrvV'V
■
Hið nýja visindaafrek Sovétríkjanna, Spútnik 3., sem
sendur var út í geiminn á uppstigningardag, hvarf nokk-
uð í skugga hinna miklu atburða sem þá voru að gerast
úti í heimi — og reyndar einnig á okkar landi. Það er
þó ástæða til að veita því athygli, eins og sjá má af
eftii farandi köflum úr grein eftir franska vísindamann-
Inn Albert Ducrocq. Þjóðviljirm hefur áður birt grein-
ar eftir hann um gervitunglin og bessi birtist eins og
þær í franska vikublaöinu L’Express.
Ducrocq nefnir fyrst hina öru | þungum spútnik á loft; hafi þeim
Bylti
ÍDS
í hernaðartsekni
þróun sem h:n t mjögnriaufcna
stærð sovézku spútnikar.na gef-
tir til kynna. Sá fyrsti var 83
kíló, næsti hálf lest og sá
þriðji 1.328 kiló. Hann bendir
á hvílíkur reginmunur sé á sov-
ézku gervitúnglunum og þeim
bandarísku sem. aðeins eru nokk-
Ur kíló og spyr:
Hvað er
leyndarmálið ?
„Hvað er leyndarmál Rúss-
anna? Það er fyrst og fremst
eldsneyti þeirra. Eldsneytið sem
hotað hefur verið i Bandaríkjun-
um til þessa hefur haft í för
með sér „þyngdarhlutíallið" einn
á móti tíu.
Með, öðrum ,orðum allur þungi
hvers þreps bandarísku eldflaug-
anna er tíu sinnum meiri en
hins nýtiiega hluta þess, Þegar
um þriggja þrepa burðareldflaug
er að ræða þýðir þetta að hún
verður þúsund sinnurn þyngri
en gervitungi það sem hún. ber
á loft.
Ef Bandarikjamenn hefðu átt
að koma Spútnik 3. á loft með
þeim tegundum eldsneytis sem
þeir hafa hingað til notað hefðu
þeir þurft 1.328 lesta þunga
eldflaug, eða þrettán sinnum
þyngri en þær langdrægu eld-
flaugar sem þeir eru nú að
smíða.
Ný lausn fundin
Hvað var sovézka eidflaugin
þung? Það er ekki vitað. En
liitt vita menn að í Sovétríkjun-
um hefur fundizt algerlega ný
lausn á vandamáli þyngdarhlu.t-
fallsins, Hafi þeim tekizt að
minnka það niður í 1 á móti 5,
myndi 125 lesta eldflaug hafa
nægt til að koma einnar lestar
tekizt að minnka það niður í 1
á móti 3, myndi 27 lesta eldflaug
hafa nægt.
Eldflaug
til tungisins
Rússar hefðu getað sent eld-
flaug til tunglsins með þeim
tækjiun sein þeir ráða nú yfir.
Það liefði nægt þeiin þegar 3.
nóvember s.l. að bæta við elds-
neyti í stað tíkurinnar Lajku til
að koma Spútnik 2. tii tungls-
ins.“
Hann minnist síðan þeirra ‘
ummæ'a Krústjoffs, forsæíisráð- |
herra Sovétríkjanna, að Spútnilr
3. hafi aðeins verið sendur á loft
í friðsamlegum tilgangi. Hins
vegar segir hann að þessi yfir-
lýsing geti ekki dulið hina
miklu byltingu í hernaðartækni
sem afrek sovézkra visinda og
tækni hafi valdið. Hið nýja
kraftmikla eldsneytj Sovétríkj-
anna hafi í rauninni gerbreytt
ö’lum aðstæðum við sprengju-
sendingar milli meginlanda.
Nokkrar tölur gefa . það til
kvnna. .segir hann:
’ll firburðir
Sovétríkjanna
..Fyrsta langdræga eldfiaug
Bandarikjanna er Atlas, en
smíði hennar miðar hægt áleið-
En Ducrocq segir að sovézku
vísindamennimir ætli sér grefni-
Iega ekki að flana að neinu,
þeir kjósa heldur að fara sér
róiega, en afla sér því traustari
undirstöðu, Þeir ætia sér að
leysa fyrst og fremst tvö verk-
efni með SpútiJk 3,:
1) Afla sem mestrar vitneskju
um háloftin og mörk gufu-
hvolfsins og géimsins. Spútnik 3.
hafði í rauninni með sér risa-
vaxna vinnustofu, áhöld og tæki
sem vega 968 kiló og senda eiga
aðallega ti-1 jarðarinnar upplj's-
ingar um géinrgeisia og rafmögn-
un gufuhvolfsins.
2) Sovézku vísindámennirnir
ætla að búa sig undir stjórn
is. En vegna stærðar sinnar og
þyngdar (hún er 100 les'tir)
mun hver eldflaug af þessari
gerð kosta marga milljarða j
franka (milljarður frahka er um j
40 milljónir lcróna). Banda-J
ríkjamenn munu þurfa mörg ár I
og mikinn tilkostnað til að eign- j
ast jafnmargar Atias-eldflaugar;
og þeir eiga vetnissprengjur. Á:
hinn bcginn ætti hið öfluga elds- j
neyti Sovétríkjanna að gera i
þeim kleift að búa til eldílaugar
sem taki hinum bandarísku
fram, en sem aðeins væru um
8 lestir, elcki nema tveggja
þrepa og myndú aðéins 'kosta
einn fimmtánda af því sem þær
bandarísku kosta. Þessar eld-
stórra eldflauga sem farið geti flaugar sem haégt væri að fram-
milli stjarnanna, og hann bend- ’ leiða þegar í stað myndu gera
ir á að i Sóvétríkjunum hafi ver- Sovétríkjunum kieift að senda
ið minnzt - á að fyrsta ferð alíar 'birgðir kjarnavopna sinna
manna t.il tunglsins' muni ekki • meginlandanra á niilli.
verða síðar er. 1967.
Ducrocq gerir • síðan • nókkra I
gréin fyrír því hvemig úndir- j
búningi unöir 'þessar géimferðir j
muni hagað á næstu árum og
segir:
„Eiít virðist víst: Eftir Spútnik
3. er ekkert lengur sem hindrar
framkvæmd þessarar áætlunar.
Það er i rauninni aðeins undir
fjárveiíingu komið.“
Gerbreytt
valdahíutiöll
Kjarnavopn vesturjjýzka liers-
ins kosta löö miiliarða marka
Kjarnavopnavígbúnaður vesturþýzka hersins mun kosta
lielmingi meira en reiknað var með í upphafi. Fram
Það má því ætla að á árimi
1358 hafi valdahliitföllin frá ár-
imi 1945 algerlega smiizt við
Fyrír þrettán árum höfðu Banda-
rikin algera yfirburði i iiernaði
sökum þess að þau réðu ein yf-
ir kjarnavopnum. í dag eru Sov-
étrikin að heita má ein um ekl-
flaugarnar.
Hvað er þá þetta öfluga elds-
neyti Sovétríkjanna? Er það hul-
in ráðgáta? Er alveg loku fyrir
það skotið að það finnist í
Bandaríkjunum?
(Skýringarmynd úr L’EXPRESS)
þau c-ru brennd með flúór — er h>n sterka hlið sovézka iðn-
gefa frá sér mikla orku, jafn- aðarins. Ég hef áður lagt áherzlu
vei svo mikla að hún, gæti á á það hér i blaðinu, eftir komu
pappírnum verið meú'i en sú rnína frá Sovétríkjunum, að mér
Málið er ekki svo einfalt. Við sem kom Spútnik 3. á loft. Með þótti sérstaklega athyglisvert að
minntumst áðan
árið 1945 öðrum ‘orðum, hér er ekki um
eidsneyti eru sambærileg. Þegar
árið 1945 var alls staðar vitað
til ársins 1961 verður kostnaðurinn 100 milljarðar marka, Kjarnasprengjah og þetta öfluga ( elnafræðilegt vandamál að ræða.
en ekki 50 milljarðar eins og áætlað var.
Það var vesturþýzka blaðið stöðva 40 skotpallar til að,
Bildzeitung sem upplýsti þetta skjóta eldflaugum og rúmlega: um grundvallaratriði . kjaina-
nýlega í grein um hina leyni- jlOO skotpallár tll að skjótal sprengjunnar, en til þess að
legu NATO-áætlun sem kölluð matador-eldflaugum, sem skjóta framleiða hana þurfti geysimikl-
er „MC 70“, en hún fjallar má 1000 kilómetra. Allar eld- j a
tm kjarnavopnavigbúnað vest-
urþýzka hersins.
1 þessári áætlun eru einnig
ékvarðanir um það, hverskon-
ar kjarnavopn herinn eigi að
fá. „MC 70“ ætlar 40 eldflauga-
. stöðvar handa landhernum, 28
verksmiðjur, tæknifræðínga,
flaugamar eru þannig útbúnar öfiugan iðnað o. s. frv.
að þær geta flutt kjarna-
sprengjur,
Strauss hermálaráðherra Vest-
urÞýzkalands hefur lagt til að
fjár til þessara tvöföldu hern-
aðarútgjaida \ærði aflað með
loftvamastöðvar handa flug- |því að hækka tekjuskatt og
heraum og í hverri þeirra veltuskatt um 10 prósent.
Það er hinsvegar gífurlegt
tæknilegt vandamál að framieiða
í stórum stíl slíkt öflugt elds-
neyti og ekki sízt eldhólf sem
þoli bruna þess. Þessi eldhólf
þurfa að vera þannig smíðuð að
eldsneytið'berist til þeirra mjög
r. jafnt og þétt, og einkum verða
Sania mali gegmr um sovezka J a ^ a
þau að vera traust, standast vel
tæringu og þoía nægilega vel
hinn’mikla hita.
eldsnevtið. Enda þótt ekki sé vit-
að nákvæmiega um hvernig það
er byggt upp, er vafasamt að
það verði lengi ráðgáta: efnavís-
indin bjóða upp á bór, beryllíum
eða lithíum, sem — einkum ef
Hin nýja tækni
í Sovétríkjunum væru hinar
klassísku iðngreinar látnar sitja
á hakanum, en í staðinn væri
í hávegum höfð, einkum þó raf-
málmiðnaður.“
Ducrocq ræðir um þessa þró-
un iðnaðarins í Scvétríkjunum
og leggur áherzlu á að hinar
nýju greinar iðnaðar og tækni
krefjist mjög mikils fræðilegs
undirbúnings. Hann segir að
„Sovétríkin muni hafa yfirburði
í eldflaugasmíði í mörg ár“ og
endar grein sína á hugieiðingum
um næsta stig þróunarinnar;
A því er enginn vafi að þetta kjarnorkuknúnar eldílaugar.