Fréttabréf Ættfræðifélagsins - 01.03.2008, Blaðsíða 13

Fréttabréf Ættfræðifélagsins - 01.03.2008, Blaðsíða 13
Fréttabréf Ættfræðifélagsins í mars 2008 Neðanmálsgreinar 1 Jarðabók Arna Magnússonar og Páls Vídalíns. 13. bindi (fylgi- skjöl), bls. 5-10. 2 Sjá um þetta mál t.d. í: Már Jónsson: Arni Magnússon. Ævisaga, bls. 175-191 og Lýður Björnsson: Saga íslands. VIII. bindi, bls. 67 o.á. 3 Jarðabók Arna Magnússonar og Páls Vídalíns. 13. bindi (fylgi- skjöl), bls. 3. 4 Um Stríðshjálparskattinn fjallar B.A.-ritgerðin mín: Um auka- skattheimtu konungs af hans landi Islandi. Stríðshjálpin 1679- 1692. 5 Lovsamling for Island I. bindi, bls. 370-372. 6 Lovsamling for Island I. bindi, bls. 2. 7 Jón Halldórsson: „Hirðstjóra annáll", bls. 751. 8 Alþingisbœkur íslands, VII. bindi, bls. 484-486 og Lovsamling for Island, I. bindi, bls. 380-381. 9 Gunnar Marel Hinriksson: Um aukaskattheimtu, bls. 20. 10 Nielsen, Helge og Victor Thalbitzer: Skatter og skatteforvaltn- ing i œldre tider, bls. 70. 11 Gunnar Marel Hinriksson: Um aukaskattlieimtu, bls. 3-4. 12 Þjskjs. Rentukammer. 2,1. Stríðshjálpin 1681. 13 Alþingisbœkur íslands VII. bindi, bls. 586-587, VIII. bindi, bls. 45-46, 88-89, 126-129, 143, 157-159, 211-212, 280-281, 380. Einnig: Gunnar Marel Hinriksson: Um aukaskattheimtu, bls. 40-47. 14 Þjskjs. Skjalasöfn prófasta. Borgarfjarðarprófastsdæmi AC/1 Héraðsbók Halldórs Jónssonar í Reykholti 1663-1699, bls. 242v. Einnig: Gunnar Marel Hinriksson: Um aukaskattheimtu, bls. 47. 15 Arne Magnusson: Embedsskrivelser, bls. 13 o.á. 16 Þorsteinn Þorsteinsson: „Formáli", bls. viii. 17 Nánari umfjöllun um þetta er í: Gunnar Marel Hinriksson: „Kópavogur í Seltjarnameshreppi 1681-1729“. Grein sem bíður birtingar í Arsriti Héraðsskjalasafns Kópavogs 2006-2007. 18 Manntal á íslandi 1703, bls. 502. 19 Þjskjs. Rtk. III, 1. Kvikfénaðarskýrslur 1703. Holtamanna- hreppur. 20 Þjskjs. Rtk. III, 1. Kvikfénaðarskýrslur 1703. Holtamanna- hreppur. 21 Manntal á íslandi 1703, bls. 500. 22 Manntal á íslandi 1703, bls. 518. 23 Páll Eggert Ólason: íslenzkar œviskrár, V. bindi, bls. 27-28. Við þetta má bæta að sr. Halldór var bróðir Rannveigar, konu Vigfúsar Hannessonar sýslumanns í Amessýslu, yfirvaldsins í málinu. (Sbr. Hreinn Erlendsson: „Æviskrár dómkirkjupresta í Skálholti".) 24 Sjá: Guðni Jónsson: „Uppnefnamál í Stokkseyrarhreppi árið 1704", bls. 314 o.á. 25 Þjskjs. Rtk. 11, 1. Manntalið 1703. Árnessýsla. Einnig: Þjskjs. Sýsl. Árn. V. 3. Dómabók Vigfúsar sýslumanns Hannessonar 1703-1705. 26 Helgi Skúli Kjartansson: „Var Viðey í eyði 1703?“, bls. 77-84. 27 Jarðabók Arna Magnússonar og Páls Vídalins, 3. bindi, bls. 303-305 28 Þjskjs. Rtk. 111. 1. Kvikfénaðarskýrslur 1703. Mosfellshreppur. 29 Þjskjs. Rtk. 2, 1. Stríðshjálpin 1681. Gullbringusýsla. Einnig: Manntal á íslandi 1703, bls. 25 og 38. 30 Manntal á íslandi 1703, bls. 562-643. 31 Hannes Þorsteinsson: „Grænlandsþættir m. fl.“, bls. 193-211. 32 Hannes Þorsteinsson: „Grænlandsþættir m. fl.“, bls. 201. 33 Manntal á íslandi 1703, bls. 25 og 28. 34 Heimasíða United Nations Statistics Division, sótt 28. nóv- ember 2007. <http://unstats.un.org/unsd/demographic/sources/ census/censusdates.htm> UM ÆTTARTÖLUKERFI Eftir Eið S. Kvaran Það er öllum kunnugt, sem nokkuð hafa fengizt við ættfræði, hve miklum vandkvæðum það er bundið, að setja ættir rnanna skýrt fram og skilmerkilega. Ef t.d. rekja skal saman framætt einhvers einstaklings, þá tvöfaldast tala forfeðra hans og formæðra við hvern ættlið, sem ofar dregur í framættatalinu. I 1. ættlið á hann 2 foreldri, í 2. ættlið 4 forfeður og formæður (2 afa og 2 ömmur), í 3. ættlið 8 (4 langafa og 4 langömmur), í 4. ættlið 16 og næst 32 o.s.frv. í 10. ættlið, eða á dögum Guðbrands biskups Þorlákssonar, mundi núlifandi Islendingur eiga 1024 forfeður og formæður, ef rakið væri enn lengra fram eða til daga Lofts rrka Guttormssonar - en það mun láta nærri, að til hans daga séu um 15 ættliðir - þá myndi tala forfeðra og mæðra hans nema 32.768! Það liggur í augum uppi, að ekki verður nokkuð viðlit, að setja slíkan aragrúa af nöfnum skýrt fram og skilmerkilega, sízt af öllu með venjulegum frásagnarstíl, eins og tíðkazt hefur hér á landi: hans móðir var, hennar móðir var, hans foreldrar voru o.s.frv. Það yrði ekki heldur nokkrum mennskum mann fært, að átta sig á slrkri ættfærslu. Nú skal það reyndar tekið fram, að hér er aðeins um hugsaðar tölur að ræða. í raun og veru mun enginn núlifandi íslendingur eiga t.d. f 10. ættlið, eða samtímis Guðbrandi Þorlákssyni, 1024 forfeður og formæður, heldur allnriklu færri. Þetta kemur til af því, að samgiftingar hafa orðið innan ættarinnar sjálfrar, en þær hafa þá afleiðingu í för með sér, að sömu forfeðurnir og formæðurnar koma tvisvar eða oftar fyrir í framættatalinu. Er þetta afarfróðlegt fyrirbrigði og eitt af merkilegustu rannsóknarefnum ættfræðinnar. A þýzku er það kallað “Ahnenverlust”, en á íslenzku mætti ef til vill nefna það samætting. Þessi þáttur er upphaf greinar (7 bls.), sem birtist í Skírni 1934. Höfundur kemst að þeirri niðurstöðu, að spjaldskrá sé lausnin á vanda ættfræðinga. Birtast með greininni nokkrar teikningar þar að lútandi. Eiður Sigurðsson Kvaran var f. 5. marz 1909. Var síðast lektor í Greifsvvald Þýzkalandi. Varð doktor þar 1936. D. 12. sept. 1939. Sjá ísl. æviskrár og Læknatal: Sigurður Kvaran. Guðjón Oskar Jónsson sendi blaðinu http://www.ætt.is 13 aett@aett.is

x

Fréttabréf Ættfræðifélagsins

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Fréttabréf Ættfræðifélagsins
https://timarit.is/publication/885

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.