Bændablaðið - 12.11.2002, Blaðsíða 2

2
BÆNDABLAÐIÐ
Þridjudagur 12. nóvember 2002
Réttur
sjðvarjarða
fil útræðis
Kalt borð!
Valdimar Guðjónsson, bóndi á Gaulverjabæ:
LeM ðarf rang-
hugmyndir um aO bændur
beri sdk á hðu matvdruverði
Ráðstefna á vegum Samtaka
eigenda sjávarjarða verður
haldin í Bændahöllinni, Skála,
kl. 13:00 - 16:00 fostudaginn 22.
nóvember 2002. Ómar Antons-
son, formaður Samtaka eigenda
sjávarjarða, setur ráðstefnuna en
Guðni Agústsson, landbúnaðar-
ráðherra, ávarpar fundarmenn.
Fundarstjóri verður Ari Teits-
son, formaður Bændasamtaka
íslands.
Ami Snæbjömsson, hlunninda-
ráðunautur BI ræðir um hlunnindi
jarða, Guðrún Ása Grímsdóttir,
sérfræðingur á Ámastofnun, flytur
erindi sem ber heitið Útræði frá
sjávarjörðum fyrr á tímum - saga,
hefðir og réttur og Jón Þ. Þór,
sagnfræðingur, flytur erindi sem
hann kallar Útræði á íslandi fyrr á
timum.
Eftir kaffihlé ræða lög-
fræðingamir Már Pétursson, lög-
fræðingur BÍ og Sigurður Líndal,
fyrrverandi prófessor um laga-
legan rétt til útræðis frá sjávar-
jörðum. Þá kemur Jón B. Jónas-
son, skrifstofustjóri í sjávarútvegs-
ráðuneytinu og flytur erindi sem
ber yfirskriftina: Útræðisréttur
jarða og lög um stjórn fiskveiða.
Hvers vegna er réttur til útræðis
ffá sjávarjörðum ekki viðurkenndur?
Aðalfundur Samtaka eigenda
sjávarjarða verður haldinn í
Bændahöllinni, Skála, sama dag
og hefst fundurinn kl. 16:15.
Rest hross til SwjijóOar
Samkvæmt tölum um útflutning
íslenskra hrossa frá Hagstofu
íslands voru flest hross flutt til
Svíþjóðar árin 2000, 2001 og frá
janúar til ágúst á þessu ári.
Frá janúar til ágúst í ár voru
205 hross flutt út til Svíþjóðar,
134 til Bandaríkjanna og 118 til
Danmerkur og 114 til Þýskalands.
Aðstæður og umhverfi í Kjarnaskógi við Akureyri á fyrsta degi vetrar
gáfu hugtakinu „kalt borð“ alveg nýja merkingu. Líklegt er þó að
óhófleg neysla af þessu kalda borði gefi ekki annað en tannakul og
frostbit. Sú sem situr við „kalda borðið" heitir Sólrún Sesselja
Haraldsdóttir en myndina tók faðir hennar, Haraldur Ingólfsson.
Ekkert lát er á umræðunni um
hátt verðlag hér á landi á mat-
vörum og öðrum nauðsynja-
vörum. Oft er íslenskum land-
búnaði um hátt matarverð og
fólk virðist trúa þessu án þess að
kanna málið nokkuð.
Athyglisverð grein
Valdimar Guðjónsson, bóndi á
Gaulverjabæ, skrifaði grein í
Morgunblaðið fyrir skömmu þar
sem hann fer rækilega yfir þetta
mál og leiðréttir þann misskilning
sem í gangi er um að bændur eigi
alla sök á háu matarverði.
Hann spyr hvernig menn skýri
66% hærra verð á komvöru og
brauði, 50% hærra verð á olíum og
fitu, 50% hærra verð á sætindum,
sykri og sultu og 62% hærra verð á
gosi og vinsælum söfum úr
ávöxtum hér á landi ef áhrif hefð-
bundinna landbúnaðarvara á vöru-
verð eru svona mikil. Orðrétt segir
Valdimar í lok greinar sinnar:
„Margt hefur verið vel gert í
versluninni á síðustu árum og er
það góður kostur að neytendur geti
valið þjónustustigið sjálfir og að
nokkru leyti verð. Það að segja
innlenda búvöruframleiðslu, þar
sem kjöt og mjólkurvörur eru
innan við 6% í neysluvísitölunni,
meginskýringu á mismunun vöru-
verðs milli landa fer að hljóma
sem söngkliður langt utan laglínu."
Verð til bœnda hefur lœkkað
„Upplýsingar um að kjöt og
mjólkurvörur séu aðeins 6% í
neysluvísitölunni fékk ég af vef
Hagstofunnar. Eg veit að þessi tala
hefur komið mörgum á óvart og
mér finnst kominn tími til að við
bændur vekjum athygli á hvernig
hlutfollin eru í þessu. Hlutdeild
okkar í heildarverðinu hefur verið
að minnka hin síðari ár og að sjálf-
sögðu erum við óhressir með það
því einhverjir milliliðir hafa tekið
Stafrænt sjönvarp veröur al ná til
nánast allra heimila í landinu el við
meinum aiivað með hyggðastefnu
-segir Hjálmar Árnason, varaformaður samgtíngunefndar
Póst- og fjarskiptastofnun hefur
unnið greinargerð fyrir sam-
gönguráðuneytið um stafrænt
sjónvarp á Islandi. I greinar-
gerðinni er gerð grein fyrir
helstu atriðum varðandi staf-
rænt sjónvarp á íslandi. Þar
segir meðal annars: „Einsýnt
þykir að Islendingar geta ekki
leitt hjá sér þá ákvörðun að
innleiða stafrænt sjónvarp.“
Síðan segir meðal annars:
„...Gróft kostnaðarmat á staf-
rænu sjónvarpi með einum fjöl-
flétti sem rúmar 5 sjónvarps-
rásir og dreifir þeim um allt
land er á bilinu 1 til 1,5
milljarðar króna eftir því hvort
sjónvarpið nær til 95% heimila
eða 99,9% heimila. Hér er
ótalinn allur rekstrarkostnaður,
svo og kostnaður neytenda af
því að endurnýja tæki sín og
einnig sá kostnaður sjónvarps-
stöðva að bjóða upp á auka-
þjónustu með sjónvarpsefninu,
s.s. gagnvirkni.“
Sömu kröfur og nú eru
gerðar til Ríkissjónvarpsins
„Það virðist augljóst að
framtíðarsamskipti sjónvarps séu í
stafrænu formi. Það þýðir að þeim
mun fyrr sem tekin verður
ákvörðun um að stefna að því,
þeim mun samræmdari og skipu-
lagðari verða aðgerðimar. Því
sýnist mér að skynsamlegast væri
að taka ákvörðun á næstu
misserum um stafrænt sjónvarps-
kerfi og hvemig að því skuli
staðið og reyna að sjá fyrir sér
dreifileiðimar þannig að ekki
verði tvíverknaður í uppbygg-
ingunni. Ákveða hvemig búnað
skuli nota þannig að þeir notendur
sem þurfa að endumýja hjá sér
búnaðinn viti hvað þeir eiga að
kaupa,“ segir Ari Teitsson, for-
maður Bændasamtakanna.
Hann segir að síðan eigi að
líða nokkuð langur tími þar til
kemur að ffamkvæmdinni um að
taka upp stafrænt sjónvarp. Hann
í greinargerð Póst-og
fjarskiptastofnun um
stafrænt sjónvarp
kemur fram að það gæti
náð til 99,9% heimila í
landinu.
segist telja rétt að umþóttunar-
tíminn verði langur.„Fyrir því eru
tvær ástæður. Önnur er sú að þetta
er tiltölulega dýrt og á mörkunum
að við höfum efni á að taka þetta
kerfi upp. Menn þurfa að skipta
um sjónvarpstæki og byggja þarf
upp nýtt dreifikerfi og þetta er
kannski ekki efst í forgangs-
röðinni á því sem þjóðina raun-
verulega vantar. Hin ástæðan er sú
að það er tiltölulega lítil útbreiðsla
á stafrænu sjónvarpi í Evrópu og
við verðum að reikna með því að
það verði hröð tækniþróun á þessu
sviði og því mun kostnaðurinn við
nýju tæknina lækka hratt.
Ákvörðunina þarf hins vegar að
taka tiltölulega fljótt til að draga
úr misræmi í tækni. Þá þurfum við
að gera sömu kröfur um dreifmgu
á stafrænu sjónvarpi eins og
gerðar eru núna til Ríkis-
sjónvarpsins, það er að dreifingin
nái til allra þeirra landsmanna sem
vilja ná sjónvarpi yfirleitt,“ sagði
Ari Teitsson.
AUir nái stafrænu sjónvarpi
Hjálmar Ámason, varaformaður
samgöngunefndar Alþingis, sagði:
„Eg tel ekki koma til greina að
fara fram með mál af þessum toga
öðruvísi en að það nái til allrar
þjóðarinnar. Við megum ekki
lenda með stafrænt sjónvarp í því
sama og við höfúm lent með
Intemettengingu og almenn
sjónvarpsskilyrði fyrir landsmenn.
Það er í mínum huga gmnd-
vallaratriði og skylda okkar að sjá
til þess að stafrænt sjónvarp nái til
99,9% heimila ef við meinum
eitthvað með því að vilja halda
uppi byggðastefhu í landinu,“
sagði Hjálmar Ámason.
þetta til sín. Mest áberandi er þetta
í nautakjötinu og þar hefur verð til
okkar lækkað en sala hefúr ekkert
minnkað, við höfum haldið okkar
hlut hvað magn verðar. Lam-
bakjötsframleiðendur eru aftur á
móti í verri stöðu en nautakjöts-
framleiðendur hvað það varðar,"
sagði Valdimar.
Leiðrétta þarf misskilning
Hann segir að það sé ljóst að
bændur þurfi að fara í heiferð til
að leiðrétta þann misskilning sem
búið er að koma inn hjá þjóðinni
að hátt matarverð á íslandi sé
bændum að kenna. „Við verðum
að vekja athygli á því hvemig
skiptingin er. Við höfúm alls ekki
verið nógu duglegir við það til
þessa. Sjálfsagt væri best að hlut-
laus stofnun annist úttekt á
skiptingunni en hjá því verður ekki
komist að leiðrétta þann mis-
skilning sem uppi er í þessum mál-
um," sagði Valdimar Guðjónsson.
Fengu verOlaun
tyrir nafn li húsnæOi
Þessar prúöbúnu systur heita
Guðrún og Jóhanna Runólfs-
dætur. Þær unnu til verölauna fyrir
nafnið „Búnaðarmiðstöð Suður-
lands“ i samkeppni sem Búnaðar-
sambandið stóð fyrir vegna vals á
nafni fyrir sameiginlegt húsnæði
BSSL, Héraðsdýralæknis, Suður-
landsskóga, Skógræktarinnar og
Veiðimálastofnunar. Að launum
fengu þær hótelgistingu frá KÁ og
þennan myndarlega blómvönd.
Meðal annarra tilnefninga voru
m.a. Búvangur, Búsel og Búálfarl
og rmktun
HÖNNUN OG RÆKTUN -
ráðstefna til heiðurs Jóni H.
Bjömssyni landslagsarkitekt og
Óla Val Hanssyni fyrrverandi
garðyrkjuráðunaut verður haldin
fóstudaginn 15. nóvember nk, í
sal KFUM og K í Laugardal,
Reykjavík. Skráningin fer fram
hjá Garðyrkjuskólanum. Þátt-
tökugjald er kr. 5.000. Þá má geta
þess að báðir þessir heiðursmenn,
Jón H. Bjömsson og Óli Valur
Hansson, verða áttræðir á árinu.