Árbók VFÍ - 01.01.1995, Síða 245

Jarðhiti til raforkuvinnslu 243
samsetningu. Ef enginn stóriðjumarkaður er fyrir hendi er nýtingartíminn 7650 klukkustundir
á ári, en fullur nýtingartími eða 8760 klst/ári næst ef markaðurinn er eingöngu stóriðja.
Þessar athuganir sýna að ef 20 MW jarðgufuvirkjun tengist núverandi raforkukerfi þá
eykst orkugeta kerfisins um 20 x 8400 = 168.000 MWh eða 168 GWh. Ef tillit er tekið til
tíma til viðhalds virkjunar er eðlilegt að miða framleiðsluverð raforku frá nýjum 20 MW
jarðvarmavirkjunun við að orkugeta stöðvanna sé um 160 GWh/ári.
í íslenska raforkukerfinu er yfirleitt gert ráð fyrir að fyrir hendi sé 15% í varaafli. Krafan
um varaafl er sett á kerfið en ekki á einstakar virkjanir. Varaaflshugtakið virðist ná til tveggja
atriða. Annars vegar á varaaflið að sjá um sveiflur í augnabliksálagi miðað við meðalklukku-
stundarálag, en hins vegar á varaafl að vera til staðar ef einhver framleiðslueining bilar í
kerfinu. Varaaflið er því flokkað niður í undirflokka eftir því hvað það tekur langan tíma að
setja varaaflið inn á kerfið. Varaafl í gangi (spinning reserve) er sá hluti varaaflsins sem sér
um sveiflurnar í augnabliksálagi. Takmarkaðar athuganir á álagssveiflum í Reykjavík benda
til að munur á augnabliksálagi og meðalklukkustundarálagi geti verið 15%. Hins vegar
virðast álagssveitlur hjá Álverinu í Straumsvík vera um 5%. Þetta leiðir hugann að því hvort
varaaflskrafan ætti ekki að vera háð markaðssamsetningu. Ef varaaflsþörfin er 15% fyrir
almennan markað en 5% fyrir stóriðjumarkað ætti varaaflskrafan fyrir núverandi kerfi að
vera 10% ( 50/50 kerfi).
Vatnsaflsstöðvar eru yfirleitt hannaðar með 15% innbyggðu varaafli. Þetta er einfaldlega
gert með því að setja upp 15% meira afl en samsvarar meðalnýtingartíma markaðar. Þessi
tilhögun er mjög þægileg frá rekstrarlegu sjónarmiði þar sem líta má á varaafl vatnsaflsstöðv-
anna sem varaafl í gangi. Hins vegar liggur ekki fyrir hvort þessi háttur er ódýrasta leiðin til
þess að mæta kröfunni um varaafl í raforkukerfinu.
Uppsett varaafl í vatnsaflsstöðvum skerðir ekki orkugetu vatnsaflsstöðvanna. Það er því
ekki hægt að taka hluta af uppsettu afli jarðgufustöðva og líta á það sem varaafl. Það mundi
skerða orkugetu jarðgufustöðvanna. Hins vegar mætti hanna jarðgufustöðvarnar þannig að
þar sé fyrir hendi visst varaafl á sama hátt og raunin er með vatnsaflsstöðvarnar. Umræðan
um jarðgufustöðvarnar hefur sýnt að það ætti að skoða varaaflskostnaðinn sérstaklega og
velja þann kost sem hagkvæmastur er hverju sinni.
Á sama hátt og raforkukerfið ákvarðar orkugetu nýrrar virkjunar ætti kerfið einnig að
segja til um hver aukningin ætti að vera í varaafli með tilkomu nýrrar virkjunar. Viðkomandi
virkjun væri látin bera kostnað við nauðsynlegt varaafl og væri það liður í hagkvænmi-
athugun á viðkomandi virkjun. Ef nægjanlegt varaafl er fyrir hendi í kerfinu er auðvitað ekki
gert ráð fyrir varaaflskostnaði. Þegar áætlun er gerð um virkjun er yfirleitt ekki vitað hvenær
virkjunin tengist kerfinu. Þess vegna er það talið rétt að gera ráð fyrir varaaflsþörf í áætlana-
gerð og við samanburð á virkjunarkostum.
Ef 20 MW jarðgufuvirkjun væri bætt við raforkukerfið núna væri ekki þörf að reikna með
sérstökum kostnaði vegna varaafls. í núverandi raforkukerfi er tiltölulega mikið afl í saman-
burði við orkugetu.
Niðurstöður þessarar umfjöllunar er sú að orkugeta jarðgufustöðva miðast við að stöðv-
arnar séu reknar 8000-8400 stundir á ári og að við stofnkostnað jarðgufustöðva er bætt við
kostnaði ódýrasta varaafls eins og hann er hverju sinni. Þetta varaafl gæti t.d. verið olíustöð