Neytendablaðið - 01.06.1993, Qupperneq 29

Að kaupa gamalt
áður en lengra er haldið. Meta
verður hverfið og þá þjónustu
sem þar er veitt. Hentar það
þörfum fjölskyldunnar? Em
skóli, verslanir og önnur þjón-
usta í viðunandi fjarlægð?
Hvað með almenningssam-
göngur, dagvist, bflastæði, um-
ferð, útivistarsvæði? Og ekki
síst: hvemig er skipulagi hverf-
isins háttað? Upplýsingar um
það má fá hjá skipulagsyfir-
völdum hvers sveitarfélags.
Þá er komið að því að skoða
húsið nánar og endurmeta
verðhugmynd seljandans.
Ymsir iðnaðarmenn, arkitektar,
tæknifræðingar og bygginga-
tæknifræðingar bjóða upp á þá
þjónustu að skoða fasteignir
með fólki og taka þátt í að
meta til verðs með hliðsjón af
ástandi og hugsanlegum kostn-
aði við endurbætur. Líkur em á
að mat slíks aðila stangist á við
verðmat fasteignasala og þær
hugmyndir sem seljandinn hef-
ur gert sér, þótt Jón Guð-
mundsson segist ekki geta
nefnt ákveðið dæmi um slíka
árekstra.
- Okkar verðmat er ekki
óskeikult svo frávik geta auð-
vitað orðið. En þá er spuming-
in hvoit seljandinn er reiðubú-
inn að sætta sig við nýtt mat.
Sannleikurinn er sá að seljend-
ur em oft ansi stífir á sínu og
vilja heldur láta sölu falla niður
en að sætta sig við allt annað
og lægra verð en nefnt var í
upphafi. Við ráðum þessu ekki,
þótt við getum komið með
okkar ábendingar, segir Jón.
■ Skipulag
Ráðgjöf fagmanns við skoðun
fasteignar getur kostað nokkurt
fé. Hins vegar getur hún einnig
sparað umtalsverðar upphæðir.
Með slíkri ráðgjöf fæst betri
hugmynd um ástand hússins,
hvaða endurbóta er þörf, hvaða
endurbætur em mögulegar og
hvað þær muni hugsanlega
kosta. Mat ráðgjafans getur að
sjálfsögðu einnig orðið til þess
að kaupandinn hætti við. Þá er
kostnaður vegna ráðgjafarinnar
vissulega tapað fé, en þó fund-
ið. Ráðgjöfin hefur þá ef til vill
forðað verðandi kaupanda frá
því að leggja í óyfirstíganlegt
verkefni.
Mikilvægt er að hafa í huga
að erfitt eða ómögulegt getur
verið að meta tiltekna hluti í
húsinu, svo sem lagnir.
Verði af samningum reynir
á skipulagshæfni nýja íbúðar-
eigandans. Nauðsynlegt er að
gera sér grein fyrir því í upp-
hafi hvemig breyta á húsinu, sé
það yfirleitt fyrirhugað, í hvaða
röð breytingamar eiga að
gerast og á hve löngum tíma.
Er eignin ef til vill svo gömul
að friðunarkvaðir liggi á
henni?
Hvað leyfir ijárhagurinn eft-
ir að kaup hafa verið fest á
eigninni? Er fyrirsjáanlegt að
endurbætur verði að ijármagna
að miklu leyti með lánurn,
jafnvel að mestu leyti? Hvað
mun það kosta? Margir þekkja
sögur af fólki sem ætlaði sér
um of í þessum efnum. Slík
víti em til að varast þau.
■ Endursala
Jón Guðmundsson telur að
færst hafi í vöxt að neytendur
Ævintýrið er rétt að hefjast
þegar skrifað er undir kaup-
samning. Langur og erfiður
tími getur liðið áður en hug-
myndir um endurgerð verða
að veruleika.
leiti sér ráðgjafar við fasteigna-
kaup.
- Mér finnst fólk almennt
standa nokkuð vel að kaupum.
Það verður æ algengara að fólk
hafi með sér byggingafróða
vini og kunningja eða kaupi
slíka ráðgjöf. Við hvetjum fólk
eindregið til þess. Það er ekki
síður mikilvægt fyrir okkur,
því við emm fulltrúar bæði
kaupenda og seljenda, hvort
sem okkur lflcar það betur eða
verr.
Er í raun hœgt að líta á ykk-
ur sem fulltrúa kaupenda?
-1 raun samrýmist það ekki
almennum viðskiptaháttum að
þiggja laun af seljanda og
þjóna svo báðum. Stundum er
það meira að segja þannig að
kaupandinn fær meiri tíma hjá
okkur en seljandinn. En við
erum settir í þessa stöðu, segir
Jón.
Hvaða líkur eru á að vinnan
og kostnaðurinn við að endur-
bæta gömul hús skili sér aftur
við endursölu?
-1 því sambandi skiptir
meginmáli hvemig staðið er að
framkvæmdum. Ég hef ævin-
lega sagt að öll vinna og allur
kostnaður eigi að skila sér til
baka ef vel er að staðið.
Eru seljendur þá almennt
ánœgðir með hvemig þetta
skilar sér?
- Yfirleitt er það svo, þótt
fjölmörg dæmi séu um að ekki
hafi verið staðið nægilega vei
að endurbótum. Hins vegar
hafa tímamir verið að breytast
og verð hefur staðið að miklu
leyti í stað, segir Jón Guð-
mundsson við Neytendablaðið.
NEYTENDABLAÐIÐ - Júní 1993
29