Neytendablaðið - 01.06.1993, Síða 5

Skóli í neyslusamfélagi
Islenska skólakerfið lítur á það sem hlutverk sitt að búa nemendur
sem best undir þátttöku í neyslusamfélaginu og ekki vantar að það
setji sér háleit markmið og göfug í því sambandi. Þessum markmiðum
er lýst af miklum metnaði í aðalnámskrá grunnskóla, meðal annars í
kafla um heimilisfræði. Minna fer hins vegar fyrir metnaðinum í verki
þegar á heildina er litið. Heimilisfræðin hefur um langt skeið verið horn-
reka í skólakerfinu og niðurskurður undanfarinna missera hefur bitnað
harðar á þessari námsgrein en mörgum öðrum. Stundafjöldi hefur
verið skertur, aðstaða er víða ófullnægjandi, kennara vantar. Jafnvel
eru dæmi um að nemendurfái enga kennslu í heimilisfræði.
Þessi ófagra lýsing á stöðu heimilisfræð- verða útundan í hinni hörðu samkeppni
námsgreina um tíma og aðstöðu.
í síðasta tölublaði Neytendablaðsins
var ítarlega fjallað um skuldavanda
heimilanna, orsakir hans, afleiðingar og
hugsanlegar leiðir til úrbóta. I tillögum
Neytendasamtakanna til lausnar á þess-
um vanda er mikil áhersla lögð á hlut-
verk skólakerfisins, enda hafa Neytenda-
innar í skólakerfinu er byggð á viðtali
við Aðalheiði Auðunsdóttur sem birtist í
næstu opnu. Aðalheiður hefur haft það
að ævistarfi sínu að kenna heimilisfræði
og vinna að framgangi þessarar náms-
greinar en hefur á undanförnum árum
þurft að horfa upp á hnignun fremur en
framfarir. Hún segir heimilisfræðina
samtökin um langt skeið verið banda-
maður þeirra sem vilja veg heimilisfræð-
innar sem mestan í skólunum.
Heimilisfræði er margþætt námsgrein
en fjallar í grófum dráttum um það
hvemig maður getur sem best hagað dag-
legu lífi og rekstri heimilisins. Fjármál
heimilanna eru snar þáttur í heimilis-
fræðinni. Námsþættimir eru sex:
▲ Neytendafræði
▲ Næring og hollusta
▲ Matvælafræði
▲ Matreiðsla og framreiðsla
▲ Hreinlæti
▲ Híbýli, búnaður og vinnuskipulag
I aðalnámskrá fyrir gmnnskóla segir
að meginmarkmið heimilisfræðinnar sé
„að nemendur hafi að loknum grunn-
skóla öðlast þekkingu, viðhorf og leikni
til að verða sjálfbjarga um heimilisrekst-
ur og heimilisrækt í nútímasamfélagi, og
auk þess hlotið undirstöðu á þessu sviði
fyrir framhaldsnám og þátttöku í at-
vinnulífinu. Ennfremur skal nemandinn
hafa öðlast aukna vitund um sjálfan sig
sem neytanda og ábyrgan þjóðfélags-
þegn, m.a. í verndun og mótun umhverf-
is. Nánar tiltekið skal námið: auka skiln-
ing nemenda á tengslum hollustu og heil-
brigði, efla sjálfstæði, samstarfsvilja og
samábyrgð, efla skilning nemenda á gildi
heimilisins fyrir einstakling og fjöl-
skyldu, auka þekkingu og færni í heimil-
isstörfum, efla skilning á gildi góðrar
vinnutækni, stuðla að hagsýni í heimilis-
rekstri, vekja áhuga á hagsmunamálum
neytenda, glæða skilning og áhuga á
góðri nýtingu og umhirðu verðmæta,
veita innsýn í vistfræði og glæða áhuga á
umhverfisvernd.”
Foreldrar grunnskólanemenda geta
hver fyrir sig dæmt um hvemig þeirra
skóli vinnur að þessum markmiðum. Að-
alheiður Auðunsdóttir er ekki í vafa:
Skólarnir búa nemendur yfírleitt alls ekki
nægilega vel undir þátttöku í neyslusam-
félaginu.
Sjá viðtal í næstu opnu
Heimilisfrœðin er stundum kölluð mat-
reiðsla. Fœrni og þekking í matreiðslu er
þó aðeins hluti þeirra metnaðarfullu
markmiða sem skólayfirvöld hafa sett
heimilisfrœðinni. Margir skólar bjóða þó
ekki upp á aðra kennslu í heimilisfrœði
en þá sem snýr að einfaldri matreiðslu.
Jafnvel eru dœmi um að nemendur fái
enga kennslu í heimilisfræði.
Heimilisfræðin hornreka
NEYTENDABLAÐIÐ - Júní 1993
5