Skólablaðið

Årgang

Skólablaðið - 01.10.1950, Side 20

Skólablaðið - 01.10.1950, Side 20
20 í að kenna nýjar bskur, verða’þeir í þeim efnum að taka nokkurt tillit til efnaha -js nemenda. Þa sný ég mér að þeim námscreinum, sem umhyggja kennara fyrir nýjum hékum nsr e.kki eins áþreifanle{ra til, þ.e.a.s* eitthvert verk er við samningu þeirra. Ple3tar grannþjóðir okkar munu húa hetur en við að skýringum á íslenzkum fornhékmenntum. í fornkvsðum þeim, sem við lesum, eru engar skýrinyar til nema þœr, sem framtakssamir nemendur hafa gert eftir gömlum {jlósum, misffóðum. Tíðindum sætir, ef út kemur stærð- fræðihók handa æðri skólum á íslenzku; þær hækur eru flestar kenndar á dönsku. í stríðinu voru danskar hækixr ljós- þrentaðar -næsta kjánaleg ráðstcfun, þegar nó{j var fáanlegt af enskum hókum - en hvað um það, dönsku hækurnar eru margar sæmilegar, - þótt skýringar séu allmjög^ sparaðar í sumum, - í það minnsta yrðu íslenzkar hækur varla hetri Um eðlisfræðihækur er svipað að segja. Sá siður er löngum hafður á sögukennslu í menntaskólanum , - að minnsta kosti var svo við gagnfrraðadeildina, - að kenna helzt enga hók fyrr en hún er upp- Seld. Óvíða mun skórinn þó kreppa meir.en í náttúrufræðikennslunni. Ætla ég óhætt að fullyrða, að í menntaskólanum sé nú aðeins ein hók kennd, sem fullnægi kröf- um þeim, er gera ber til kennslubóka í náttúruvísindums - Fysioloffi Kroghs og Rehbergs. Bok Bjarna Sæmundssonar, "Sjór og kom út 1919. þess. Myndir og dæmi frá íslandi eru að heita má í hverri erlendri jarðfræði. Maður gæti stlað, að hinir ágætu jarð- fræðingar kepptust við að miðla okkur af mikilli reynslu; jarðfræðikennslu'i*. hókum íslenzkum ætti að vera við brugð- ið, hvar sem góðar kennsluhækur bæri a goma. BÓk sú, sem kennd er í menntaskólanum, og um leið eina íslenzka jarðfræðin, - jarðfræði Guðmundar Bárðarsonar, er um nargt ófullnægjandi. BÓkin er sniðin sem handbók fremur en kennsluhók, þótt hún sé einnig ætluð til kennslu. Vantar margt í hana, einkum sakna ég lysingar á hugmynd manna um innri gerð jarðarinnar og skýringa á - isostasi og myfidun meginlanda. L köflum er hún losaraleg og illa fallin til náms. í eftirmála hókarinnar stendurs "Steinalýsingarrar eru alls eigi stla- aðar til nams, heldur til notkunar við (leturbreyt. höfundar). sem menntaskólakennarar lesa þennan kafla hókar- okkar af jarðfræði akvörðun steina Svo virðist, hafi vanrskt að innar, fyrstu kynni eru einmitt þurrar steinalýsingar: - harka, eðlisþyngd, gljái...0.s.frv. - vekjandi neð mörgum nemendum strax í hyrjun óbeit á ágætri frsðigrein. Sorgleg er einnig útreiðin, sem líf- fræðin fær. Til skamms tíma var hér kennd dönsk bók eftir Weáenberg- Lund, um margt hin ssmilegasta hók. Síðan hefur út komið líffræði Sigurðar H. Peturssonar, gerlafræðings. Þvi miður loft','skortir sums staðar á, að þar séu góð Síðan hefur hver”uppgötvunin vísindi. Margt vantar til að gott relcið aðra í haffrsði og veðurfræði, svo að vart stendur steinn yfir steini í þeim fræðum, sem í hókinni standa,- Eftir að hún kom út’, var t.d. hergmálsdýptar- mælirinn upp fundinn, svo að nær allar tölur í hókinni um sjávardýpt eru skakkar Miklar rannsóknir á hafstraumum gera þá kafla, sem um þá fjalla, úrelta og skakka ÞÓ mun hvergi meiri þörf endurskoðunar 'en í veðurfræðinni. - Nýrrar hókar er brýn þörf í þessum efnum, innlendrar eða er- lendrar. Það ætti að vera stolt • hvers íslenzks menntamanns að kunna skil á jarðfræði landsins. ísland er um margt paradís jarðfræðinga, vegna hinnar merku jarðsögu se að læra bokina, - niðurröðun efnis hefur verið hreytt mjög frá því sem er um svipað efni í hók Wesenberg - Lunds og^víðast til ills. Til dæmis er skýrt frá merkum og bráðskemmtilegum rannsókn- um, - tilraunum Spemanns á salamöndrup»r fostrum - á undan kaflanum um fóstur- þróun hryggdýra, en í þeim kafla eru síðan skýrð, að vísu fremur illa, fræði- orð og hugtök fósturfræðinnar. - Skil- greiningar eru stundum óljósar og mót- sagnakenndar. f byrjun kaflans um erfðafræði segir: "Ættgengi merkir það, að eiginleikar gangi í ættir Tíu línum neðar stendur: "Það, sem gengur í ættir, eru ekki sjálfir eiginleikarnir.."

x

Skólablaðið

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Skólablaðið
https://timarit.is/publication/782

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.