Nýi tíminn - 05.11.1959, Síða 6

6)
NÝI TÍMINN — Fimrotudagur 5 nóvember 1959 ---------
NYi TIMINN
Útgefandi: Sósíalirtaflokkui>nn.
Rltstjóri og ábyrgðarmaður* Ásmuridur Sigurðsson.
Askriftargjald kr. 50 á ár».
Hvað verður næst?
Skoðanir manna um úrsiit
þingkosninganna sl. sunnu-
dag og mánudag eru að sjálf-
sögðu með ýmsu móti. Sjálf-
sr.gt fer það að verulegu leyti
eftir því hvar menn standa í
stjórnmálaflokki hver tákn og
i.gtórmerki menn vilja lesa úr
úrslitunum um framtíðarþróun
í: 'enzkra stjórnmála. En það er
óumdeilanleg staðreynd að eft-
'ir kjördæmabreytinguna sem
gerð var í sumar verður skip-
an Alþingis miklu nær því að
vera rétt mynd af fylgi flokk-
anna. Enda þótt Framsóknar-
flokkurinn hafi enn of marga
þingmenn miðað við fylgi sitt
í landinu, er það þó ekkert
svipað því mikla misræmi sem
áður var milli fylgis þess flokks
og þingmannatölu hans. Það
misræmi hefur haft örlagarík
og óholi áhrif á íslenzka stjórn-
rnálaþróun um áratugi og ver-
ið einn versti þröskuldur í vegi
þess að upp kæmi á íslandi
stór og samhentur aiþýðuflokk-
ur. Er auðvelt að gera sér í
bugarlund hve mjög það hefði
getað breytt stjórnmálaþróun-
inni á íslandi ef Sósíalistaflokk-
urinn hefði þegar 1942 notið
síórsigra sinna þá í tvennum
kosningum, þannig að hann
hefði hlotið þingfylgi eins og
bonum bar og jafnan síðan.
Nú þegar hefur mikill meiri-
bluti þjóðarinnar viðurkennt
að kjördæmabreytingin var hið
rnesta réttlætismál og andstað-
an gegn því er að verða álíka
brosleg og illskiljanleg og þeg-
ar það var gert að stórpólitísku
æsingamáli hvort leggja skyldi
dma til landsins og um landið.
En þá er rétt að minnast þess,
að í stjórnarskrárnefndinni
J942 var það Einar Olgeirsson
setjv(fyrir hönd Sósíalistaflokks-
j in$. lýsti yfir vilja til að leysa
kjördæmamálið á svipaðan hátt
og nú hefur verið gert, og að
breytjngar á kjördæmaskipan
landsins í réttlætisátt hafa jafn-
an verið baráttumál hinnar rót-
tSékú" verkalýðshreyfingar. Hins
vegar hefur ekki einungis
Eramsóknarflokkurinn þarizt af
öliu. afli gegn öllum breytingum
í réttlætisátt, heldur hefur
Síálfstæðisflokkurinn hvað eftir
pnnað gælt við þá hugmynd að
)°vsa kjördæmamálið með þeim
bætti að koma á enn aftur-
haidssamari kjördæmaskípan en
hér giiti áður, og meira að
:egja borið fram tillögur um
iíkt á þeim áratug sem nú er
að enda.
eirjkum áð þeim nálægu afleið-
irtgum ísem vænta má'varðandi
: ,;tjórharmyndun. Alþýðuflokk-
urinn hefur að visu afráðið að
Alþýðuflokksríkisstjórn skuli
stjórna landinu enn um sinn
og er það lítt skiljanleg ákvörð-
un nema hún þýði að fyrir
liggi yfirlýsing Sjálfstæðis-
flokksins um framlialdandi
stuðning. Engin siík yfirlýsing
hefur enn verið birt opinber-
lega og fyrri yfirlýsingar Sjálf-
stæðisfiokksins um stuðning
við rikisstjórn Alþýðuflokksins
hafa miðazt við stuðning fram
yfir kosningarnar. Virðist eðli-
legt að ríkisstjórn Emils Jóns-
sonar hefði sagt af sér þegar
að kosningum loknum, og
formlegar tilraunir þar með
hafizt til myndunar nýrrar rík-
isstjórnar. Annað gæti bent til
þess að Alþýðuflokkurinn væri
orðinn svo ölvaður af sætleik
valdanna að hann hugsi um
það eitt að sitja sem lengst,
hvað sem líður eðlilegum og
sjálfsögðum þingræðisvenjum.
ITm líkur fyrir nýrri ríkis-
stjórn er ekkert hægt að
segja með vissu á þessu stigi.
Það eina sem komið hefur fram
um vilja flokkanna til sam-
starfs um stjórnarmyndun er
sú yfirlýsing í ritstjórnargrein
Morgunblaðsins að eðlilegt sé
að fyrst sé gengið úr skugga
um möguleika á samstjórn
Sjálfstæðisflokksins og Aiþýðu-
flokksins. Var þar enn vitnað
til þess hve áþekk stefna þess-
ara tveggja flokka virtist vera
orðin og að sjálfsögðu höfð hlið-
sjón af samstarfi flokkanna um
stjórn landsins þetta ár. Bæði
í Sjálfstæðisflokknum og Fram-
sókn eru öfl sem vinna að því
að samstjórn þeirra flokka
komizt á, og samur er óska-
draumur æstustu hernámssinn-
anna að takast megi að berja
saman stjórn herstöðvaflokk-
anna þriggja, Sjálfstæðisflokks-
ins, Alþýðuflokksins og Fram-
sóknarflokksins.
Umræður manna um úrslit
kosninganna beinast nú-
17in staðreynd kosninganna
hefur komið þriflokkunum
mjög illa: Úrslitin urðu enn ein
staðfesting á því að ekki tekst
að einangra stjórnmálasamtök
hinnar róttæku verkalýðshreyf-
ingar á íslandi, þau koma sterk-
ari út úr kosningunum. Sú
staðreynd hefur minnt á, að
Sósíalistaflokknum og Alþýðu-
bandalaginu hefur tvívegis
tekizt að knýja hina þingflokk-
ana til samstarfs um ríkisstjórn
og framfarastefnu, enda þótt
samstarfsflokkarnir reyndust i
bæði skiptin brigðulir um ein-
dregna framkvæmd hennar. Og
öllum tilvonandi stjórnarflokk-
um er hollt að hafa í huga þá
staðreynd að íslandi verður
ekki stjórnað gegn verkalýðs-
hreyfingunni. Það hefur reynsl-
an sýnt og svo mun enn verða.
tfnlfnspjlld
kötturinn talinn nytsemdar-
dýr við útrýmingu músa og
amiarra meindýra úr liúsum.
Allir þekkja köttinn og
flestum þykir hann gott og
nytsamt húsdýr. En þeir eru
færri sem þekkja sögu katt-
arins og vita um öll þau
breytilegu störf, sem köttur-
inn hefur gegnt á liðnum öld-
um.
Etiópíubúar urðu fyrstir til
þesG að temja villiköttinn. En
þó kötturinn væri taminn, var
hann alltaf mjög seintekinn
og gætti dálítillar tortryggni
hjá honum gagnvart eigend-
um hans.
Talið er að þetta skapgerð-
areinkenni kattarins hafi
hvað mest valdið því, hve
miklum vinsældum kötturinn
átti að fagna hjá Egyptum.
Kötturinn var framar öllu
heilagt dýr hjá Egyptum og
öllu var fórnað fyrir köttinn
svo honum liði sem bezt. I
eldsvoða var fyrst og frem t
reynt að bjarga kettinum og
þá fýrst, þegar hann var
kominn í örugga höfn, var
hafizt handa og reynt að
bjarga húsmunum og öðru úr
eldinum. Ef kötturinn, þrátt
fyrir allar björgunartilraunir
óð í hræðslutryllingi inn í eld-
inn og fórst, var öll fjöl-
skyidan harmi lostin. Kettin-
um var síðan veitt hátíðleg
útför og sorg aðstandenda
var isvo djúp að þeir létu
raka af sér augabrýnnar.
endaðri 6. öld f. Kr. voru tíð-
ar samgöngur milli Egypta-
lar.ds og Grikklands.
Ekki virðLt kötturinn hafa
náð jafnskjótum eða jafn-
miklum vinsældum hjá
Grikkjum. Það var fyrst um
400 f. Kr. að farið var að
temja köttinn þar svo nokkru
næmi. En á þeim tima höfðu
Ofsóttur sem galdrakintl
Svartasta tímabiEð í sögu
kattakynstofnsinj var síðast
á miðöldum, þegar galdraof-
sóknirnar stóðu sem hæst.
Þar sem kötturinn er eðii
sínu samkvæmt dýr myrkurs-
in , skipuðu menn honum
sess með galdranornum. Þús-
undir katta týndu lífnu í
þessum oísóknum og þegar
Grafreitir fyrir ketti
Stuttu eftir að kötturinn
kom til Egyptalands var far-
ið að tigna hann og tilbiðja
sem guð. Högninn var dýr
sólguðsins Ra, en læðan til-
heyrði frjósemisgyðjunni
Bastet.
Bastet lýstu Egyptar eem
konu með kattarhöfuð og
þegar hún átti hvað mestum
vinsældum að fagna um 900
f. Kr. gerðu Egyptar graf-
reiti í höfuðborginni Bubast-
is í óshólmum Ní'ar.
Þessir grafreitir voru not-
aðir í margar aldir og þar
hafa fundizt kistur og katta-
smurlingar, eem innihéldu
jarðneskar leifar kattanna.
• 'í
Eattarlúifuð úr eir, fundið í hinum ævafornu kattagrafreitum
j Egyptalandi. Myndin er eign danska þjóðminjasafnsins.
Sá sem veifar skottinu
Hvað útbreiðslu k attarins
til annarra landa viðvíkur,
lítur út fyrir að hann hafi
borizt til Evrópu með fönísk-
um verzlunarskipum, en á
börnin í Hellas fundið sér
góðan leikfélaga, þar sem
kötturinn var. Þessu til sönn-
unar má geta þess að fund-
ízt hefur lítil kanna með
mynd af ketti sem situr á
stólkolli en framan við hann
stendur lítill drengur og leik-
ur á hörpu.
Egyptar nefndu köttinn
ailurus, það er sá sem veifar
skottinu. Það er fyrst um 350
e. Kr. að orðið cattuj kemur
fyrir í rómverskum bók-
menntum.
Eftir þennan tíma var
þeim loks létti var víða langt
til búið að útrýma, kattastofn-
inum.
Köturinn hefur því á liðn-
um öldum ýmist ver'ð hafinn
í hæ ta sæti, tilbeðinn og
tignaður sem guð af stórri
þjóð, og síðan verið ýtt út í
yztu myrkur og ofsóttur sem
galdrakind og versta forað.
Það er fyrst nú að kötturinn
gegn'r hlutverki við sitt hæfi,
sem ósköp venjulegt en
i kemmti’egt húsdýr, sem öll-
um þykir vænt um.
DS.
Krústjoff hvetur til fundar
æðstu manna hið allra Ifrsto
Álitur horfur batnandi i heim smálunum
Ástandið í lteimsmálunum hefur farið batnandi und-
anfarið, og nú er tími til kominn að æðstu menn stór-
veldanna komi saman til að ráða ráðum sínum, sagði
Nikita Krústjoff forsætisráðherra á fundi Æðsta ráðs-
ins 1 Moskva í gær.
Nú er að hefjast tímabil
samningaviðræðna um heims-
málin, sagði Krústjoff. Veður-
útlitið batnar stöðugt.
Rausærri afstaða.
1 auðvaldslöndunum aðhyll-
ast fleiri og fleiri raunsætt mat
á aðstæðum og valdahlutföll
um. Friðsamleg sambúð ríkja
með mismunandi þjóðskipulag
er ekki lengur stefnumið held-
ur staðreynd, óumbreytanlegt
lífslögmál í heimi þar sem
kjarnorkuvopn og langdrægar
eldflaugar eru. komnar til sög-
únnar.
Krústjoff kvað þ'að róg: ill1
viljaðra manna, að stefna frið-
samiegrar sambúðar væri ein-
ungis bragð af hálfu Sovétríkj*
anna. Það væri tilhæfulaust að
marxisminn teldi styrjaldir ór
hjákvæmilegar -■■! t:- í
Krústjoff. ,kvað sérstaklegá
þýðingarmj.kið. að bæta-sambúð
Sovétríkjanna og . Bandaríkjr
anna. Fundur þeirra, Eisenhow-
ers hefðj gert.mikið.gagn. j
Þá sagðist Krústjoff fú« að
. Framhald á ,S. síðu