Neytendablaðið - 01.06.1993, Page 31

Efég kem inn í búð til að
kaupa skóreimar, þá er ég
kominn þangað íþeim eina
tilgangi, en ekki til að hjala í
einhverri vinsemd um veðrið
eða annað það sem ber á
góma í samfélaginu, segir
Einar Kárason í bréft sínu
um það hvernig kaupin eiga
að gerast.
Yfirstjórn þessa ágæta
blaðs hefur komist að
þeirri niðurstöðu að ég und-
irritaður sé af einhverjum
ástæðum vel til þess fallinn
að skrifa persónulega hug-
leiðingu um neytendamál.
Þegar manni er trúað fyrir
slíku er erfitt að skorast
undan, jafnvel þótt ég hafi
varla nokkurntíma gefið
Að hætti reykvískra fisksala
þessu málefni gaum, og
meira að segja leitt það
fremur hjá mér þegar þess
hefur verið kostur.
Þegar minnst er á neyt-
endur og þeirra kröfugerðir
og klögumál korna mér í
hug kellingar sem sífelld-
lega þjarka í búðum. Þessar
kellingar geta verið af báð-
um kynjum, en ég kalla þær
nú samt svo vegna þess að
úr barnæsku eru manni svo
minnisstæðar kellingar sem
maður lenti gjarnan fyrir
aftan í mjólkurbúðinni eða
bakaríinu, og auðvitað lá
manni á því að það var
margt skemmtilegra hægt að
gera en að hanga og bíða í
yfirfullri búð, en kellingin á
undan var greinilega ekki á
sama máli því að hún þurfti
nú að fara að gera upp sak-
irnar við ýmsa aðila sem
höfðu hlunnfarið hana í líf-
inu, og saklaus búðardaman
eða bakarísstúlkan mátti nú
svara fyrir það allt; það sem
fékkst í búðinni var of dýrt,
það var hugsanlega gamalt
og skemmt, og ef daman fór
að þreytast á spurningunum
og skömmunum og lét það í
Ijós þá sagði frúin, stokk-
móðguð: „Heyrðu góða, þú
ert bara ekkert ofgóð til að
svara mér. Ég vil fá að tala
við verslunarstjórann. Ég
læt ekki bjóða mér svona...”
Það er sérlega leiðinlegt
að verða þannig vitni að því
að fólk stendur og rífst og
jagast. Þó er eitt verra, og
það er að lenda í því sjálfur
að skattyrðast við ókunn-
uga. Viðskifti manns við
búðarfólk til að mynda, að
minnsta kosti það sem mað-
ur þekkir ekki neitt, eiga að
vera yndislega ópersónuleg,
yfirborðsleg og köld. Ef ég
kem inn í búð til að kaupa
skóreimar, þá er ég kominn
þangað í þeim eina tilgangi,
en ekki til að hjala í ein-
hverri vinsemd um veðrið
eða annað það sem ber á
góma í samfélaginu.
Einn höfuðkostur stór-
markaða er sá að þar er ekk-
ert röfl í kringum hlutina.
Eða á ekki að vera að
minnsta kosti. Þessvegna
brá mér einn morguninn
þegar ég frétti að nú væri
búið að gefa út tilskipun
þess efnis að kassadömurnar
í Hagkaup byðu öllum við-
skiftavinum góðan daginn.
Hvur fjandinn er nú um að
vera? Við íslendingar höf-
um aldrei lagt það í vana
okkar að rjúka á ókunnuga
með einhverjum svona
kveðjum. Hvað verður það
næst? Verslunarstjórinn
stendur í dyrunum og kjass-
ar alla sem inn koma? Ég
meina, hvað er þetta?
Með öðrum orðum, mað-
ur vill búðarfólk sem hvorki
þarf að jagast við eða
þjarka, með öllum þeim sál-
armyrðandi leiðindum sem
því fylgja, og maður vill
líka helst geta sloppið við
að leika það að maður sé
Einar Kárason
rithöfundur
skrifar neytendum
tilfinningabundinn því fólki
sem straujar hjá manni vísa-
kortið.
Hverjum er verið að lýsa
eftir? Jú, nú koma mér í hug
þeir afgreiðslumenn sem
gætu verið fyririnynd alls
verslunarfólks, þeir búðar-
menn sem kunnu að láta
samskifti sín við kúnnana
snúast um það eitt sem
skifti máli, hvorki meira né
minna. Þetta eru náttúrlega
gömlu reykvísku fisksalarn-
ir. Hvernig voru þeir? Jú,
menn á sextugsaldri, grá-
hærðir, órakaðir, oft með
gráyrjótta derhúfu, í flóka-
skyrtu með uppbrettar erm-
ar, stígvélum, gúmmís-
vuntu, hálfreykta chesterfi-
eld í munnvikinu, og kon-
unglegan þóttasvip, fyrir-
litningargrettu í rauninni.
Það bunar úr kaldavatns-
slöngu á gólfinu fyrir aftan
þá. I borðinu liggur fiskur-
inn í bökkum. Ysan, nætur-
saltað, rauðspretta, steinbít-
ur, fass, reyktur fiskur, salt-
fiskur, hnoðmör og tólg.
Hvað var það fyrir þig? Eða
bara bent og sagt „þú”. Fass
fyrir hundrað og tuttugu.
Spaðinn ofan í bakkann,
vænni slettu skellt ofan á
vigtina, augun pírð gegnum
reykinn sem leggur af
chesterfieldinum, passar
akkúrat, eða krökuð af dálít-
il skák, smjörpappírinn með
fassinu settur í dagblaða-
búnkann og pakkað fag-
mannlega utanum á tveimur
og hálfri sekúndu, hana.
Slorug lúkan tekur við tvö-
hundruðkalli, fleygir ofan í
djúpa skúffu, og áttatíu til
baka, fiskhreistur á seðlun-
um. Veskú, næsti.
Svona eiga kaupin að
gerast á eyrinni. Ekkert
vesen. Engar málalengingar.
Ekkert rifrildi. Ekkert kurt-
eisishjal. Engin neytenda-
mál. Búið.
NEYTENDABLAÐIÐ - Júní 1993
31
Neytendabréfið