Bændablaðið - 29.01.2002, Síða 1

2. tölublað 8. árgangur Þriðjudagur 29. janúar 2002 ISSN 1025-5621
Nautakjötsframleiðsla dregst saman:
Skortur á nautakjöti í árslok?
KflUP A UMFRAM-
MJÚLKÁYFIR-
STAMUAniDI
VERÐLAGSÁRI
2001/2002
Á undanförnum mánuðum hefur
stjórn SAM fjallað um þróun og
horfur í mjólkurframleiðslu og
söiumálum mjólkurvara á
innanlandsmarkaði, svo og
birgðahald mjólkurvara.
Ai knirig í sölu mjólkurvara á
síóasta , ri, 2001, var umtalsvert
uinfram œntingar. Söluaukning
í skyrvt '-.m hefur verið talsverð
auk þess em sala á ostum hefur
gengið m g vel. Vegna þessara
aöstæðnr hefur stjórn SAM
ákveðið ð mælast til þess við
aðildarfílögin að þau kaupi
samanlagt a.m.k. þrjár milljónir
lítra mjólkur umfram greiðslu-
mark á yfirstandandi verðlags-
ári 2001/2002. Einungis verði
greitt fyrir próteinhluta
íjólkurinnar, þ.e. 75% af
i furðastöðvaverði, enda verður
fttan flutt úr landi þar sem ekki
er markaður fyrir hana innan-
lands.
Búið er að korna þessum til-
mælum frá SAM til allra af-
urðastöðva og hafa þær, skv.
fengnum upplýsingum, orðið við
þeim og eru tilkynningar þessa
efnis að berast mjólkurfram-
leiðendum unt þessar mundir.
Uppgjör og uppgjörsreglur
keyptrar umframmjólkur
Þær þrjár milljónir lítra sem
afurðastöðvar vilja kaupa með
þessum hætti af mjólkurfram-
leiðendum, á yfirstandandi verð-
lagsári, svara til um 2,88% af út-
hlutuðu greiðslumarki verðlags-
ársins. Hver greiðslumarkshaft
hefur því forgang að greiðslu fyrir
umframmjólk sem samsvarar því
hlutfalli af greiðslumarki hans,
eða 2,88%, þó aðeins próteinhluta
afurðastöðvarverðs. Það sem kann
að vera ónotað að loknu slíku
uppgjöri, deilist á þá fram-
leiðendur sem leggja inn umfram-
mjólk, og þá í hlutfalli við
greiðslumark þeirra.
Uppgjör og greiðslur fyrir þá
umframmjólk sem óskað er eftir
fara fram þegar verðlagsárið
2001/2002 er liðið og fullnaðar-
uppgjör Bændasamtaka íslands
liggur fyrir.
„Það gæti farið svo, miðað við þá
þróun sem hefur verið í gangi, að í
lok þessa árs yrði kjötskortur.
Ástæðan fyrir því að bændur
draga úr nautakjötsframleiðslu er
mjög lágt verð til framleiðanda.
Það hefur orðið veruleg raun-
lækkun á nautakjöti til bænda á
undanförnum árum en mjólkin
hefur að mestu haldið í við verð-
lagsþróunina. Þess vegna hafa
mjólkurframleiðendur, sem hafa
verið með kjötframleiðslu auk-
reitis, farið út í að auka mjólkur-
framleiðsluna og hætt við nauta-
eldið. Eftir standa sérhæfð bú
sem reyna að ná peningum í
gegnum sérhæft nautaeldi með
holdablendingum. Þessi bú eru
tiltölulega fá og þetta er það dýr
framleiðsla og verðið það lágt að
menn halda þetta ekki lengi út
að óbreyttu," sagði Runólfur
Sigursveinsson ráðunautur hjá
Búnaðarsambandi Suðurlands,
og staðfesti orð Snorra Arnar
Hilmarssonar, sem sagði í
síðasta Bbl. að mjólkurfram-
leiðendur sem væru með nauta-
kjötsframleiðslu af íslensku kyni
aukreitis í búskapnum væru að
gefast upp á nautakjötsfram-
leiðslunni vegna þess hve verðið er
lágt til framleiðenda.
Hreiðar Karlsson, fram-
kvæmdastjóri Kjötframleiðenda ehf,
sagði í samtali við Bændablaðið að
ástæðan fyrir því hve illa árar hjá
nautakjötsffamleiðendum sé fyrst og
offramleiðsla á nautakjöti á síðustu
misserum. Þess vegna væri verðið
svo lágt til framleiðenda, sem raun
ber vitni.
Iimflutningur á nautakjöti
Runólfúr sagði að ef skortur yrði
á íslensku kjöti opnaðist sá mögu-
leiki að flytja inn kjöt. En hann
sagðist ekki óttast að þar með
tapaðist markaður fyrir íslenskt
nautakjöt. Hins vegar væri ljóst að
ýmislegt þurfi að laga í þessari
kjötgrein, bæði hvað varðar ffarn-
leiðsluna og ekki síður verðmyndun
í vinnslu og verslun. Staðla verði
ffamleiðsluna í meira mæli en nú er.
Það væri verkefhi bændanna,
ráðgjafarstarfseminnar og afúrða-
stöðvanna en eftir stæði að þegar
bændumir hefðu skilað oft á tíðum
góðum gripum í sláturhús, þá virtist
eitthvað fara úrskeiðis. Runólfur
sagði að neytendur sem bæðu um
gæðasteik í kjötborðinu fengju
oft vöru sem ekki stæði undir
væntingum.
Runólfúr sagði nauðsynlegt að
tryggja gæðavöm alla leið í
kjötborðið, en samhliða þurfi að eiga
sér stað veruleg verðhækkun á besta
kjötið til ffamleiðenda, annars
gæfúst menn upp á að reyna að
ffamleiða þetta kjöt.
„Neysla nautakjöts stendur í stað
en ef allt væri í lagi ætti að vera hægt
að auka markaðshlutdeild nautakjöts
á tiltölulega háu verði þegar kaup-
geta er mikil en það hefiir því miður
ekki tekist síðastliðin ár," segir
Runólfúr.
Stóraukin kálfaslátrun
Hemiann Ámason, stöðvarstjóri
sláturhúss SS á Selfossi tekur undir
það að dregið hafi umtalsvert úr
nautakjötsframleiðslunni. Hann
nefnir sem dæmi kálfaslátmnina. Á
síðasta ári var slátrað rösklega 650
fleiri kálfum en árið áður var líka
aukning í kálfaslátmn milli ára. „Ég
held þó ekki að nautakjötsskortur
verði í lok þessa árs en ég tel að
áhrifanna fari að gæta á næsta ári.
Árið 1998 vont nánast öll naut búin í
landinu og þá var gríðarlega mikill
ásetningur hjá bændum sem aftur
hefúr leitt til offramboðs á síðustu
missemm. Nú draga menn aftur úr
ffamleiðslunni þannig að þetta
virðist alltaf vera nokkuð sveiflu-
kennt eftir aö Landssamtökin hættu
að stýra ffamleiðslunni eins og þau
gerðu rneð kálfaverðinu. Þau vissu
auðvitað nokkuð hvað þurfti tiL Nú
em að koma upp sérhæfö bú meö
holdablendinga sem vega nokkuð á
móti minnkandi nautakjötsfram-
leiðslu mjólkurframleiðenda," segir
Hemtann Ámason.
Kaupþing var að skoöa
verðþróun síðustu 18 mánaða. í
ljós kom að búvörur hafa
hækkað minna en nær allir
aðrir vörufiokkar. Má sem
dæmi nefna að á þessum tíma
hafa bæði egg og nautakjöt
lækkað í verði til framleiðenda
og dilkakjöt hækkað minna en
sem nemur breytingum á
vísitölu neysluverðs.
Sjá nánar á bls.
Bændablaðið kemur
næst út 12. febrúar
Allt fóður sem er á markaði
hér á landi, annað en gróffóður svo
sem hey, hálmur, rótarávextir
o.s.ffv., á að vera skráð hjá
Aðfangaeffirlitinu og merkt með
vörulýsingu. Aðfangaeftirlitið hef-
ur eftirlit með framleiðslu,
geymslu og sölu á fóðri hér á
landi. Ólafúr Guðmundsson,
forstöðumaður Aðfangaeftirlitsins
sagði nokkum misbrest á þessu að
því er varðar merkingar, en þó
heföi þetta lagast mikið á undan-
fömum ámm, en blaðinu hafa
borist kvartanir vegna lélegra
merkinga á fóðri.
Ólafúr sagði Aðfangaeftirlitið
stöðugt beijast við þetta vandamál
og leggja starfsmenn eftirlitsins
leggja sérstaka áherslu á merkingu
fóðurs en það virðist ekki nægja.
„Bændur þurfa Iíka að ganga eftir
Kvartanir vegna lélegra
merkinga á íóðri
þvi að merkingar séu á því fóðri
sem þeir kaupa. Best væri að þeir
heföu það sem reglu að versla ekki
við þá aðila sem ekki merkja
vörumar sómasamlega, en því
miður getur það reynst erfitt vegna
fákeppni á markaðnum,“ sagði
Ólafúr.
Ólafur bað um að bændur létu
eftirlitið vita ef þeir verða varir við
ómerkt eða illa merkt fóður á
markaðnum. Hægt er að hafa sam-
band við Aðfangaeftirlitið í
RALA-húsinu á Keldnaholti, sími
577-1010, bréfasími 577-1020 og
netfang oli@adfangaeftirlit.is og
það mun þá hafa samband við
viðkomandi söluaðila eða fram-
leiðanda um málið. Einnig er
æskilegt að ráðunautar og
dýralæknar fylgist með að ekki sé
selt ómerkt fóður, því annars em
leiðbeiningar um fóðmn mark-
lausar og heilbrigði skepnanna
stefnt i voða. Vanþekking á þessu
sviði getur haft neikvæð áhrif á
gæði afúrðanna, afurðamagn og
afkomu búanna.
„í samvinnu við Félag
íslenskra fiskimjölsframleiðanda
var á síðasta ári haft samband við
fiskimjölsframleiðendur varðandi
merkingar í þeirri von að þeir
komi þessu í lag hjá sér. Þessu
verður síðan fylgt eftir með eftirliti
hjá ftamleiðendum, söluaðilum og
kaupendum. í flestum tilfellum
em merkingar í lagi hjá þeim sem
blanda og selja fóður, en einhver
brögð munu vera að því að innflutt
fóður sé ekki með fúllnægjandi
upplýsingar, en reynt er að fylgjast
með þessu í tolli eftir því sem hægt
er,“ sagði Ólafur Guðmundsson.