Verktækni - 25.04.1988, Qupperneq 29

TÆKNI OG FRAMFARIR
Þorsteinn Helgason
nýjun séríslenskra staðla á sviði
byggingariðnaðar, setti STRÍ á stofn
Byggingarstaðlaráð (BSTR). Ráðinu
er ætlaö bæði að móta stefnu og vera
vettvangur stöðlunar á sviði bygg-
ingariðnaðar. STRl' bauð helstu
hagsmunaaðilum I byggingariðnaði
fil undirbúningsfundar að stofnun
BSTR í desember 1987. Var þá
meðal annars ákveðið að auglýsa
stofnun ráðsins og gefa áhugaaðilum
kost á þátttöku. Formlegur stofn-
fundur var síðan haldinn I lok janúar
1988 með þátttöku 22 aðila. í fyrstu
stjórn ráðsins voru kjörnir þeir Þor-
steinn Helgason formaður, Ólafur
Erlingsson, varaformaður, Gunnar S.
Björnsson og Jónas Frímannsson.
Starfsmaður BSTR og ritari þess er
Hafsteinn Pálsson.
Nú eru alls 23 aöilar að BSTR. Þeir
eru:
Arkitektafélag íslands,
Brunamálastofnun rlkisins,
Félag íslenskra iðnrekenda,
Félag ráðgjafarverkfræðinga,
Félagsmálaráðuneytið,
Háskóli íslands,
Húsnæðismálastofnun ríkisins,
Iðnaöarráðuneytið,
Innkaupastofnun rlkisins,
Lagnafélag íslands,
Landssamband iðnaðarmanna,
Landsvirkjun,
Meistara- og verktakasamband
byggingarmanna,
Rannsóknarstofnun byggingar-
iðnaðarins,
Reykjavíkurborg,
Samband íslenskra sveitarfélaga,
Samband ísl. tryggingarfélaga,
Skipulagsstjórn ríkisins,
Tæknifræðingafélag íslands,
Tækniskóli íslands,
Verkfræðingafélag islands,
Verktakasamband íslands,
Vinnueftirlit ríkisins.
Starfsemi ráðsins mun að mestu
,ara fram I nefndum, sem sinna ein-
stökum verkefnum eða verkefna-
sviðum. Nefnd, sem BSTR stofnar til
þess að sjá um stöðlunarverkefni á
ákveðnu verkefnasviði, eöa fagsviði,
kallast sviðstjórn. Hver sviðstjórn
getur síðan stofnað nefndir, sem kall-
ast fagnefnd, til þess að sjá um ein-
stök stöðlunarverkefni.
BSTR hefur ákveðið að skipta starf-
semi sinni niður á 8 fagsvið. Þau eru:
Álag og hönnun,
Brunamál,
Efni og vörur,
Framkvæmdir,
Lagnir,
Fyllingarefni og steinsteypuvörur,
Teikningar,
Umhverfi.
Áhugaaðilar innan BSTR um ein-
stök fagsvið hafa komið saman og
fjallað um stofnun og starfssvið við-
komandi sviðstjórna. Gert er ráð fyrir,
að endanlega verði hver sviðstjórn
skipuð 5 til 7 fagmönnum og að þar
af verði ráðsmenn ekki fleiri en 2 til 3.
BSTR mun gæta þess að jafnvægi
verði i hverri sviðstjórn milli hags-
munaaðila.
Sviðstjórnir munu gegna margvis-
legum hlutverkum. Þangað munu
safnast upplýsingar um erlenda
staölagerð og þar verða erlendar
staðaltillögur metnar með tilliti til ís-
lenskra aðstæðna. Þá mun þar einn-
ig fara fram mat á þörf á frumritun ís-
lenskra staðla svo og endurnýjun
þeirra. Sviðstjórnir munu hafa eftirlit
með störfum fagnefnda og gera til-
lögur til BSTR varðandi einstök stööl-
unarverkefni.
Hafi BSTR ákveðið að stofna til
stöölunarverkefnis, kemur sviðstjórn
á fagnefnd til þess aö vinna verkið. í
hverri fagnefnd verða 3 til 5 sérfræð-
ingar, valdir með tilliti til þekkingar
sinnar og til þess að ná jöfnuði hags-
munaaðila. Hverri fagnefnd verður
sett erindisbréf og tímamörk I sam-
ræmi við þær kvaðir, sem fyrir liggja
varðándi staðfestingu EN staðla. Að
loknu verki er hver fagnefnd leyst
upp.
Staðaltillaga frá fagnefnd verður
fyrst borin undir viðkomandi svið-
stjórn og síðan undir ráðið. Að
fengnu samþykki ráðsins verður til-
lagan send til almennrar gagnrýni.
Að loknum gagnrýnistíma, verður
unnið úr þeim athugasemdum, sem
Sigurður Elías Hjaltason, byggingaverkfræðingur,
STAÐLAR I
UPPL ÝSINGATÆKNI
( dag er mikið átak I gangi I gerð
nýrra staðla innan tölvu- og upplýs-
ingatækninnar. Stöðugt eru að
spretta upp nýjar stofnanir og samtök
fyrirtækja, sem taka sig saman um aö
samræma og staðla ákveðnar að-
ferðir. Nauðsynlegt er fyrir okkur (s-
lendinga að fylgjast grannt með þró-
un þessara mála og hafa áhrif á
ákvarðanir, sem snerta okkur. Einnig
er nauösynlegt að allir sem vinna viö
tölvur og upplýsingatækni viti að til
eru staðlar á ákveðnum sviðum.
íslensku staðalátaki má því skipta I
þrjá þætti. í fyrsta lagi er nauðsynlegt
að halda uppi erlendum samskiptum.
( öðru lagi er þörf á átaki i gerð inn-
lendra staðla. Og síðast en ekki síst er
þörf á öflugri kynningu á því sem er
aö gerast I stöðlun bæði innanlands
og erlendis.
Erlend samskipti
Eins og áður var minnst á er einn
aðal tilgangur erlendra samskipta og
þátttöku I erlendum staðlastofnunum
að fylgjast með. Þetta hefur verið
sjónarmið íslenskra yfirvalda, þar
sem (sland hefur einungis áheyrnar-
fulltrúa I mörgum erlendum staðla-
stofnunum. Það að hafa áheyrnarfull-
trúa veitir þann rétt að fá ýmsar upp-
lýsingar frá stofnunum, þótt misjafnt
Stöðlun; lykill að
þróun og hagvexti
sé á hvaða stigi þær eru sendar.
Sumar stofnanir senda einungis
staðaltillögur og fullbúna staðla, en
aðrar leyfa áheyrnarfulltrúum að
fylgjast með umræðum og undirbún-
ingi staðlanna.
(slendingar taka virkan þátt I
norrænu samstarfi og beita hinum
Norðurlöndunum til að þrýsta á þær
staðlastofnanir, sem við höfum ein-
ungis áheyrnarrétti. Þetta hefur meðal
annars borið þann árangur aö
Evrópuþjóðirnar eru orðnar nokkuð
vel meðvitaðar um að til eru íslenskir
stafir. Þegar ISO-646 (7bita stafasett)
var útvíkkaður i ISO-8859 (8bita stafa-
sett) voru íslensku stafirnir allir hluti af
Vestur-Evrópu og Norðurlanda út-
færslunni.
Nauðsynlegt er að halda vöku sinni
á þessu sviði og tryggja að aðrir
staölar vitni I þennan staðal og fram-
leiðendur noti staðalinn. Þannig má til
dæmis nefna að við Islendingar get-
um ekki samþykkt GKS-staðalinn
óbreyttan, þar sem I honum er vitnað
I ISO-646 og því er ekki krafist ís-
kunna að þerast, áður en staðall
verður endanlega samþykktur.
Nokkur íslensk staðalvinna var
þegar I gangi við stofnun BSTR. Ber
þar helst að nefnd endurskoðun (ST
30, Almennir útboðs- og samnings-
skilmálar um verkframkvæmdir,
endurskoðun IST 51, Byggingarstig
húsa, og aðlögun danskra burðar-
þolsstaðla aö (slenskum aðstæðum.
Nýlega samþykkti BSTR að senda til-
lögu aö nýrri útgáfu að (ST 30 út til
almennrar gagnrýni.
Starfsemi BSTR er enn I mótun og
veröur svo um nokkurt skeið. Stafar
þetta að mestu af skorti á upplýsing-
um um þau verkefni, sem framundan
eru við móttöku og meðferð CEN
staðlanna. Hefur þvi verið stefnt að
því, að koma á vinnukerfi, sem yrði
nægilega sveigjanlegt til þess aö
bregðast viö hinu óvænta. Á sama
hátt, er miðað við, að breyta þessu
vinnukerfi um leiö og verulegir ann-
markar koma I Ijós. Hér er það eitt vit-
aö, að framtíöarstarfið er ærið. Mikið
liggur við að BSTR fái að njóta, ekki
aðeins velvilja, heldur allrar þeirrar
aðstoðar, sem menn geta veitt. □
Hugbúnaði hf.:
Slgurður Elfas Hjaltason
lenskra stafa. Búast má við mörgum
stöðlum á næstunni I grafík og tölvu-
samskiptum, þar sem við þurfum að
tryggja að viö gleymumst ekki.
í viðbót við íslensk hagsmunamál,
eins og stafasettin, er nauðsynlegt að
fylgjast með erlendum stöðlum til að
fylgja þeim I innlendum tölvubúnaði,
bæði vél- og hugbúnaði. Ef sllkt er
ekki gert er hætt við að fjárfesting
verði úrelt á allt of skömmum tima,
með stórvægilegum áföllum fyrir við-
komandi fyrirtæki og jafnvel þjóð-
félagið I heild. Slys af þessum toga
hafa skeð hér á landi. Ákvarðanir hafa
verið teknar, sem þrjóta I bága við
alþjóðlega staðla, vegna þess að að-
-►
VERKTÆKNI — 25. APRÍL 1988
17