Neytendablaðið - 01.02.1977, Síða 16

16
Ómerktar og ómerki-
legar fatnaðarvörur
í öllum nágrannalöndum
og löndum, sem fatnaður er
keyptur frá til innflutnings
hingað, eru vörurnar merkt-
ar. Merkingar á fatnaði geta
verið hefðbundnar, sjálf-
boðnar eða settar með lögum.
Hefðbundnar merkingar eru aðallega-
stærðir, sem merktar eru á fatnaði. Eins
lengi og allur famaður var framleiddur
og seldur í einu og sama landi var þetta
vandalaust. Allir vissu hvað meiningin
var, þegar fatnaður var merktur „16“
eða „44“. Því miður voru þessar stærð-
armerkingar ekki eins í öllum löndum,
og eins og allir geta séð hér á Islandi, þar
sem t.d. kvenfatnaður er fluttur inn frá
mörgum löndum, eru merkingar og
stærðir alls ekki eins. ítalskar stærðir eru
t.d. mjög litlar samanborið við það, sem
tíðkast á Norðurlöndum. I nokkrum
löndum eru nú orðið tvennskonar eða
þrennskonar merkingar vegna útflutn-
ings. A fatnaði framleiddum í Englandi
til útflutnings sást eftirfarandi merking
á einu stykki nærfatnaðar: „Size 18, bust
102 cm/40 inches, length 99 cm/39
inches“ þ.e.a.s.: Stærð 18, brjóstvídd
102 cm/40 þuml., lengd 99 cm/39
þuml.“ og var flíkin því vel merkt.
Alþjóðastöðlunarstofnunin ISO,
(International Standard Organisation)
vinnur eins og stendur að samræmingu
stæðrarupplýsinga, en er skammt á veg
komin, erída erfxtt að breyta hefðbundn-
um venjum. Aðferðin að sýna fleiri
stærðir á flíkum er líklega langbezt.
Upplýsingar um meðhöndlun var-
anna var til að byrja með eftir geðþótta
framleiðenda. Þeir fundu, að kaupendur
vilja vita hvernig fara ætti með fatnað
og var það nokkurs konar auglýsing fyrir
vörumerkið eða fyrirtækið. Ódýr og góð
aðferð. Þar að auki mun það hafa dregið
úr fjölda kvartana, enda var hægt að
benda kaupendum á, að varan hafði ver-
ið meðhöndluð rangt, ef fyrirmælum
hafði ekki verið fylgt. Nú eru þessar
upplýsingar lögboðnar í flestum lönd-
um. Merkingar eru ekki alls staðar eins,
en þó flestum skiljanlegar. Hér að neðan
eru myndir af algengum merkingum.
Upplýsingar um spunaefnin, sem
notuð eru í fatnaði eru hefðbundnar að
nokkru leyti, en lögfestar í nokkrum
löndum, t.d. í Danmörku. Þar er krafizt,
að upplýsingar um svo gott sem öll efnin
séu gefin og hlutfall þeirra i vefnaði.
Mörg erlend firmu telja upp að minnsta
kosti aðalefnin. Neytendur, sem kynnt
hafa sér aðalefnin (en listi yfir þau var
prentaður í Neytendablaðinu 1976),
vita hvemig þessar vörur haga sér við
þvott, hreinsun og til hvers þau eru helzt
notuð.
Hvernig er þessum málum hagað á
Islandi? ILLA: Því miður er svarið illa,
mjög illa og óskiljanlega illa. Fatnaður,
sem fluttur er út, verður að vera vel
merktur, enda óseljanlegur erlendis eða
jafnvel er bannað að flytja famað inn
ómerktan, skv. upplýsingum fengnum í
útflutningsmiðstöð iðnaðarins.
Maður úr stjóm neytendasamtakanna
fór á sýninguna „Islenzkur famaður“
haustið 1976 og athugaði sérstaklega
vörumerkingar og virtist ástandið
slæmt. Stærðarmerkingar voru engar og
jafnvel rangar. Stór karlmannspeysa var
t.d. merkt „38“ en hafði sennilega verið
merkt„52“ áður. Aðspurður sagði sölu-
maðurinn, að áður fyrr hefði verið til
nokkrar staðlaðar stærðir, en svo var ekki
lengur. Vörur voru ekki merktar með
spunaefnanöfnum. Maðurinn frá NS
tók eftir, að ein, heldur ódýr kvenkápa
var þung, og spurði hvort hér væri ekki
um að ræða endurunna ull. Seljandi
játti því og sýndi bréf frá erlendu fyrir-
tæki, sem hafði unnið efnið. I bréfinu
sagði greinilega frá, að ekki væri um
„Nýull“ að ræða, heldur endurunna.
Endurunnin ull er góð vara, ódýr, en
mjög þung, og ekki eins hlý og ný hrein
ull.
íslenzkur ullarfatnaður var ekki
merktur með alþjóðlegu „Ullarmerki“,
sem væri þó góð auglýsing. Meðferða-
merki vom alls engin. Að meðferðar-
merkin vantar víða kemur greinilega
fram í kvörtunarþjónustu NS, enda eru
kvartanir oft til komnar vegna þess að
fatnaður verður ónýmr eftir þvott,
hreinsun eða bara venjulega notkun.
Nokkrir framleiðendur, sem eru stimd-
um verzlanimar sjálfar, nota sér það, að
Fiðrildi
■ hveitinu
Neytandi kom til Neyt-
cndasamtakanna í nóv-
ember og kvartaði um að
mölflugur væru í hirslu
þar sem hveitiklíð var
geymt í verslun hér í borg.
Sýnið, sem kaupandinn
kom með var sent til Heil-
brigðiseftirlits Rcykja-
víkur og kom eftirfarandi
í ljós:
„Danskt Nutana hveiti-
klíð. I pakkanum voru
talsverð ummerki eftir
fíðrildalirfur og einnig
fundust leyfar af fíðrilda-
púpu og fullorðnu mjöl-
fíðrildi af tegundinni lep-
hestia kuhniclla.“
Neytendasamtökin lögðu
til við verslunina að hún
léti meindýraeyði hreinsa
geymslur sínar.
neytendur
hvörtuéu
Fjöldi og eðli kvartana sem bárust til
Neytendasamtakanna árið 1976.
Fatnaður 66
Skófatnaður 16
Fata- og efnahreinsun 25
Heimilisvélar 38
Húsgögn 15
Teppi 11
Úr og klukkur 12
Utvarpstæki ýmiskonar 9
Útvarpsviðgerðir 5
Bifreiðar (kaup - viðg.) 11
Matur og drykkur 31
Ýmis lögfræðileg efni 29
Annað (óskilgreint) 46
Heildarfjöldi kvartana 314