Nýi tíminn - 14.12.1961, Blaðsíða 5

Togarar með rafeindaheila -
Sjálfvirkar veiðar
hinar sjálfvirku vélar hana
inn og' losa fiskinn úr. En
rafeindaheilinn reiknar strax
út hvort það svarar kostnaði
að kasta aftur á sama stað,
og vélarnar hlýða niðurstqð-
um hans.
& &
Líkan af sjálfvirka 5000 lesta togaranum sem unnið er að í Sovétríkjunum.
Undraskip
framtíðarinnar
Fiskimálastjóri Sovétríkj-
anna Av. A. Júdintséff skrif-
ar grein í Fiskaren, norska
fiskveiðablaðið- 8. nóv. s.l.,
þar sem hann iýsir þróun
iiskveiðanna í Sovétríkjunum
og framtiðarverkefnum. Hann
segir, að fiskifloti Sovétrikj-
anna hafi á síðustu árum
fengið mörg fullkomin verk-
smiðjuskip.
Á næstunni segir hann að
koma muni fram nýjar teg-
undir fiskiskipa, þar á meðal
sjálfvirkir togarar. Þá upplýsir
hann að unnið sé að slíkum
togara við Hafrannsókna-
stofnunina í Leníngrad. Þetta
er verksmiðjutogari 5000 lest-
ir. Á skipi af þessari stærð
segir hann að nú starfi ekki
minna en 100 manns, en á
hinum nýja togara er gert
ráð fyrir að skipshöfnin nái
ekki 20 manns, en það verða
allt þjálfaðir íagmenn.
Allri skipsstjórn, ásamt
fiskileit og veiðum verður
stjórnað frá rafpindaheila
skipsins. Þegar lagt verður í
veiðiferð á slíku skipi, til-
kynnir skipstjórinn rafeinda-
heilanum á hvaða mið skuli
halda og síðan tekur vélin á
móti upplýsingum um vind-
hraða, strauma, hugsanlega
afdrift og útreiknaða stefnu.
Þessar upplýsingar k.oma frá
tækjum sem standa í sam-
bandi við rafeindaheilann.
Að fengnum þessum upplýs-
ingum, þá fara ýmsar hinna
sjálfvirku véla skipsins í
gang og togarinn lætur úr
höfn og tekur strax rétta
stefnu.
Av. A. Júdintséff segir:
— Vanaleg veiðiferð byrjar
þannið að menn leita uppi
fiskitorfurnar í djúpinu, í
þessu tilfelli, þ.e.a.s. á tog-
ara með rafeindaheila, ganga
tilkynningamar frá tækjunum
sem leita uppi fiskinn beint
til rafeindaheilans, sem reikn-
ar strax út í hvaða átt og
með hve miklum hraða fiski-
torfan fer. Síðan ákveður
reikniheilinn á hvaða hátt sé
haganlegast að taka torfuna,
og samkvæmt því sendir hann
fyrirskipun sína til hinnar
sjálfvirku stýrisvélar sem á
andartaki breytir stefnu eftir
þörf. Á hinu rétta andartaki
rennur svp varpan sjálfvirkt
fyrir borð, en um leið skipta
.aflvélar skipsins yfir á heppi-
legasta toghraða.
Á vörpunni eru nokkur ör-
smá, sjálfvirk tæki sem senda
strax upplýsingar þegar varp-
an nálgast fiskitorfuna. Þessi
tæki segja nákvæmlega hvern-
ig fiskitorfan hagar sér og
hve djúpt hún er. Þegar þess-
ar upplýsingar koma til raf-
eindaheilans, þá reiknar
hann strax hve langir vírar
skuli notaðir til bess að varp-
an hremmi fiskitorfuna þar
sem hún er þéttust. Vitneskja
berst stöðugt frá vörpunni
um hvernig veiðin gengur, og
þegar varpan fyliist þá draga*
Vinnsla aflans
Þá segir fiskimálastjórinn
að við vinnslu á aflanum
þurfi í þessu tilfe’li mjög
litla líkamlega vinnu. Sjálf-
virkar vélar taka að sér
flokkun, slægingu, þvo.tt og
vinnslu. Þetta gildir lika
jafnt um pökkun og fr.vst-
Framhaid á 11. síðu.
EfnaftagsbaMdagf
Framhald af 12. síðu.
Margfalda má út-
flirtnmgsverðmætið
Sósíalistaflokkurinn varar við
þessum háskalega áróðri. Flokk-
urinn bendir á þá staðreynd, að
íslendingar hafa sérstöðu meðal
allra Evrópuþjóða um að geta
verið stórframleiðendur á sviði
matvæla úr sjávarafurðum.
Flokkurinn vill ítreka þá skoð-
un sína, að íslendingar geti auð-
veldlega tvöfaldað . til þrefaldað.
heildarverðmæti útfluttra sjáv-
arafurða árlega, án þess þó að
auka að nokkru ráði heildarafla-
magnið. Möguleikar þjóðarinnar
á þessu sviði liggja í því að
skipuleggja og byggja upp í
landinu sjálfu fiskiðnað og mat-
vælagerð úr fiskafurðum.
Stefna þarf að því að hætta út-
flutningi á lítt unnum og ó-
unnum sjávarafla, en fullvinna
þess í stað vöruna í íslenzkum
vinnslustöðvum.
Framkvæmdaáætlun,
markaðsöflun
Sósíalistafloldiurinn Igggur til
að gerð verði skipuleg áætlun
um uppbyggingu íslenzkra at-
vinnuvega. 1 sjávarútvegi verði
fyrst og fremst byggt á fúll-
vinnslu aflans. f landbúnaði verði
byggt á því, að fullnægja sí-
vaxandi innanlandsþörfum, en
einnig á útflutningi fullunninna
landbúnaðarafurða. í iðnaði verði
jöfnum höndum byggt á smáiðn-
aði til innanlandsþarfa og stór-
iðnaði til útflutnings á vegum
fslendinga sjálfra.
Jafnframt vill flokkurinn
vekja athygli á því, að víðtæk
markaðsöflun fyrir fullunnar ís-
lenzkar afurðir er eitt af' mikil-
vægustu verkefnum þjóðarinnar,
og að brýna nauðsyn ber til að
fullnægjandi ráðstafanir séu
gerðar til að tryggja örugga sölu
framleiðsluvara fslendinga á
mörkuðum í sem flestum lönd-
um.
Efla þarf vísindi
og- fækni
Flokkurinn telur, að uppbygg-
ing atvinnulíf-sins og stóraukinn
iðnaðar í landinu þurfi að byggj-
ast á traustri tæknimenntun og
v’ísindalegum rannsóknum og af
þeim ástæðum þurfi að stórauka
.menntun og bæta starfsskilyrði
á þessum sviðum.
Flokkurinn leggur á.herzlu á
það grundvallaratriði, að upp-
bygging íslenzkra atvinnuvega
verði á vegum íslendinga sjálfra
og erlent fjármagn, sem fengið'
er til uppbyggingarinnar, sé tek-
ið að láni án allra pólitískra
skuldbindinga.
Skstter og tcllar
Framhald af 1. síðu.
þingi í gær, er afgreiddur var
á tveim fundum í neðri deild
„bandormur“ ríkisstjórnarinnar,
jUm bráðabirgðabreytingu og?
framlengingu nokkurra laga.
Talsmenn Alþýðubandalagsins
og Framsóknarflokksins, Lúðvik
Jósepsson og Gísli Guðmundsson.
lýstu yfir andstöðu flokka sinna
við framlengingu 8.8% „bráða-
birðasöluskattsins", og Lúðvík
lýsti yfir andstöðu við frum-
Framh. á 4. síðu.
varpið í heild.
Stjórnarflokkarnir felldu með
18 atkv. gegn 13 atkv. stjórnar-
andstæðinga að fella niður frum-
varpsliðina um framlengingu
viðbótarsöluskattsins og á nýjum
fundi í nd. var frumvarpið af-
greitt úr deildinni með 20:5
atkv., 10 geiddu ekki atkv. Það
fer aftur til efrideildar vegna
smábreytingar í neðrideild.
A AÐ FELLA
ÞÝZKA SAMNINGINN
Alþýðubandalagið og Framsókn leggja til að landhelgissamningurinn
við Vestur-Þýzkaland verði ekki staðfestur
FuIItrúar stjórnarandstöðuflokk-
anna í utanríkismálanefnd, Finn-
bogi R. Valdimarsson, Hermann
Jónasson og Þórarinn Þórarins-
son, leggja til í sameiginlegu
nefndaráliti að þingsályktunartil-
lagan um staðfesting á landhelg-
issamningnum við VesturÞýzka-
land verði felld.
Málið var tekið fyrir á fundi
sameinaðs þings í gær og flutti
framsögumaður meirihlutans,
Gísli Jónsson, framsögu og lýsti
velþóknun stjórnarflokkanna á
þessum nýja undanhaldssamningi
um íslenzka landhelgi. Var um-
ræðu frestað og málið tekið aí
dagskrá þegar eftir ræðu Gísla.
Minnihluti utanríkismálanefnd-
ar, Finnbogi, Hermann og Þórar-
inn, gera þessa grein fyrir afstöðu
sinni í nefndaráliti:
„íslendingar færðu út fiskveiði-
landhelgi með reglugerð 1. sept.
1958. Sama daginn hættu togarar
allra erlendra þjóða fiskveiðum
innan hinnar nýju landhelgislínu
— nema togarar Hreta.
Landhelgin var því í verki
viðurkennd þegar af öllum þjóð-
um nema Bretum. Þjóðverjar
voru meðal þeirra, sem viður-
kenndu landhelgina í fram-
kvæmd, og það ber sannarlega að
þakka.
Það hefur oft verið sýnt og
sannað með rökum, að Bretum
var það ófært til lengdar einum
þjóða að fiska undir herskipa-
vernd í íslenzkri landhelgi, sem
allar aðrar þjóðir höfðu óbeint
viðurkennt. Sigur var því unn-
inn í landhelgismálinu, þegar nú-
verandi ríkisstjórn þvert ofan í
gefin loforð færði inn landhelg-!
ina u.m þriggja ára skeið og valdi
í samráði við Breta veiðisvæði,
sem hún afhenti þeim til afnota.
Það er mál út af fyrir sig. að
margir óttast, að veiðiréttirrdi
Breta verði framlengd, ef núver-
andi ríkisstjórn verður við völd,
þegar þriggja ára fresturinn er
útrunninn. En það er þó atriði,
sem þjóðin getur komið í ”eg
fyrir í kosningum ef hún vill.
Það, sem er hættulegast í
samningnum við Breta, er það, að
með honum afsala Islendingar
sér um aldur og ævi frekari út-
færslu landhelginnar nema hafa
samráð um þá útfærslu við Breta
— og þeim hefur tekizt að binda
okkur þeim böndum, að þeir
geta, ef þeir óska, skotið hinnit
fvrirhuguðu útfærslu undir Haag-
dómstólinn. Hér er því um að ræða
þýðingarmikið afsal á réttind-
um, sem jafngilda því. að kvöð
sé lögð á réttindi okkar yfir
landinu. Það hefur verið föst
meginregla í allri okkar sjálf-
stæðisbaráttu að semja aldrei af
okkur rétt, afsala honum aldrei
sjálfir með samningi. Frá þess-
ari meginreglu. er vikið í samn-
in.gnum við Breta, ,og markar
það tímamót.
Við undirritaðir vorum af þeim
ástæðum, er nú hafa verið
greindar, andstæðir samningnum
við Breta. Þrátt fyrir það, þótt
Vestur-Þjóðverjar hafi komið
drengilega fram í landhelglsmáli
okkar, erum ”ið því mótfallnir,
að sams konar samningur verði
við þá gerður og samningurinn
við Breta. Því fleiri þjóðum sem
við afsölum sjálfsákvörðunarrétti
okkar um útfærslu landhelginn-
ar, því verra. Það er nóg komið.
Þess vegna álítum við, að fella
beri þingsályktunartillöguna.“
Fimmtudagur 14. desember 1961 — NÝI TÍMINN — (3>