Neytendablaðið - 01.02.1977, Blaðsíða 11

11
ur rannsakað 354 pakningar eða einstök
leikföng, málningar og tómstundavörur.
Yfir 4300 efnafræðigreiningar voru
gerðar til að finna út hvort þau inni-
héldu hættuleg og heilsuspillandi efni.
Fyrir flest allar leikfangagerðirnar
sem voru rannsakaðar, var árangurinn
öruggur. Af samtals 101 vöru: hringl-
um, blásturshljóðfærum, tússlitum,
kubbum úr tré, plasti eða málmi, var
enginn sem innihélt eða gaf frá sér blý
að marki.
Af öðrum vörum: Japönskum litum,
trélitum, málaraskrínum, málaralitum,
bollum og kerum, jámbílum o.þ.u.l.
vom nokkur sem létu of mikið blý frá
sér. Þar var blýinnihaldið mjög mikið.
Aðeins ein varan, leikfangabollastell
úr keramiki, lét frá sér of mikið af kadmi-
um. Fyrir málningu á leikföngum og
mismunandi innanhúsmálningu, sem
t.d. notast til málunar á bamarúmum
o.fl., var ástandið langt frá því uppörv-
andi. Og sérstaklega ekki fyrir gula og
græna málmingu. Meira en 1/3 hluti
málningarprófanna á leikföngunum
hafði hærra blýmagn en forsvaranlegt
þótti. Rannsóknin á keyptum málning-
ardósum gaf um það bil sömu niðurstöð-
ur.
Séreinkenni við slíkar rannsóknir sem
þessa, hefur verið, að lélegusm vörurnar
eru ekki merktar - hvorki með nafni
framleiðenda eða hvaðan þær koma.
Hugsanlega er stór hluti þessara leik-
fanga framleiddur í Noregi.
Hverskonar notagildi
hefur slík rannsókn?
Hvers konar aðferðum geta stjórnvöld
beitt, til að halda hættulegum vörum
burtu frá markaðinum?
Þungmálmarnir, sem hér hafa verið til
umræðu, er litið á sem eiturefni. Notkun
þeirra ákvarðast þessvegna af lögum um
eitur og heilsuspillandi efni. Þrátt fyrir
allt getur verið erfitt að túlka þessi lög.
Það getur t.d. verið vafi á hvort leik-
fang sé vörutegund sem heyrir til þess-
um lögum. Það er þessvegna ekki hægt
að segja í dag að það sé ólöglegt að láta
leikföng á markað sem gefa frásér þung-
málma.
Niðurstöður rannsóknarinnar ættu
þrátt fyrir allt að leiða til umhugsunar á
þörfinni fyrir sérstök lög í þessu sam-
bandi.
Þegar um er að ræða málningu eru
reglurnar langtumeinfaldari. Þarákveða
lögin að samsetning málningu sem inni-
heldur blýkromat sé ólögleg. Þetta á við
um 24 af 35 keyptu sýnunum í rann-
sókninni. Hluti rannsóknarinnar var
gerður opinber í des. ‘75, sem hafði í för
með sér að málningarfyrirtæki létu
vandamálið til sín taka af fullri alvöru.
Fyrirtækin segja nú að blýsambönd
munu hverfa alveg úr innanhússmáln-
ingu og í staðinn koma hættulaus lita-
efni.
En öll vandamálin leysast ekki bara
við að banna not á efnum, sem við vitum
að geta verið hættuleg.
Það verður spuming um að finna ný
efni í stað hinna.
Algjör lágmarkskrafa í fljótu bragði
ætti að vera, að vörur sem innihalda
hættuleg efni ættu að vera greinilega
merktar og eiginlega vara við notkun á
þeim í sérstökum tilfellum.