Bændablaðið - 28.10.1997, Qupperneq 8

8
Bændablaðið
Þriðjudagur 28. október 1997
A Alfa Laval Agri
...toppurinn f mjaltatækni
Harmony Top Flow er ótrúlega léttur mjaltakross með
nýja gerð spenagúmmía sem eru með þynnri veggi og
meira flæðirými en nokkru sinni fyrr.
Minna burðarálag á spena.
Minni hætta á loftleka milli spena og spenagúmmís.
Fljótvirkur flutningur á mjólkinni yfir í lögnina kemur í
veg fyrir flökt á sogi.
w
VELAVERf
Lágmúla 7, 108 Reykjavík
Sími: 588 2600, fax: 588 2601
Harmony TopFlow
MJALTAKROSSIN
Þetta er eio helsta niðupstaOan úr markaOskönnun
Félags hrossabæeda sem kynut verður ð
samráðsfundi í hrussarækt om miðjan mánuðinn
Hulda Geirsdóttir,
Félagi hrossabænda.
Aukinn útflutningur hrossa og
mikill áhugi erlendra aðila á ís-
lenska hestinum hefur skapað
þörf fyrir ítarlegri skilgreining-
ar á þörfum reiðhrossa-
markaðarins erlendis. Félag
hrossabænda, í samvinnu við
Útflutnings- og markaðsnefnd
hrossa framkvæmdi viðamikla
markaðskönnun fyrr á árinu
og liggja niðurstöður nú fyrir.
Könnunin var send út með
tímaritinu Eiðfaxa Intemational í
2277 eintökum og var markhópur-
inn eigendur og áhugamenn um ís-
lenska hestinn erlendis. Alls bámst
282 svör, sem samsvarar 12,20%
svarhlutfalli. Það telst mjög góð
svömn, enda er 5% svömn talin
nægja til að könnun sem þessi sé
marktæk. Alls bámst svör frá les-
endum í 23 þjóðlöndum. Hæst
svarprósenta per útsend gögn var
frá Stóra-Bretlandi eða 21,73%, en
flest svör bámst hins vegar frá
Þýskalandi eða 108.
Langflestir svarendur vom
kvenkyns, eða 77% og mjög virkir
í hestamennsku, aldursdreifing var
frá 18 til 75 ára og áttu svarendur
frá 0 og upp í 40 hross.
Niðurstöður könnunarinnar em
mjög afgerandi á nokkmm
sviðum.
Til dæmis er afgerandi ljóst að
mikill meirihluti svarenda hneigist
að frístundahestamennsku, ekki
keppni. Fjölda margir segja
ræktunina einblína um of á atriði
sem tengjast keppni, í stað þess að
snúast um að skapa "ekta reiðhesta
fyrir áhugamenn."
Einnig em niðurstöður afger-
andi þegar spurt er um þá eigin-
leika sem mestu máli skipta þegar
keyptur er íslenskur hestur. Þar
standa lundgæði og tölt langt upp
úr. Atriði eins og verð, hæð, litur,
fimm gangtegundir, og ættgöfgi
skipta mun minna máli. Þessar
niðurstöður sjást svo aftur þegar
spurt er um mikilvægustu eigin-
leika í samanburði við önnur
hestakyn. Þar standa geðslag og
tölt uppúr.
72% svarenda kjósa að kaupa
eingöngu tamin hross og endur-
speglar það óskir markaðarins um
fleiri vel tamin hross.
35% segjast kjósa hross sem
fædd em á íslandi, 47% segja
fæðingarland hrossa ekki skipta
máh, og 18% kjósa hross sem
Spurt var í
könnuninni:
„Hvaðan vilt þú
kaupa hestana
þína?“
Af hestasala í
mínu landi (11%)
Frá hestabúgarði í
nágrenninu (7%).
Af hestasala á
íslandi (4%).
Frá ræktanda í
mínu landi (34%).
8og hjá smákálfum og
júgurskemmdir hjá kvígom
Jóhann B. Magnússon, fyrrv. starfs-
mafiur Rannsóknastofnunar land-
búnaðarins
Veturinn 1994-1995 var gerð
atferlisathugun á smákálfum í fjósi
Bændaskólans á Hvanneyri.
Athugunin var samvinnuverkefni
Bútæknideildar Rala og Bænda-
skólans, undir stjóm Jóhanns B.
Magnússonar. Sérstaklega var
fylgst með atferli þeirra er tengist
sogi. Kálfaeldi í hópstíum hefur
oft í för með sér að sog milli kálfa
verður að ávana á fyrsta mánuði.
Þegar spenar og júgur em sogin
komast júgurbólgusýklar inn í
júgurvefinn og geta verið búnir að
skemma hann varanlega áður en
kvígan ber. Könnun sem gerð var
jafnhliða meðal 240 bænda á
Suðurlandi og í Borgarfirði sýndi
að hjá þeim vom 17,5% kvígna
með júgurbólgu við fyrsta burð og
8,3% með ónýtt júgur eða júgur-
hluta.
Markmið athugunarinnar var
að kanna hvort fóðmnaraðferð
hefði áhrif á sogatferli hjá smá-
kálfum. Leitast var við að svara
spumingum svo sem: Hvort kálfar
svali sogþörf jafnt allan sólar-
hringinn? Hvort svölun á sogþörf
sé breytileg eftir því hvemig þeir
eru fóðraðir (túttur eða fötur)?
Hvort gjafatíðni hafi áhrif (tvisvar
eða Qómm sinnum á dag)? Hvemig
sogatferli breytist með aldri?
Kálfahópum var annars vegar
gefin mjólk í fötum á fóðurgangi,
og hins vegar úr túttufötum, þar
sem túttumar vom í 5-10 sm hæð
yfir herðakambi. Túttukálfamir
höfðu túttumar allan sólarhringinn
nema rétt á meðan þær vom
þrifnar en fötumar vom teknar frá
fötukálfunum þegar kálfamir vom
búnir að drekka. Allir kálfamir
fengu 6 lítra af mjólk á dag og
höfðu frjátsan aðgang að þurrheyi,
kjamfóðri og vatni.
Sogatferlið var mest áberandi í
15 mínútur rétt fyrir gjafir og
nokkra stund (15-30 mínútur) eftir
gjafir. Einnig var sog þegar um-
gangur var í fjósinu og þegar
kálfamir stóðu upp eftir að hafa
legið lengi. Heita má að allt sog-
ferli túttukálfanna hafi beinst að
túttunum. Þeir sugu túttumar 15-
30 mínútur í hvert mál. Utan mála
sugu þeir allir túttumar en aðeins í
stuttan tíma í einu. Aldrei greindist
sog milli túttukálfanna.
Sogatferli hjá fötukálfunum
einkenndist af að þeir sleiktu og
sugu milligerðir, rimlana í gólfínu,
andlit, háls og júgurstæði hvers
annars. I kjölfar mjólkurfóðmnar
kom alltaf fram sog á milli ein-
hverra kálfa.
Með auknum aldri styttist
heildartími sogs hjá öllum kálfun-
um og það greindist minna utan
fædd em í sínu heimalandi.
Mikill meirihluti svarenda er
sáttur, eða nokkuð sáttur við verð á
hrossum og fylgni verðs og gæða
hrossa, en 41% finnst innflutnings-
gjöld of há.
44% svarenda segjast vilja
kaupa hesta sína beint af ræktanda
á Islandi, 34% af ræktanda í sínu
heimalandi, 11% af hestakaup-
manni í sínu heimalandi, 7% af
reiðskóla í nágrenni og 4% af ís-
lenskum hestakaupmönnum. Þar
skrifuðu margir athugasemdir um
að þeir kysu að versla beint við
ræktendur á Islandi, en það væri
erfitt vegna tungumálaerfiðleika,
skorts á útflutningsþjónustu of.l.
Einnig kom oft fram að bændur-
/ræktendur gætu ekki gefið upp
verð þegar spurt væri og að von-
laust væri að kaupa vöm sem ekki
væri verðmiði á.
72% töldu stefnu hrossaræktar-
innar á íslandi á réttri leið, þó
skrifuðu margir athugasemdir við
svör sín, s.s. að hrossin væm að
verða of fíngerð, fótagerðin væri
ekki nógu góð of.l.
Þegar menn voru spurðir um
reynslu sína af íslandi fengu
hestamir og náttúran hæstu
einkunn. Fólkið kom þar á eftir, en
íslensk matargerð fékk lægstu
einkunn.
Sumarexem var nefnt í miklum
meirihluta þegar menn vom beðnir
um að nefna vandamál sem þeir
ættu við að stríða með íslensku
hestana sína. Margir skrifuðu
athugasemdir um hversu alvarlegt
þetta vandamál væri og að flestir
teldu það einskorðast við hross
fædd á íslandi.
Þegar spurt var um uppáhalds-
lit var vindótt oftast nefnt af
einstökum litum. Þar á eftir komu
bleikt og bleikálótt.
Könnun Félags hrossabænda
verður kynnt ítarlega á sam-
ráðsfundi fagráðs í hrossarækt 14.
nóvember nk. og niðurstöður
hennar ræddar.
Frá ræktanda á
íslandi (44%)
gjafatíma. "Túttukálfamir" lágu
meira en hinir og gefur það til
kynna að þeir hafi náð að full-
nægja sog- og næringarþörfinni
betur.
Túttufötur líkja eftir náttúm-
legum aðstæðum. Með slíkri
fóðmn er minni hætta á að mjólk
lendi í vömbinni og valdi þannig
skitu hjá kálfunum og munnvatns-
framleiðsla verður meiri og þar
með betri nýting á mjólkinni.
Kálfar sem fá mjólk úr túttum
ná yfirleitt að fullnægja sogþörf
sinni á meðan á fóðmn stendur og
þannig er að miklu leyti hægt að
koma í veg fyrir næringarlaust sog
kálfa. Túttumar verða að vera hjá
þeim allt mjólkurfóðmnarskeiðið
og einnig fyrst eftir að hætt er að
gefa þeim mjólk. Mjög áríðandi er
að kálfamir hafi strax frá fyrstu
viku einnig aðgang að fersku
vatni, fái nægju sína af góðu gróf-
fóðri og séu í rúmgóðum hlýlegum
stíum. Allir þessir þættir auka á
vellíðan kálfanna og minnka þar
með þörf þeirra til að leita eftir
huggun með sogi.
Gott uppeldi styrkir gripina
þannig að þeir verða sterkari fyrir
og fá síður júgurbólgu, fóðursjúk-
dóma eða annað slen.